Για την αντιμετώπιση του πόνου που δημιουργείται στον φυσιολογικό τοκετό, στην καισαρική τομή, σε χειρουργικές επεμβάσεις και σε ορισμένες παθήσεις, χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων οι τεχνικές της επισκληρίδιου και της ραχιαίας αναισθησίας.
Την επισκληρίδιο αναισθησία την κάνει συνήθως γιατρός αναισθησιολόγος που είναι και εξειδικευμένος στην εν λόγω τεχνική. Τοποθετεί ένα καθετήρα σε σημείο του κάτω μέρους της πλάτης του ασθενούς δια μέσου του οποίου έχει τη δυνατότητα να χορηγεί φάρμακα που αναισθητοποιούν το κάτω μέρος του σώματος του.
Η επισκληρίδιος αναισθησία χρησιμοποιείται πλέον ευρέως σε πολλές χώρες για τη διενέργεια καισαρικών τομών χωρίς γενική αναισθησία και για ανώδυνο φυσιολογικό τοκετό. Ο καθετήρας χορήγησης του φαρμάκου μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μετά από χειρουργική επέμβαση για ανακούφιση από τους πόνους που υπάρχουν στη μετεγχειρητική περίοδο.
Η ραχιαία αναισθησία είναι ανάλογη μέθοδος με τη διαφορά ότι αντί να τοποθετείται καθετήρας για χορήγηση του φαρμάκου, γίνεται μόνο ένεση σε συγκεκριμένο σημείο στην πλάτη, στη σπονδυλική στήλη στο διάστημα μεταξύ δύο σπονδύλων.
Η επισκληρίδιος ή η ραχιαία αναισθησία χρησιμοποιούνται και σε ασθενείς με διάφορα προβλήματα καρδιολογικά ή αναπνευστικά που δεν επιτρέπουν τη διενέργεια γενικής αναισθησίας. Πρόκειται συνήθως για εξασθενημένους ασθενείς, συνήθως ηλικιωμένους που πρέπει να υποβληθούν σε επεμβάσεις όπως αντικατάσταση ισχίου ή γονάτου ή άλλες αλλά η γενική τους κατάσταση καθιστά την γενική αναισθησία προβληματική.
Είναι σημαντικό οι ασθενείς που επιλέγουν τις μεθόδους της επισκληρίδιου και της ραχιαίας αναισθησίας να γνωρίζουν πολύ καλά όλες τις πιθανές επιπλοκές που μπορούν να συμβούν. Οι γιατροί έχουν ηθική αλλά και νομική υποχρέωση να ενημερώνουν τους ασθενείς τους ακόμη και για τις πιο σπάνιες επιπλοκές που πιθανόν να προκληθούν από τις εν λόγω θεραπείες αναισθησίας και ανακούφισης.
Μέσα στα πλαίσια αυτά, σημαντικά στοιχεία στις γνώσεις μας για το ζήτημα προσφέρει μια μεγάλη έρευνα που διενεργήθηκε από Βρετανούς αναισθησιολόγους, οι οποίοι εξέτασαν με προοδευτικό τρόπο τις επιπλοκές των επισκληρίδιων και ραχιαίων αναισθησιών που γίνονται κάθε χρόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κάθε χρόνο γίνονται στη χώρα αυτή περισσότερες από 700.000 επισκληρίδιες και ραχιαίες αναισθησίες.
Οι επιπλοκές από τις τεχνικές αυτές καταγράφηκαν και αξιολογήθηκαν από ομάδα ειδικών, η οποία διέγνωσε την αιτία του προβλήματος που συνέβηκε και τη σοβαρότητα όλων των μόνιμων βλαβών που προξενήθηκαν στους ασθενείς.
Τα ευρήματα και συμπεράσματα των Βρετανών γιατρών προσθέτουν σημαντικές πληροφορίες στις γνώσεις μας σχετικά με τις επιπλοκές της επισκληρίδιου και της ραχιαίας αναισθησίας:
- Ο κίνδυνος για μόνιμη βλάβη μετά τη χορήγηση ραχιαίας ή επισκληρίδιου αναισθησίας είναι χαμηλότερος από 1 στις 20.000 και σε πολλές περιπτώσεις εκτιμάται ότι ο κίνδυνος είναι ακόμη χαμηλότερος.
- Υπολογίστηκε ότι ο κίνδυνος για μόνιμη βλάβη οποιασδήποτε σοβαρότητας κυμαίνεται από 1 στις 23 - 50.000. Ο κίνδυνος παραλυσίας είναι 2 έως 3 φορές σπανιότερος σε σύγκριση με άλλης μορφής μόνιμης βλάβης στον ασθενή.
- Ο κίνδυνος επιπλοκών σε γυναίκες που υποβάλλονται στις μεθόδους αυτές, για σκοπούς καισαρικής τομής, είναι χαμηλότερος και υπολογίζεται ότι είναι 1 στις 80.000 ή ακόμη σπανιότερος. Εξίσου χαμηλό κίνδυνο για επιπλοκές διατρέχουν και παιδιά που υποβάλλονται στις τεχνικές αυτές για ανακούφιση από χρόνιο πόνο.
- Οι ερευνητές διαπίστωσαν, ότι οι επιπλοκές των τεχνικών είναι σημαντικά συχνότερες σε ασθενείς που υποβάλλονται σε επεμβάσεις εκτός από αυτές που γίνονται για σκοπούς γέννας παιδιού (καισαρική ή φυσιολογικός τοκετός) και είναι της τάξης της 1 στις 6.000 ή της 1 στις 12.000. Ο λόγος για τον οποίο σε άλλες χειρουργικές επεμβάσεις σημειώνονται περισσότερες επιπλοκές είναι διότι οι ασθενείς που χειρουργούνται έχουν άλλα προβλήματα, είναι ηλικιωμένοι και επειδή οι άλλες χειρουργικές επεμβάσεις σε αυτούς αυξάνουν τους κινδύνους επιπλοκών.
- Οι περισσότερες από τις σοβαρότερες επιπλοκές καταγράφηκαν σε ηλικιωμένους εξασθενημένους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις υψηλού κινδύνου.
Οι Βρετανοί γιατροί με βάση τα αποτελέσματα τους συμπεραίνουν ότι οι προηγούμενες έρευνες που έγιναν μέχρι σήμερα για το ζήτημα είχαν υπερεκτιμήσει τους κινδύνους των σοβαρών επιπλοκών των εν λόγω μεθόδων.
Τονίζουν επίσης ότι παρά το γεγονός ότι οι επιπλοκές της επισκληρίδιου και της ραχιαίας αναισθησίας είναι πολύ σπάνιες, εντούτοις μπορεί να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στον ασθενή με κίνδυνο παραλυσίας. Επιβάλλεται να μελετώνται προσεκτικά, να εξετάζεται το γιατί συνέβηκαν και να λαμβάνονται μέτρα για να μειώνεται η συχνότητα τους.
Οι ασθενείς που παρουσιάζουν παρατεταμένο μούδιασμα ή αδυναμία των κάτω άκρων (μηροί, κνήμες, πόδια) μετά από επισκληρίδιο ή ραχιαία αναισθησία επιβάλλεται να εξετάζονται από έμπειρο γιατρό για να διαγνωσθεί το τι πραγματικά συμβαίνει και να ληφθούν έγκαιρα μέτρα προτού εγκατασταθούν μόνιμες, μη αναστρέψιμες βλάβες.
