Οι συγκρούσεις και οι διαμάχες είναι ένα αναπόσπαστο μέρος των ανθρωπίνων σχέσεων. Είναι αναπόφευκτες και είναι απαραίτητο όχι μόνο να τις αναμένουμε αλλά και να γνωρίζουμε με ποιο τρόπο μπορούμε να τις αντιμετωπίζουμε.

Στην οικογένεια οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις είναι μέρος της φυσιολογικής λειτουργίας. Το ζήτημα δεν είναι εάν θα υπάρξουν ή όχι διαμάχες αλλά το πως θα αντιμετωπιστούν με επιτυχία.

Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι όταν οι διαφωνίες και διαμάχες επιλυθούν με επιτυχία, τότε η οικογενειακή ζωή εμπλουτίζεται και οι σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας ενισχύονται.

Τα μέλη της οικογένειας πρέπει να ξέρουν πως να διαπραγματεύονται και να επιλύουν τις διαφορές που προκύπτουν. Για να γίνει αυτό εφικτό τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά θα πρέπει να κάνουν ειλικρινείς προσπάθειες για να κατανοήσουν τα αισθήματα, τη θέση και τις επιθυμίες των άλλων.

Σε ορισμένες οικογένειες φαίνεται ότι υπάρχει αδυναμία επίλυσης των κρίσεων. Τα μέλη της οικογένειας μπορεί να αρνούνται ότι υπάρχει πρόβλημα. Ακόμη πιθανόν να εμπλέξουν ένα τρίτο άτομο στη διαμάχη. Το άτομο αυτό αντί να μεσολαβήσει για να διευθετηθεί το πρόβλημα, πιθανόν να πάρει το μέρος του ενός από τους διαφωνούντες, κάνοντας έτσι την υπόθεση δυσκολότερη.

Σε άλλες περιπτώσεις όταν το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί, αυτοί που διαφωνούν εστιάζουν την προσοχή τους, σε άλλο μέλος της οικογένειας και αποφεύγουν να επιλύσουν το πραγματικό τους πρόβλημα.

Μέσα σε κάθε οικογένεια υπάρχουν συμμαχίες και αντιπαλότητες. Κάποτε η μητέρα και η κόρη μπορεί να συνασπισθούν εναντίον του πατέρα και του γιου. Κάποτε οι δύο γονείς μπορεί να ενωθούν εναντίον του ενός από τα παιδιά τους για ένα συγκεκριμένο ζήτημα.

Όμως σε μια υγιή οικογένεια οι συμμαχίες αυτές δεν είναι σταθερές και αμετακίνητες αλλά μεταβάλλονται ανάλογα με τις καταστάσεις που προκύπτουν. Εάν οι συμμαχίες αυτές μεταξύ ορισμένων μελών της οικογένειας καταστούν πάγιες και μακροχρόνιες, ανεξάρτητα από το είδος των προβλημάτων που προκύπτουν, τότε είναι πιθανόν να δημιουργηθούν δυσλειτουργίες στην οικογένεια, οι οποίες μακροχρόνια θα έχουν κακές επιπτώσεις.

Συνήθως τα μέλη μιας οικογένειας δεν συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν ορισμένες συμμαχίες. Για να το αντιληφθεί κάποιος θα πρέπει να διερωτηθεί: Με ποιο μέλος της οικογένειας μου έχω συνήθως την τάση να συμφωνώ; Όταν τα παιδιά μου μαλώνουν μεταξύ τους, ποιου το μέρος παίρνω πιο συχνά; Με ποιόν στην οικογένεια μου ξοδεύω τον περισσότερο μου ελεύθερο χρόνο; Ποιος στην οικογένεια μου, με θυμώνει ευκολότερα;

Ένα από τα βασικά ερωτήματα που θα πρέπει πρώτα απ' όλα να θέσουμε στους εαυτούς μας, είναι το κατά πόσο η οικογένεια μας, λειτουργεί κανονικά ή όχι. Πολλοί γονείς βασανίζονται από την ερώτηση αυτή. Η απάντηση δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε απλή. Ο λόγος είναι ότι οι διακυμάνσεις του φυσιολογικού είναι πολλές στα θέματα αυτά.

Ορισμένα χαρακτηριστικά συσχετίζονται κατά γενικό κανόνα με μια ομαλή και καλή λειτουργία της οικογένειας. Τέτοια χαρακτηριστικά είναι η αγάπη, η φροντίδα και η υποστήριξη που υπάρχει μεταξύ των μελών μιας οικογένειας. Το αίσθημα ασφάλειας, η ανοικτή επικοινωνία, η εκτίμηση και ο σεβασμός στο κάθε άτομο της οικογένειας, η ιδιαίτερη σημασία για την αξία του κάθε ατόμου είναι ενδείξεις της καλής λειτουργικότητας της οικογένειας.

Η διατήρηση μιας υγιούς και λειτουργικής κατάστασης στην οικογένεια, εξαρτάται πολύ από την προσέγγιση που θα υιοθετήσουν οι γονείς.

Ορισμένες βασικές αρχές, όπως οι πιο κάτω, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην ομαλή λειτουργία της οικογένειας:

1. Η εξατομικευμένη προσέγγιση για το κάθε παιδί

Το κάθε παιδί έχει το δικό του χαρακτήρα και ιδιοσυγκρασία. Αντιμετωπίζει με το δικό του τρόπο τις καταστάσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπο. Οι γονείς αγαπούν όλα τα παιδιά τους με τον ίδιο τρόπο, αλλά θα έχουν αναπόφευκτα διαφορετικές σχέσεις με το καθένα από αυτά.

