Ο αριθμός των ασθενών με προοδευτικό εκφυλισμό των πνευματικών τους ικανοτήτων αυξάνεται σημαντικά.

Η νόσος Αλτσχάιμερ, η άνοια λόγω γήρανσης και άλλες μορφές απώλειας νοητικών και γνωσιακών λειτουργιών, καθίστανται όλο και περισσότερο ένα δυσβάσταχτο βάρος για τις οικογένειες, την κοινωνία και τη δημόσια υγεία.

Ταυτόχρονα, παρατηρείται μια συνεχής προσπάθεια των επιστημόνων για αναγνώριση των παραγόντων και μηχανισμών που οδηγούν στην απώλεια εγκεφαλικών δυνατοτήτων. Ο στόχος είναι η πρόληψη και λήψη αποτελεσματικότερων μέτρων αντιμετώπισης.

Η δράση των βιταμινών στον εγκέφαλο, αποτελεί ένα από τους τομείς έρευνας για την καταπολέμηση των διαφόρων μορφών άνοιας που πλήττουν τον πληθυσμό.

Η βιταμίνη Β12 (κυανοκοβαλαμίνη) και Β9 (φολικό ή φυλλικό οξύ) δρουν στο νευρικό σύστημα και έχουν συνδεθεί με τη μνήμη και τις γνωστικές δεξιότητες. Η διατροφή πλούσια σε τρόφιμα που περιέχουν τις βιταμίνες αυτές, βοηθούν τον εγκέφαλο, τη μνήμη και άλλες διανοητικές λειτουργίες.

Το φυλλικό οξύ υπάρχει σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σε μη αποφλοιωμένα δημητριακά, σε φασόλια, αβοκάντο, μπανάνες, χυμό πορτοκαλιού, σπαράγγια και ζύμη. Η βιταμίνη Β12 περιέχεται σε ψάρια, κρέας, πουλερικά, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα.

Επισημαίνεται ότι η χορήγηση και τα ψηλά επίπεδα βιταμίνης Β9 στον οργανισμό όταν υπάρχει έλλειψη βιταμίνης Β12, μπορεί να επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργία της Β12. Για αυτό χρειάζεται προσοχή στη χορήγηση φυλλικού οξέος. Ο συνδυασμός ψηλού φυλλικού οξέος και κανονικής βιταμίνης Β12 στον οργανισμό, φαίνεται να είναι ευεργετικός για την υγεία.     

Η βιταμίνη Β12 και Β9 είναι σε θέση να μειώνουν τα επίπεδα ομοκυστεϊνης στον οργανισμό. Η ομοκυστεϊνη, είναι αμινοξύ που έχει συνδεθεί με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Για το λόγο αυτό, διερευνάται κατά πόσο οι δύο αυτές βιταμίνες μπορούν να απομακρύνουν τον κίνδυνο άνοιας διαφόρων μορφών ή εάν η μείωση τους στον οργανισμό ευνοεί την απώλεια διανοητικών και άλλων δεξιοτήτων του εγκεφάλου.

Το ζήτημα εξετάστηκε σε έρευνα στην οποία έλαβαν μέρος πανεπιστήμια από διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες με συντονισμό από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Για 10 περίπου χρόνια έτυχαν παρακολούθησης 1.645 άνδρες και γυναίκες ηλικίας 65 ετών και άνω. Οι νοητικές λειτουργίες των συμμετεχόντων ελέγχθηκαν 3 φορές κατά τη διάρκεια του εν λόγω χρονικού διαστήματος.

Παράλληλα αξιολογούνταν 2 άλλες παράμετροι που είναι καθοριστικές για τη δράση της βιταμίνης Β12 στον οργανισμό. Πρόκειται για την ενεργό μορφή της βιταμίνης Β12 στο αίμα (ολο-τρανσκοβαλαμίνη) και του δείκτη της λειτουργίας της βιταμίνης Β12 στο αίμα (μεθυλμαλονικό οξύ). Η μέτρηση μόνο της βιταμίνης Β12 στο αίμα, δεν θεωρήθηκε ότι ήταν αρκετή όσον αφορά στην πρόγνωση και για το λόγο αυτό αξιολογούνταν οι δύο άλλοι παράμετροι.

Τα αποτελέσματα είναι ενδιαφέροντα: Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 βρέθηκαν να σχετίζονται με επιτάχυνση της απώλειας των δυνατοτήτων του εγκεφάλου στους ηλικιωμένους   Αντίθετα στους άνδρες και γυναίκες άνω των 65 ετών που είχαν δείκτες δράσης της βιταμίνης Β12 ψηλότερους, παρατηρήθηκε επιβράδυνση απώλειας των πνευματικών τους λειτουργιών κατά τη διάρκεια των 10 ετών της έρευνας   Δεν βρέθηκε να υπάρχει σχέση μεταξύ επιπέδων φολικού οξέος (βιταμίνη Β9) ή ομοκυστεϊνης και γνωσιακών ικανοτήτων

Το συμπέρασμα των ερευνητών είναι ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 στο οργανισμό φαίνεται ότι προηγούνται της διανοητικής παρακμής.

Η διόρθωση της ανεπάρκειας σε βιταμίνη Β12 μπορεί να βοηθά σε άτομα που παρουσιάζουν σχετικά συμπτώματα. Σε εξασθενημένους ασθενείς με χαμηλή Β12, δυνατόν να ενδείκνυται και η χορήγηση φαρμακευτικών συμπληρωμάτων βιταμίνης Β12.