Γήρανση και νεότητα: Οι βιολογικοί μηχανισμοί που οδηγούν στη γήρανση αποτελούν αντικείμενο ερευνών και προβληματισμού.
Μέχρι σήμερα πολύ λίγα είναι γνωστά για τον τρόπο με το οποίο προκαλούνται οι σωματικές και ψυχικές αλλοιώσεις που αναπόφευκτα εμφανίζονται με την πάροδο του χρόνου.
Μια από τις πλέον επικρατέστερες θεωρίες είναι ότι η γήρανση είναι το αποτέλεσμα της συσσώρευσης βλαβών στο DNA.
To DNA καθημερινά υποβάλλεται σε εξωγενείς και ενδογενείς νοσηρούς παράγοντες, που διαχρονικά και σταδιακά του προκαλούν βλάβες . Το αποτέλεσμα είναι οι λειτουργικές και δομικές ανωμαλίες που προκύπτουν να οδηγούν στο θάνατο των κυττάρων.
Τα μαλλιά που γίνονται γκρίζα, τα οστά που γίνονται εύθραυστα, η οστεοπόρωση, η καχεξία, η κύφωση είναι αναπόφευκτα στοιχεία που εμφανίζονται με τη γήρανση του οργανισμού.
Υπάρχουν εξωγενείς περιβαλλοντικοί παράγοντες που είναι νοσηροί για το DNA, όπως για παράδειγμα η υπεριώδης ακτινοβολία.
Υπάρχουν επίσης και ενδογενείς παράγοντες, που δημιουργούνται καθημερινά από το μεταβολισμό του οργανισμού οι οποίοι αθόρυβα, συνεχώς και σταθερά, προκαλούν αλλοιώσεις στο DNA.
Οι παράγοντες αυτοί ονομάζονται ελεύθερες ρίζες και προκαλούν αλλοιώσεις που οδηγούν στη γήρανση. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αιτία καρκίνου.
Είναι για την καταπολέμηση των ενδογενών αυτών παραγόντων, που προκαλούν βλάβη στο DNA που λαμβάνονται οι αντιοξειδωτικές ουσίες όπως οι βιταμίνες C και Ε.
Επίσης αντιοξειδωτικές ουσίες, που προστατεύουν εναντίον των νοσηρών ελευθέρων ριζών περιέχονται στα φρούτα και τα λαχανικά.
Χημικές ενώσεις με ευεργετική αντιοξειδωτική δράση, που ανήκουν στις κατηγορίες των φλαβονοειδών, των κατεχινών, των πολυφαινολών, τη λυκοπένη και άλλες, περιέχονται σε φρούτα και στα λαχανικά, αλλά επίσης και σε ροφήματα, όπως το πράσινο ή το μαύρο τσάι.
Όταν προκληθεί βλάβη σε ένα γονίδιο τότε ένας βασικός μηχανισμός δράσης του κυττάρου διαταράσσεται. Η πρωτεΐνη, που παράγεται από το συγκεκριμένο γονίδιο μπορεί να είναι απαραίτητη για την κανονική λειτουργία του κυττάρου.
Οι αλλοιώσεις που προκύπτουν μπορούν να επηρεάσουν ακόμη τους μηχανισμούς που έχει το ίδιο το κύτταρο για να επιδιορθώνει τις δικές του βλάβες ακόμη και στο ίδιο το επίπεδο του DNA.
Μήπως αυτό σημαίνει, ότι όταν βρεθούν τα βιοχημικά εκείνα στοιχεία, που θα διορθώνουν τις ανωμαλίες αυτές θα έχουμε βρει το μυστικό της παντοτινής νεότητας;
Κανένας δεν τολμά ακόμη να ισχυριστεί κάτι τέτοιο. Όμως ήδη οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει και διαθέτουν μια σειρά από ειδικά ένζυμα, τα οποία έχουν την ικανότητα να επιδιορθώνουν βλάβες που συμβαίνουν στα γονίδια.
Θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί ότι θα έρθει κάποτε η εποχή όπου η χρήση των βιοχημικών αυτών μηχανισμών θα μπορούσε να εμποδίζει την εγκατάσταση των διαχρονικών αλλοιώσεων στα κύτταρα.
Το αποτέλεσμα θα ήταν η αναστολή της γήρανσης του οργανισμού.
Μια πρόσφατη εργαστηριακή έρευνα που σας παρουσιάζουμε, έγινε από Ολλανδούς ερευνητές και έδωσε σημαντικά στοιχεία που υποστηρίζουν τη θεωρία, ότι η γήρανση προκαλείται από συνεχείς αλλοιώσεις και ανεπάρκειες της επιδιόρθωσης του DNA.
Οι Ολλανδοί ερευνητές προκάλεσαν πειραματικά σε ποντικούς, βλάβες σε γονίδια τα οποία είναι υπεύθυνα για την επιδιόρθωση των αλλοιώσεων, που προκύπτουν καθημερινά μέσα στο κύτταρο, στο DNA.
Επιδίωξαν να επηρεάσουν ένα συγκεκριμένο γονίδιο το οποίο υπάρχει και στον άνθρωπο. Οι μεταλλάξεις στο γονίδιο αυτό προκαλούν μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από γρήγορη γήρανση και πρόωρο θάνατο.
Οι ερευνητές συμπέραναν ότι οι βλάβες στα ένζυμα που κωδικοποιούνται από το γονίδιο XPD, οδηγούν στην νόσο TTD (trichothiodystrophy). Οι βιοχημικές συνέπειες των αλλοιώσεων αυτών εμποδίζουν την επιδιόρθωση του DNA που με τη σειρά του οδηγεί σε πολύ πρόωρο θάνατο λόγω γήρανσης.
Συμπερασματικά λοιπόν θα τονίσουμε, ότι οι συνεχείς βλάβες και οι ανεπάρκειες της επιδιόρθωσης του DNA αποτελούν ένα από τους σημαντικότερους μηχανισμούς που προκαλούν τη γήρανση.
Ήδη έχουν αναγνωρισθεί και απομονωθεί ένζυμα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς επιδιόρθωσης και προστασίας του DNA.
Περιμένοντας το χρόνο κατά τον οποίο θα μπορούμε να επωφεληθούμε από θεραπείες αναστολής της γήρανσης, έχουμε τη δυνατότητα να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας, δίνοντάς του μια καλή διατροφή, με πολλά φρούτα και λαχανικά, που περιέχουν ουσίες που προστατεύουν το DNA από βλάβες.
