Οι ηλικιωμένοι έχουν την τάση να αισθάνονται ότι είναι 13 χρόνια νεότεροι απ' ότι η πραγματική τους χρονολογική ηλικία. Παράλληλα παρουσιάζουν ψηλά επίπεδα ικανοποίησης από την κατάσταση τους σε προχωρημένες ηλικίες.
Η κατανόηση του πώς αισθάνονται οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της γήρανσης, έχει μεγάλη σημασία για τη διάρκεια της ζωής τους. Η κατανόηση αυτή μπορεί να μας δείχνει σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν θετικά την προσαρμοστικότητα και τη ζωτικότητα των ηλικιωμένων.
Τα θετικά αισθήματα στους ηλικιωμένους, τους βοηθούν στο να παραμένουν δραστήριοι και να διατηρούν μια καλύτερη κατάσταση της υγείας τους, ακόμη και στα βαθιά γεράματα. Είναι πιθανόν ότι οι ηλικιωμένοι που αισθάνονται νεότεροι απ' ότι η πραγματική χρονολογική τους ηλικία, έχουν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν σε σύγκριση με ηλικιωμένους με την ίδια χρονολογική ηλικία και ανάλογη σωματική υγεία οι οποίοι όμως ψυχολογικά δεν αισθάνονται νεότεροι από την πραγματική τους ηλικία.
Τα σημαντικά αυτά στοιχεία που χρήζουν περισσότερης διερεύνησης και αξιοποίησης, μας προσφέρονται από έρευνα σε 516 άνδρες και γυναίκες ηλικίας 70 ετών και περισσότερο. Η ενδιαφέρουσα αυτή εργασία έγινε από Γερμανούς και Αμερικανούς επιστήμονες στο Βερολίνο (Berlin Aging Study). Ο στόχος της έρευνας ήταν να κατανοηθούν καλύτερα οι αντιλήψεις των συμμετεχόντων για την ηλικία τους και για τα επίπεδα ικανοποίησης με τη γήρανση τους για περίοδο 6 ετών.
Οι ερευνητές εξέτασαν τις ατομικές αλλαγές στις αντιλήψεις σχετικά με την ηλικία και την υγεία που συνέβαιναν διαχρονικά στους ηλικιωμένους. Εκείνο που τους εξέπληξε είναι ότι με το πέρασμα του χρόνου οι πλείστοι ηλικιωμένοι διατηρούσαν ενσυνείδητα την αίσθηση, ότι ήσαν νεότεροι απ' ότι πραγματικά ήσαν χρονολογικά.
Ακόμη πιο ενδιαφέρον ήταν ότι από αυτούς που ήσαν οι πλέον ηλικιωμένοι, με το πέρασμα του χρόνου μερικοί έλεγαν ότι ένιωθαν ακόμη νεότεροι. Όμως τα προβλήματα και η κακή κατάσταση της υγείας τους μείωνε το χάσμα μεταξύ της πραγματικής χρονολογικής ηλικίας και αυτής που αισθάνονταν ότι είχαν.
Οι επιστήμονες αξιολογούσαν το πώς οι συμμετέχοντες σκέφτονταν ότι φαίνονταν ηλικιακά ρωτώντας τους την ακόλουθη ερώτηση: "Πόσο ηλικιωμένοι αισθάνεστε όταν βλέπετε τον εαυτό σας σ' ένα καθρέφτη;". Οι επιλογές που τους δίνονταν για ν' απαντήσουν ήταν μια κλίμακα από 0 έως 120 χρόνια.
Στην αρχή της έρευνας οι ηλικιωμένοι δήλωναν ότι φαίνονταν στον καθρέφτη 10 χρόνια νεότεροι από ότι πραγματικά ήσαν χρονολογικά. Κατά το τέλος της μελέτης, η εν λόγω διαφορά μειωνόταν και δήλωναν ότι φαίνονταν μόνο 7 χρόνια νεότεροι από ότι η πραγματική τους ηλικία.
Οι γυναίκες δήλωναν τη φαινομενική τους ηλικία πιο κοντά στη χρονολογική παρά οι άνδρες. Συνολικά έβλεπαν τους εαυτούς τους να είναι 4 χρόνια πιο ηλικιωμένες σε σύγκριση με την ηλικία που οι άνδρες δήλωναν ότι φαίνονταν να έχουν.
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τη διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά στην υποκειμενική αντίληψη της φαινομενικής τους ηλικίας. Ένας λόγος είναι το ότι οι γυναίκες βιώνουν πιο αντικειμενικά την πραγματική τους εμφάνιση δεδομένου μάλιστα ότι υπάρχουν τα γνωστά στερεότυπα για τα ηλικιωμένα σώματα.
Για να αξιολογήσουν την ικανοποίηση που βιώνουν οι ηλικιωμένοι με τη γήρανση τους, οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να απαντήσουν σε ποιο βαθμό συμφωνούσαν με τις ακόλουθες δηλώσεις:
- Τα πράγματα βελτιώνονται ενόσω αυξάνεται η ηλικία μου.
- Έχω τόση ζωντάνια όση είχα το χρόνο που πέρασε.
- Όσο μεγαλώνω σε ηλικία γίνομαι λιγότερο χρήσιμος.
- Όσο αυξάνεται η ηλικία μου, βλέπω ότι τα πράγματα είναι καλύτερα από ότι σκεφτόμουν ότι θα ήταν.
- Είμαι τώρα τόσο ευτυχισμένος όσο όταν ήμουν πιο νέος.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι αρχικά οι άνδρες ήσαν περισσότερο ευχαριστημένοι από την κατάσταση τους κατά τη γήρανση τους σε σύγκριση με τις γυναίκες. Όμως στη διάρκεια των 6 ετών της μελέτης οι άνδρες παρουσίασαν μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης της ικανοποίησης τους σε σύγκριση με τις γυναίκες. Σε όσους εκδηλώνονταν προβλήματα υγείας, η μείωση αυτή αυξανόταν.
Τα θετικά αισθήματα στους ηλικιωμένους αυξάνουν τη ζωντάνια και την ενεργοποίησή τους γεγονός το οποίο ωφελεί ουσιαστικά την υγεία τους τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.
Η κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν το πόσο γερασμένος νιώθει ένας ηλικιωμένος μπορεί να βοηθά στην καλλιέργεια συνηθειών και τρόπου ζωής που δυνατόν να βελτιώνουν την εξέλιξη και τη συνολική του κατάσταση.
