Το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο των όρχεων είναι πολύ ψηλό. Οι θεραπείες που χορηγούνται είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές.
Ο καρκίνος των όρχεων προσβάλλει κυρίως νέους άνδρες στις ηλικίες μεταξύ 20 και 39 ετών. Ο αριθμός νέων περιστατικών, που εκδηλώνονται κάθε χρόνο παρουσιάζει αύξηση. Παρά το γεγονός αυτό, περισσότεροι από 95% των ασθενών μπορούν σήμερα να ιαθούν.
Οι σύγχρονες θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου των όρχεων προσφέρουν ψηλά ποσοστά επιτυχίας. Όμως οι γιατροί ανησυχούν για τις μακροχρόνιες επιπλοκές που είναι δυνατόν να προκαλούν στους ασθενείς.
Το γεγονός ότι είναι νέοι σε ηλικία οι ασθενείς που προσβάλλονται από καρκίνο των όρχεων δημιουργεί μεγάλη ανάγκη οι θεραπείες που θα τους προσφέρουν ίαση, να είναι όσο το δυνατό λιγότερο τοξικές, με λιγότερες μακροχρόνιες αρνητικές επιδράσεις έτσι ώστε να μην επηρεάζεται η ποιότητα ζωής των επιζώντων.
Μια από τις βασικές μέριμνες των γιατρών είναι να προσφέρουν θεραπείες οι οποίες να έχουν όσο το δυνατό λιγότερες βραχυπρόθεσμες, αλλά και μακροπρόθεσμες παρενέργειες και επιπλοκές. Ο στόχος τους είναι να γιατρεύουν τους ασθενείς τους, αλλά στο βαθμό που είναι δυνατόν, να μη βλάπτουν και να μην επηρεάζεται αρνητικά η ποιότητα της ζωής τους.
Νορβηγοί γιατροί από το πανεπιστήμιο του Όσλο εξέτασαν διεξοδικά τα προβλήματα που παρουσιάζουν μακροχρόνια οι άνδρες που αποθεραπεύονται από καρκίνο των όρχεων. Στην εκτενή ανασκόπηση που έκαναν, βρήκαν ότι οι άνδρες που επιβιώνουν αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα απ' ότι οι γιατροί συνήθως πιστεύουν.
Οι γιατροί συνήθως επικεντρώνονται στα συμβάντα που απειλούν τη ζωή των ασθενών ή σε αυτά που απαιτούν άμεση ιατρική επέμβαση. Ωστόσο είναι σημαντικό να αυξηθεί η ενημερότητα όλων για τα μακροχρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς που επιβιώνουν.
Οι Νορβηγοί γιατροί ανέλυσαν 40 έρευνες οι οποίες διενεργήθηκαν μεταξύ 1990 και 2008 για το ζήτημα. Βρήκαν ότι έως 25% των επιζώντων ασθενών αναπτύσσουν μακροχρόνια νευρολογικά, ακουστικά και κυκλοφορικά προβλήματα. Επίσης έχουν διπλάσιο κίνδυνο να παρουσιάσουν ένα δεύτερο καρκίνο.
Όμως ένα ευχάριστο εύρημα τους είναι ότι μέχρι 80% των ανδρών που επιβιώνουν μετά από θεραπεία για καρκίνο των όρχεων οι οποίοι δοκιμάζουν να τεκνοποιήσουν μετά από τη θεραπεία, καταφέρνουν να γίνουν πατέρες.
Οι άνδρες μπορεί να υποστούν μεγάλη στεναχώρια και ψυχολογική καταπόνηση λόγω της αφαίρεσης ενός από τους όρχεις τους εξαιτίας του καρκίνου. Σταδιακά όμως με την εξέλιξη της θεραπείας, η δυσάρεστη αυτή ψυχική κατάσταση υποχωρεί.
Τα προβλήματα στο γαστροεντερικό σύστημα παρουσιάζονται πολύ συχνά τόσο κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας όσο και κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας. Επιπλέον η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλεί επιπρόσθετες επικίνδυνες παρενέργειες όπως οι μολύνσεις και οι θρομβώσεις.
Τα μακροχρόνια προβλήματα που καταγράφηκαν περιλαμβάνουν δευτερογενείς καρκίνους (καρκίνοι που προκαλούνται λόγω των προηγούμενων θεραπειών που χορηγήθηκαν, χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία), καρδιοπάθειες και διαταραχές που σχετίζονται με ανεπαρκή επίπεδα ορμονών.
