Οι ασθματικοί ασθενείς παρουσιάζουν επεισόδια με δυσκολίες αναπνοής διότι προκαλείται φλεγμονή στις αναπνευστικές διόδους των πνευμόνων διαμέσου των οποίων εισέρχεται και εξέρχεται ο αέρας.

Η φλεγμονή ερεθίζει τους μυς των αναπνευστικών διόδων που συσπώνται και στενεύουν τους αυλούς οι οποίοι προσφέρονται για το πέρασμα του αέρα. Ταυτόχρονα, η φλεγμονή είναι αιτία δημιουργίας βλέννας στις αναπνευστικές οδούς με αποτέλεσμα να μειώνεται ακόμη περισσότερο το διαθεσιμο πέρασμα για τον αέρα της αναπνοής.

Παρά το γεγονός ότι η φλεγμονή είναι η κοινή συνιστώσα σε όλους τους ασθενείς με άσθμα, εντούτοις αυτό που δίνει το έναυσμα για την έναρξη της φλεγμονής είναι διαφορετικό από ασθενή σε ασθενή.

Δυστυχώς ακόμη και σήμερα δεν είναι γνωστό με ακρίβεια αυτό που προκαλεί το άσθμα. Είναι μάλιστα πιθανόν ότι δεν θα βρεθεί ποτέ μια και μοναδική αιτία που ευθύνεται για αυτό.

Το κλειδί για τον καλύτερο έλεγχο του άσθματος, είναι η παρεμπόδιση ή η πρόληψη της φλεγμονής των αναπνευστικών οδών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αποφυγή των παραγόντων που προκαλούν την έναρξη της.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος της φλεγμονής, πιθανόν να επιβάλλει τη λήψη από τους ασθενείς τουλάχιστον δύο διαφορετικών φαρμάκων. Χρειάζεται ένα φάρμακο για τον έλεγχο ή πρόληψη της φλεγμονής και ένα φάρμακο για τη διάνοιξη των στενεμένων αναπνευστικών αεραγωγών.

Η φλεγμονή είναι ένας σημαντικός μηχανισμός της άμυνας του οργανισμού. Επίσης είναι καθοριστική στους μηχανισμούς αντιμετώπισης των τραυματισμών και άλλων βλαβών του οργανισμού.

Όταν εισέρχονται στον οργανισμό βακτηρίδια ή ιοί για να το μολύνουν, το ανοσοποιητικό σύστημα δηλαδή η άμυνα του σώματος, δια μέσου χημικών ή άλλων διαβιβαστών και διαφόρων κυττάρων, καλεί άμεσα μια σειρά από ειδικά κύτταρα για να αντιμετωπίσουν και να εξουδετερώσουν τους εισβολείς.

Στις περιοχές που έχει παρουσιαστεί το πρόβλημα, συγκεντρώνονται μεγάλος αριθμός κυττάρων διαφόρων ειδικοτήτων. Απελευθερώνονται ταυτόχρονα πολλές ουσίες που στόχο έχουν την εξουδετέρωση των μικροβίων ή και την επούλωση πληγών.

Είναι αυτό ακριβώς που συμβαινει για παράδειγμα όταν τραυματιστούμε στο δερμα με ένα κόψιμο ή ένα γδάρσιμο. Η συγκέντρωση στη περιοχή που υποφέρει, μεγάλου αριθμού κυττάρων και ουσιών δίνει τα χαρακτηριστικά της φλεγμονής που είναι το οίδημα (πρήξιμο), το κοκκίνισμα, ο πόνος και η αύξηση της θερμότητας τοπικά.

Στους ασθενείς με άσθμα, η υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στους πνεύμονες και στις αναπνευστικές οδούς, μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.

Οι συχνότεροι είναι τρίχες από ζώα, σπόροι μυκήτων στον αέρα, τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, ατμοσφαιρική ρύπανση, η γύρη, ο καπνός του τσιγάρου, ο κρύος αέρας. Επίσης η σωματική άσκηση, μπορεί να προκαλέσει τα ίδια φλεγμονώδη φαινόμενα.

Είναι βασικά μια αλλεργική αντίδραση που χαρακτηρίζεται από έντονη  φλεγμονή που στενεύει τις αναπνευστικές διόδους. Ο αέρας εισέρχεται στους πνεύμονες αλλά δυσκολεύεται να εξέλθει προκαλώντας έτσι δύσπνοια και υποξαιμία.

Το άσθμα, οι περισσότερες εξάρσεις του και οι καταστάσεις που απειλούν τη ζωή, χάρις στην καλύτερη αντιμετώπιση που προσφέρεται σήμερα, μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά.

Είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό και οι ίδιοι οι ασθενείς με άσθμα, να προσπαθούν να καταλαβαίνουν και να συμβάλλουν στην ολοκληρωμένη καταπολέμηση της πάθησης τους.

Όπως οι διαβητικοί καθημερινά έχουν υποχρεώσεις απαραίτητες για τη θεραπεία τους, έτσι και οι ασθματικοί σε στενή συνεργασία με το γιατρό τους, μπορούν να συμβάλλουν με στόχο να έχουν μια όσο το δυνατό πιο φυσιολογική ζωή.