Πόσο βοηθούν τα συμπληρώματα που περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες στη μείωση του κινδύνου προσβολής και θανάτου από καρκίνο;

Το ερώτημα απασχολεί για πολλά χρόνια γιατρούς, ερευνητές, τις αρμόδιες αρχές για τη δημόσια υγεία και το πλατύ κοινό. Τα επιστημονικά στοιχεία που έδειχναν ότι είναι ευεργετικές για την υγεία, οι φυτοχημικές ουσίες όπως οι βιταμίνες και οι αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχονται στα φρούτα και λαχανικά, οδήγησαν στην παραγωγή πληθώρας συμπληρωμάτων με αντιοξειδωτικές ουσίες.

Τα σκευάσματα αυτά προσφέρονται ελεύθερα, χωρίς να απαιτείται συνταγή γιατρού, με ισχυρισμούς ότι μπορούν να βοηθούν σε πάρα πολλούς τομείς το ανθρώπινο σώμα ή ότι είναι σε θέση να προλαμβάνουν ασθένειες.

Το ερώτημα που τίθεται είναι, πόσο ευσταθούν οι εν λόγω ισχυρισμοί; Για το θέμα της πρόληψης του καρκίνου, ποια είναι η πραγματική αξία των συμπληρωμάτων που περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες;

Για τις δράσεις στον άνθρωπο των συμπληρωμάτων που περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες, έχουν γίνει πολλές έρευνες. Για την επίδραση των συμπληρωμάτων αυτών στην πρόληψη καρκίνου και μείωση των θανάτων που προκαλεί, μερικές έρευνες έδειξαν ευεργετικά αποτελέσματα ενώ άλλες ήσαν αρνητικές.

Επιπρόσθετα, δεν είχε ξεκαθαριστεί ποιες αντιοξειδωτικές ενώσεις όταν χορηγούνται υπό μορφή συμπληρωμάτων είναι περισσότερο ευεργετικές ή βλαβερές και πως η κάθε αντιοξειδωτική ουσία επιδρά στα όργανα στόχους τους ή σε ειδικές ομάδες ασθενών.

Υπενθυμίζουμε ότι τα φρούτα, λαχανικά και άλλα τρόφιμα από το φυτικό βασίλειο, είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ενώσεις, βιταμίνες και πληθώρα άλλων φυτοχημικών ουσιών. Το σύνολο των ουσιών αυτών, δρουν συνεργιστικά.

Είναι σε αυτή τη συνεργιστική δράση που αποδίδονται οι ωφέλιμες για τον άνθρωπο επιδράσεις της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών, ξηρών καρπών και άλλων τροφίμων πλούσιων στις εν λόγω ουσίες. Οι επιδράσεις στην υγεία της κατανάλωσης σκευασμάτων με επιμέρους ουσίες ή συνδυασμούς τους, που ετοιμάζονται βιομηχανικά και φαρμακευτικά, είναι ένα διαφορετικό θέμα.      

Για να εξετάσουν καλύτερα τα εν λόγω σοβαρά ερωτήματα, γιατροί από την Κλινική Mayo των Ηνωμένων Πολιτειών, ανασκόπησαν συστηματικά τις σημαντικές τυχαιοποιημένες θεραπευτικές δοκιμές που εξέτασαν τις επιδράσεις της χορήγησης συμπληρωμάτων αντιοξειδωτικών ενώσεων στην πρόληψη και θνησιμότητα σχετικές με τον καρκίνο.

Οι ερευνητές χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, αναγνώρισαν 12 κλινικές δοκιμές που έγιναν για το θέμα από το 1968 έως το 2005 οι οποίες συμπεριέλαβαν συνολικά 104.196 ανθρώπους. Από τις δοκιμές αυτές, οι 9 ήσαν υψηλής μεθοδολογικής αξίας.

Η συστηματική ανασκόπηση όλων των αξιόλογων ερευνών που έγιναν για ένα ζήτημα, είναι μια μέθοδος που προσφέρει πολλά. Εκτός του ότι μας δίνει μια καλή εικόνα και περίληψη του τι έχει γίνει μέχρι σήμερα, μας επιτρέπει να καταλάβουμε για ποιο λόγο οι διάφορες μελέτες βρίσκουν διαφορετικά αποτελέσματα.

Η ανασκόπηση των ερευνών για τις επιδράσεις των συμπληρωμάτων αντιοξειδωτικών ουσιών στη μείωση του κινδύνου προσβολής και θανάτου από καρκίνο, μας προσφέρει ενδιαφέροντα συμπεράσματα: Συνολικά, η χορήγηση αντιοξειδωτικών ουσιών, δεν μείωνε τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο   Η χορήγηση συμπληρωμάτων βήτα καροτίνης, βρέθηκε ότι αυξάνει τον κίνδυνο των καρκίνων που σχετίζονται με το κάπνισμα όπως επίσης αύξανε και τη θνησιμότητα λόγω καρκίνου. Για το λόγο αυτό, οι ερευνητές συστήνουν όπως η χορήγηση συμπληρωμάτων βήτα καροτίνης θα έπρεπε να αποφεύγεται, ιδιαίτερα σε καπνιστές   Η χορήγηση βιταμίνης Ε βρέθηκε να μην έχει ευεργετικά ή βλαβερά αποτελέσματα   Η χορήγηση συμπληρωμάτων σεληνίου, βρέθηκε ότι μείωνε τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο στους άνδρες αλλά όχι στις γυναίκες. Ωστόσο ο αριθμός των θεραπευτικών δοκιμών ήταν μικρός και επισημαίνεται ότι απαιτούνται περισσότερες έρευνες για το ζήτημα. Βρίσκεται τώρα υπό εξέλιξη μια μεγάλη έρευνα που δοκιμάζει με τυχαιοποιημένο προοδευτικό τρόπο, το κατά πόσο η χορήγηση σεληνίου είναι σε θέση να μειώνει τον κίνδυνο  προσβολής από καρκίνο προστάτη

Συνοπτικά, οι γιατροί από την Κλινική Mayo συμπεραίνουν ότι τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών δεν μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου και ότι η βήτα καροτίνη στην πράξη μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου μεταξύ των καπνιστών.

Το σελήνιο φαίνεται να έχει ευεργετικές ιδιότητες αλλά δεν μπορεί να γίνει εισήγηση για χορήγηση του μέχρις ότου θα υπάρχουν διαθέσιμα περισσότερα στοιχεία που να στηρίζουν τη θέση αυτή.