Οι Νορβηγοί γιατροί πιστεύουν ότι ο καλύτερος τρόπος για να βελτιώνεται η βραχυπρόθεσμη και η μακροπρόθεσμη υγεία των επιζώντων από καρκίνο των όρχεων είναι η αποφυγή του καπνίσματος, η διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους, η τακτική σωματική άσκηση και η τακτική παρακολούθηση ασθενών που θα μπορούσαν να παρουσιάσουν τοξικότητα που δυνατόν να απειλεί τη ζωή τους.
Τα βασικά ευρήματα της πολύ ενδιαφέρουσας αυτής βιβλιογραφικής ανασκόπησης 18 ετών είναι:
- Περίπου 80% των ανδρών από τους οποίους αφαιρέθηκε ο ένας όρχις συνεχίζουν να παράγουν σπέρμα, συχνά σε μειωμένες ποσότητες. Παρά το γεγονός ότι συστήνεται στους άνδρες με καρκίνο των όρχεων να προβαίνουν σε συλλογή σπέρματος για κατάψυξη και μακροχρόνια διαφύλαξη πριν από τις θεραπείες, εντούτοις μόνο 10% χρησιμοποιούν τα κατεψυγμένα δείγματα.
- Επιπλοκές στους πνεύμονες συμβαίνουν σε άνδρες που λαμβάνουν το χημειοθεραπευτικό φάρμακο μπλεομυκίνη (βλεομυκίνη) πριν από μεγαλύτερες χειρουργικές επεμβάσεις, ιδιαίτερα εάν είναι άνω των 40 ετών.
- Η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλεί βραχυπρόθεσμα ναυτία, εμετούς, ληθαργία. Ωστόσο οι παρενέργειες αυτές τείνουν να μειώνονται σε 2 έως 4 εβδομάδες μετά από τη θεραπεία.
- Η χημειοθεραπεία με το φάρμακο σισπλατίνη μπορεί να προκαλεί βλάβες στα αισθητικά νεύρα σε 10% έως 30% των ασθενών. Από τους επιζώντες, 20% παραπονιούνται ότι η ακοή τους δεν είναι καλή και ότι έχουν βουητό στο αυτιά (εμβοές).
- Οι περισσότερες άμεσες, οξείες τοξικές παρενέργειες των φαρμάκων έχουν τάση να υποχωρούν πλήρως ή να μειώνονται κατά τον πρώτο χρόνο. Όμως τα μακροχρόνια προβλήματα δημιουργούν περισσότερους κινδύνους. Παρά το γεγονός αυτό, οι πλείστοι ασθενείς παρακολουθούνται από τον ειδικό γιατρό τους μόνο για τα πρώτα 5 έως 10 χρόνια. Μετά μπορεί να παρακολουθούνται ή όχι από γιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας.
- Οι επιζώντες από καρκίνο στους όρχεις έχουν 1,8 φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ένα δευτερογενή καρκίνο, ιδιαίτερα συμπαγείς όγκους κάτω από το διάφραγμα. Η εισαγωγή στις θεραπείες της σισπλατίνης και η σταδιακή μείωση της χορήγησης ακτινοθεραπείας δεν φαίνεται να έχουν μειώσει τον κίνδυνο για δευτερογενή καρκίνο. Ωστόσο φαίνεται ότι έχουν μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στον εναπομείναντα όρχι.
- Η αποφυγή χορήγησης ακτινοθεραπείας στο μεσοθωράκιο έχει μειώσει τον κίνδυνο χρόνιων επιπλοκών στην καρδία. Όμως το ποσοστό των θανάτων είναι ακόμη λίγο αυξημένο εξαιτίας της ακτινοθεραπείας που χορηγείται στις περιοχές κάτω του διαφράγματος. Επιπλέον το χημειοθεραπευτικό φάρμακο σισπλατίνη μπορεί να προκαλεί φλεγμονή των ενδοθηλιακών κυττάρων, που οδηγεί σε πρόωρα προβλήματα των στεφανιαίων αρτηριών.
- Περίπου 20% των επιζώντων, έχουν ήδη ένα μη αναστρέψιμο υπογοναδισμό όπου οι όρχεις παράγουν λίγη ή καθόλου ορμόνη του σεξ και μειωμένη γονιμότητα προτού να γίνει η διάγνωση του καρκίνου τους.
