Η
συχνότητα του άσθματος αυξάνεται. Υπολογίζεται ότι αποτελεί σήμερα τη
συχνότερη χρόνια πάθηση της παιδικής ηλικίας. Στα παιδιά που ζουν στις
πόλεις, η αύξηση που παρατηρήθηκε είναι μεγαλύτερη.
Οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι το άσθμα οφείλεται σε πολύπλοκες
αλληλεπιδράσεις περιβαλλοντικών και γονιδιακών παραγόντων.
Το άσθμα προκαλείται όταν δημιουργείται φλεγμονή με οίδημα στις
αναπνευστικές οδούς από τις οποίες διέρχεται ο αέρας της εισπνοής και
εκπνοής. Το οίδημα, το πρήξιμο δηλαδή του εσωτερικού των αναπνευστικών
οδών, προκαλεί στένωση που δυσχεραίνει τη διέλευση του αέρα από και προς
τους πνεύμονες. Είναι για αυτό που οι ασθενείς παρουσιάζουν συριγμό,
δύσπνοια, βήχα και κόπωση.
Επιδημιολογικά στοιχεία, δείχνουν ότι σχεδόν 7% των ενηλίκων και 8,5%
των παιδιών πάσχουν από άσθμα.
Υπάρχουν οικογένειες με προδιάθεση για άσθμα. Όταν ο ένας ή
και οι δύο γονείς πάσχουν από άσθμα, τότε το παιδί έχει τους έχει πολύ
περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσει και αυτό άσθμα. Αυτό υποδηλώνει
ότι στο άσθμα υπάρχει γενετική προδιάθεση.
Υπάρχουν όμως και περιβαλλοντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στη
γένεση και εξέλιξη του άσθματος. Οι αλλεργίες και το άσθμα είναι
αλληλένδετα. Τα αλλεργιογόνα στο περιβάλλον που ευθύνονται για την
πρόκληση αλλεργιών, είναι μια από τις κυριότερες αιτίες άσθματος.
Οι έρευνες κατά τα τελευταία 10 χρόνια έδειξαν ότι αλλεργιογόνα από
το εσωτερικό των σπιτιών όπως από ζωύφια της σκόνης, κατσαρίδες,
σκύλους, γάτους, τρωκτικά, μούχλα. μύκητες, συγκαταλέγονται μεταξύ των
σημαντικότερων αιτιών έναρξης του άσθματος.
Για παράδειγμα τα χαλιά στο σπίτι μπορεί να καταστούν πρόβλημα εάν τα
παιδιά αναπτύξουν αλλεργικές ασθματικές αντιδράσεις σε ζωύφια που ζουν
στα χαλιά.
Σε μεγάλη έρευνα που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες (The
National Survey of Lead and Allergens in Housing), βρέθηκε ότι
περισσότερα από 46% των νοικοκυριών, είχαν στο εσωτερικό των σπιτιών
αλλεργιογόνα ζωυφίων της σκόνης σε αρκετά ψηλά επίπεδα για να προκαλούν
αλλεργικές αντιδράσεις. Στο 25% των σπιτιών, τα επίπεδα των
αλλεργιογόνων ήσαν αρκετά ψηλά για να προκαλούν συμπτώματα άσθματος σε
άτομα με γενετική προδιάθεση. Η ίδια έρευνα έδειξε ότι τα δύο τρίτα των νοικοκυριών στις Ηνωμένες
Πολιτείες, είχαν ανιχνεύσιμα επίπεδα αλλεργιογόνων προερχόμενα από
κατσαρίδες. Τα ψηλότερα επίπεδα των εν λόγω αλλεργιογόνων υπήρχαν σε
διαμερίσματα πολυώροφων κτιρίων, σε αστικές περιοχές, σε παλιά σπίτια ή
διαμερίσματα και σε σπίτια ανθρώπων χαμηλού εισοδήματος. Σε περίπου 10%
των κατοικιών αυτών, τα αλλεργιογόνα κατσαρίδας βρίσκονταν σε επίπεδα
ικανά για να δημιουργήσουν συμπτώματα άσθματος.
Ένα από τα πιο εκπληκτικά ευρήματα της εν λόγω έρευνας είναι ότι 100%
των νοικοκυριών είχαν ανιχνεύσιμα αλλεργιογόνα από γάτους και σκύλους
έστω και εάν μόνο 32% των σπιτιών είχαν σκύλους και μόνο 24% των σπιτιών
είχαν γάτους.
|
Υπάρχουν τρόποι για τη μείωση των αλλεργιογόνων που προέρχονται από
τα ζωύφια της σκόνης από τα σπίτια. Ορισμένα απλά μέτρα όπως το πλύσιμο
με ζεστό νερό των ειδών υπνοδωματίου (σεντόνια, κουβέρτες και άλλα), η
χρήση για τα μαξιλάρια, τα στρώματα, τα ελατήρια κρεβατιών θηκών που δεν
επιτρέπουν τη διέλευση αλλεργιογόνων, ο καλός καθαρισμός των χαλιών με
ηλεκτρική σκούπα, το πλύσιμο των χαλιών όπως επίσης και το καθάρισμα των
ταπετσαριών, μπορούν να μειώνουν ουσιαστικά τις ποσότητες αλλεργιογόνων
που προέρχονται από τα ζωύφια της σκόνης.
Η καθαριότητα και η επαγγελματική καθοδήγηση από ειδικούς μπορούν να
βοηθήσουν και στην ουσιαστική μείωση των αλλεργιογόνων στο αέρα που
προέρχονται από τις κατσαρίδες.
Ένα μεγάλο μέρος των ερευνών που έγιναν μέχρι σήμερα για τους
περιβαλλοντικούς παράγοντες που σχετίζονται με το άσθμα, επικεντρώθηκαν
στα αλλεργιογόνα των εσωτερικών χώρων. Υπάρχουν βέβαια και τα
αλλεργιογόνα από τους εξωτερικούς χώρους που συμβάλλουν στο άσθμα.
Πρόσφατες εργασίες από την Καλιφόρνια έδειξαν ότι όσο πιο κοντά σε
μεγάλους δρόμους ή αυτοκινητόδρομους με πολλή κίνηση ζούνε τα παιδιά,
τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες τους να προσβληθούν από άσθμα.
Διαπιστώθηκε σχέση μεταξύ μολυσματικών παραγόντων που προέρχονται από
την καύση πετρελαιοειδών από αυτοκίνητα, φορτηγά ή από εργοστάσια και
μεγαλύτερου κινδύνου για άσθμα.
Η καλύτερη κατανόηση των περιβαλλοντικών παραγόντων που πυροδοτούν
την έναρξη του άσθματος, πιθανόν να επιτρέψουν μια καλύτερη εξήγηση των
δράσεων των γονιδίων που εμπλέκονται. Οι τεχνικές μελέτης των γονιδίων
που έχουν αναπτυχθεί, θα επιτρέψουν την αναγνώριση των γονιδίων που
εμπλέκονται και δραστηριοποιούνται όταν δημιουργούνται φαινόμενα
άσθματος στους ασθενείς.
Η καλύτερη κατανόηση των περιβαλλοντικών αλλεργιογόνων, η
αναγνώριση των γονιδίων που εμπλέκονται στους μηχανισμούς του άσθματος,
θα επιτρέψουν το σχεδιασμό καλύτερων προγραμμάτων πρόληψης για την
πρόληψη και ανακούφιση του μεγάλου αριθμού ανθρώπων που πάσχουν και
ταλαιπωρούνται από το άσθμα.