Είναι σημαντικό για τους γονείς, να εξατομικεύουν τις σχέσεις τους με το κάθε παιδί τους και να ενδυναμώνουν τα καλά και ισχυρά σημεία του χαρακτήρα του καθενός. Οπωσδήποτε οι γονείς, θα πρέπει να αποφεύγουν να κάνουν αρνητικές συγκρίσεις για ένα παιδί, με τα αδέλφια του ή με φίλους του.

2. Η διατήρηση συνηθειών και παραδόσεων

Τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς επωφελούνται από μια κατάσταση όπου καθημερινά υπάρχουν προβλεπόμενες και προγραμματισμένες δραστηριότητες μέσα στα πλαίσια μιας ρουτίνας. Το πρωινό πρόγραμμα για τον καθένα, οι ώρες του φαγητού και οι συνήθειες το βράδυ πριν από τον ύπνο, είναι ευκολότερο να ακολουθηθούν εάν υπάρχει ένα σταθερό χρονοδιάγραμμα.

Τα παιδιά αγαπούν ιδιαίτερα τις οικογενειακές παραδόσεις και συνήθειες που διατηρούνται με την ευκαιρία των γιορτών, των γενεθλίων και των διακοπών.

3. Η κοινωνικότητα της οικογένειας

Μια οικογένεια λειτουργεί καλύτερα όταν τα μέλη της νιώθουν ότι ανήκουν σε ευρύτερο σύνολο και είναι συνδεδεμένα με φίλους και συγγενείς. Για να καταστεί αυτό δυνατό, χρειάζεται προσπάθεια από τους γονείς οι οποίοι πρέπει να κάνουν προσπάθειες για να έχει καλές σχέσεις η οικογένεια με άλλους ή να λαμβάνει μέρος σε κάποιες δραστηριότητες.

4. Οι προσδοκίες για το κάθε άτομο και για την οικογένεια γενικά

Οι ικανότητες, οι γνώσεις, η αυτοπεποίθηση και το τι μπορεί να κάνει το κάθε παιδί, αλλάζουν συνεχώς. Οι γονείς είναι καλό να παρακολουθούν προσεκτικά για να ξέρουν τι είναι που μπορούν ρεαλιστικά, να αναμένουν από το παιδί τους, στην κάθε φάση της ζωής του. Έτσι οι γονείς θα αναμένουν αυτό που τα παιδιά μπορούν πραγματικά να αποδώσουν και δεν θα υπάρχουν τριβές λόγω μη ρεαλιστικών προσδοκιών.

Το ίδιο ισχύει και για τους γονείς, οι οποίοι και αυτοί έχουν τους περιορισμούς τους στο τι μπορούν να προσφέρουν ανάλογα με τις δικές τους δυνάμεις και το χρόνο τους. Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς αλλά γονείς που προσπαθούν να προσφέρουν το καλύτερο δυνατό μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους.

5. Η χρήση του ελεύθερου χρόνου

Είναι σημαντικό ο ελεύθερος χρόνος όσο λίγος και να είναι να χρησιμοποιείται για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας. Ακόμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανακάλυψη νέων κοινών ενδιαφερόντων και σε κοινές δραστηριότητες που συσφίγγουν τους δεσμούς μεταξύ των γονιών και των παιδιών.

Η ψυχαγωγία, το χιούμορ και η διασκέδαση θα πρέπει να είναι απαραίτητες συνιστώσες κατά τον ελεύθερο χρόνο και με κάθε τρόπο να αποφεύγονται καταστάσεις διαφωνίας και αντιπαλότητας. Η ψυχαγωγία και η διασκέδαση της οικογένειας πρέπει να διαφυλάττονται παρά τις οποιεσδήποτε δυσκολίες που πιθανόν να υπάρχουν στην καθημερινή ζωή της οικογένειας.

6. Η αρμονική σχέση των γονιών

Οι γονείς σαν άτομα αλλά και σαν ζευγάρι, πρέπει να μεριμνούν να φροντίζουν για τις ιδιαίτερες τους ανάγκες. Η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η καλή διατροφή, η σωματική εξάσκηση, ο καλός και αρκετός ύπνος, συμβάλλουν ουσιαστικά στην διατήρηση ενός καλού κλίματος στις σχέσεις των γονιών μεταξύ τους αλλά και μεταξύ των παιδιών τους.

Οι γονείς πρέπει να μεριμνούν να έχουν χρόνο έστω και πολύ λίγο, για τη δική τους διασκέδαση. Τα παιδιά ενθουσιάζονται όταν βλέπουν ότι οι γονείς τους είναι αισθηματικά ικανοποιημένοι. Τα παιδιά αντλούν δύναμη και τα κίνητρα τους αυξάνονται όταν αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει μια αρμονική σχέση μεταξύ των γονιών τους.

Οι γονείς δεν πρέπει να ξεχνούν ότι αποτελούν το κυριότερο μοντέλο και παράδειγμα προς μίμηση που έχουν τα παιδιά. Οι γονείς πρέπει να τεκμηριώνουν τις αξίες και την καλή συμπεριφορά που θέλουν τα παιδιά τους να  έχουν, όχι μόνο με τα λόγια αλλά και με τη συμπεριφορά και τις καθημερινές τους πράξεις.