- Η αφαίρεση των λεμφαδένων στην κοιλιά μπορεί να οδηγεί σε προβλήματα εκσπερμάτωσης σε μερικούς ασθενείς. Η ακτινοθεραπεία που χορηγείται κάτω από το διάφραγμα και η χημειοθεραπεία μπορούν να προκαλέσουν προσωρινή μείωση της γονιμότητας.
- Οι επιζώντες αναφέρναν ποιότητα ζωής παρόμοια με εκείνη των συνομηλίκων τους. Ωστόσο οι μετρήσεις αξιολόγησης της ποιότητας ζωής δεν περιλαμβάνουν την εικόνα σώματος, την αρρενωπότητα που είναι ζητήματα που δεν διερευνήθηκαν επαρκώς. Γίνεται εισήγηση, όπως οι επιζώντες να προσαρμόζονται στη νέα τους κατάσταση και να λαμβάνουν υπόψη τον καρκίνο, όταν εκτιμούν την ποιότητα ζωής τους.
- Ο βαθμός αγωνίας αυξάνεται και σχετίζεται σημαντικά με το νεαρό της ηλικίας, την περιφερική νευροπάθεια, τα οικονομικά προβλήματα, το φόβο υποτροπής, τα προβλήματα αλκοολισμού, τα σεξουαλικά προβλήματα και το ιστορικό θεραπείας για ψυχικές διαταραχές. Τα ευρήματα για κατάθλιψη ήταν αντικρουόμενα. Ωστόσο χρειάζεται επειγόντως διερεύνηση η σχέση μεταξύ ψηλότερων επιπέδων κατάθλιψης και ανθυγιεινών τρόπων ζωής, ιδιαίτερα το κάπνισμα.
- Περίπου 17% των επιζώντων υποφέρουν από χρόνια κούραση, σχεδόν διπλάσιο ποσοστό απ' ότι στον κανονικό πληθυσμό. Αυτό συσχετίζεται με ευρύ φάσμα παραγόντων, όπως την προχωρημένη ηλικία, την ύπαρξη περισσότερων προβλημάτων οικονομικής ή σεξουαλικής φύσης και την χειρότερη σωματική και ψυχική υγεία.
- Η σεξουαλική λειτουργία είναι ανάλογη μ' αυτή των συνομηλίκων τους πιθανόν, διότι οι επιζώντες προσαρμόζονται στη ζωή τους μετά από τον καρκίνο. Ωστόσο οι οι επιζώντες στους οποίους είχαν αφαιρεθεί οι λεμφαδένες στην κοιλιά μπορεί να βιώνουν περισσότερα προβλήματα εκσπερμάτωσης.
- Η επαγγελματική απασχόληση είναι σημαντική για την ποιότητα ζωής των επιζώντων από καρκίνο των όρχεων και τουλάχιστον στη Νορβηγία βρέθηκε, ότι έχουν το ίδιο βιοτικό επίπεδο, στρες εργασίας και συμμετοχής στην εργασία όπως οι συνομήλικοι τους παρά το ότι έχουν φτωχότερη ικανότητα εργασίας.
Οι ασθενείς που πάσχουν τώρα από καρκίνο των όρχεων πρέπει να ενημερώνονται για τα βραχυπρόθεσμα και ιδιαίτερα για τα μακροπρόθεσμα προβλήματα που δυνατόν να δημιουργούν οι υψηλής αποτελεσματικότητας θεραπείες στις οποίες υποβάλλονται.
Επιπλέον είναι σημαντικό οι προσπάθειες να επικεντρώνονται στη μείωση των κινδύνων διαμέσου επιλογών υγιεινού τρόπου ζωής και να δίνεται μεγάλη προσοχή σε σημαντικά ζητήματα όπως η διαφύλαξη της γονιμότητας τους.
Επίσης πρέπει να τεθούν σε ισχύ οδηγίες με στόχο να διασφαλίζεται η ανίχνευση των μακροχρόνιων επιπλοκών που δημιουργούνται εξαιτίας του καρκίνου των όρχεων και της εξαιρετικά αποτελεσματικής θεραπείας, που δίνεται έτσι ώστε η διάγνωση και αντιμετώπιση τους, να γίνονται όσο το δυνατό πιο ενωρίς.
