Οι πέτρες στη χολή είναι η κυριότερη αιτία παθήσεων στη χοληδόχο κύστη. Το 90% των περιπτώσεων οξείας χολοκυστίτιδας οφείλονται σε χολόλιθους (πέτρες στη χολή), που αποφράσσουν τον κυστικό πόρο, προκαλώντας πόνο, ναυτία, εμετούς, πυρετό, ρίγος, ίκτερο (κίτρινο χρώμα στο δέρμα και στα μάτια) και φούσκωμα κοιλιάς.
Εκτός από τις πέτρες στη χολή, οι άλλες αιτίες οξείας χολοκυστίτιδας είναι οι μολύνσεις, οι τραυματισμοί, ο διαβήτης ή ακόμη η απόφραξη των χοληφόρων αγγείων από κάποιο όγκο. Οι χολόλιθοι είναι συχνότεροι στις γυναίκες, στους ηλικιωμένους και στα υπέρβαρα άτομα.
Οι πέτρες στη χολή σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη και δεν είναι γνωστοί οι λόγοι που οδηγούν στη δημιουργία τους. Οι χολόλιθοι αποτελούνται κυρίως από χοληστερόλη και χολικά άλατα. Οι χολόλιθοι χοληστερόλης αποτελούν το 80% του συνόλου των χολόλιθων.
Οι πέτρες στη χολή μπορεί να έχουν πολύ μικρό μέγεθος όπως οι κόκκοι άμμου ή να φθάσουν το μέγεθος μιας μπάλας του γκολφ. Στη χοληδόχο κύστη μπορεί να σχηματιστούν μια μεγάλη πέτρα ή εκατοντάδες μικρές ή ακόμη οποιοσδήποτε άλλος συνδυασμός.
Οι χολόλιθοι μπορούν να αποφράξουν την κανονική ροή της χολής από τα χοληφόρα αγγεία του ήπατος και της χοληδόχου κύστης προς το έντερο. Η χοληδόχος κύστη είναι ένα όργανο σε σχήμα αχλαδιού που βρίσκεται κάτω από το δεξιό λοβό του ήπατος.
Στη χοληδόχο κύστη συγκεντρώνεται η χολή που παράγεται από το συκώτι. Μετά από το φαγητό, το υγρό αυτό διοχετεύεται προς το λεπτό έντερο και βοηθά την πέψη και την απορρόφηση των λιπαρών ουσιών. Όταν αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη η λειτουργία αυτή γίνεται απ' ευθείας από το συκώτι.
Τα συμπτώματα που προκαλούν οι πέτρες στη χολή είναι ανάλογα με αυτά που προκαλούν η καρδιακή προσβολή, η σκωληκοειδίτιδα, το έλκος στομαχιού ή δωδεκαδάκτυλου, η παγκρεατίτιδα, η ηπατίτιδα, η διαφραγματοκήλη. Έτσι είναι πολύ σημαντικό να γίνει η ακριβής διάγνωση.
Τα κυριότερα συμπτώματα της οξείας χολοκυστίτιδας, η οποία προκαλείται από πέτρες στη χολή στο 90% των περιπτώσεων, είναι τα ακόλουθα:
- Έντονος πόνος στο άνω δεξιό μέρος της κοιλιάς
- Επαναλαμβανόμενα οδυνηρά επεισόδια για μερικές ώρες μετά από το φαγητό. Τα μεγάλα και λιπαρά γεύματα προκαλούν συνήθως τέτοια οδυνηρά επεισόδια
- Πόνος που χειροτερεύει με τις βαθιές αναπνοές και που επεκτείνεται στο κάτω μέρος της δεξιάς ωμοπλάτης
- Η αναπνοή κόβεται λόγω πόνου κατά την εισπνοή. Όταν ο γιατρός βάζει το χέρι του εκεί που βρίσκεται η χοληδόχος κύστη κατά την εισπνοή του ασθενή, του προκαλεί πόνο που του κόβει την ανάσα (σημείο Murphy)
- Σκληρότητα των κοιλιακών μυών στο δεξί μέρος της κοιλιάς
- Ναυτία, εμετοί
- Πυρετός και ρίγος
- Ίκτερος (κίτρινο χρώμα στο δέρμα και στα μάτια) που δημιουργείται όταν οι πέτρες προκαλέσουν απόφραξη των αγγείων που μεταφέρουν τη χολή στο έντερο
- Φούσκωμα της κοιλιάς.
Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό, την κλινική εξέταση και το υπερηχογράφημα που είναι η συνηθέστερη εξέταση που γίνεται και επιβεβαιώνει τη διάγνωση.
Η χολαγγειογραφία (ERCP), η ραδιοϊσοτοπική χολοκυστογραφία -χολαγγειογραφία και η αξονική τομογραφία μπορούν να δώσουν περισσότερες πληροφορίες εάν παρουσιάζεται μια τέτοια ανάγκη.
Παράλληλα οι εξετάσεις αίματος είναι δυνατόν να δείξουν σημεία φλεγμονής και μόλυνσης με αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων και των ουδετερόφιλων. Η αύξηση της χολερυθρίνης που μπορεί να παρουσιαστεί οφείλεται σε απόφραξη των χοληφόρων αγγείων.
Επίσης αύξηση των τρανσαμινασών και της αλκαλικής φωσφατάσης παρατηρούνται όταν επηρεάζεται ο ηπατικός ιστός. Όταν επηρεάζεται το πάγκρεας, αυξάνονται οι αμυλάσες.
Η θεραπεία για την αντιμετώπιση της οξείας χολοκυστίτιδας λόγω χολόλιθων χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο. Ο ασθενής δεν επιτρέπεται να τρωει ή να πίνει και του χορηγούνται ενδοφλέβια υγρά. Επιπρόσθετα εάν υπάρχει υποψία μόλυνσης, χορηγούνται αντιβιοτικά.
Η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης χρειάζεται να γίνεται για τις πέτρες στη χολή που προκαλούν συμπτώματα. Στην περίπτωση που δεν προκαλούν προβλήματα, δεν είναι αναγκαίο να γίνει θεραπεία.
Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης μπορεί να γίνει με λαπαροσκοπική μέθοδο ή με ανοικτή χειρουργική επέμβαση. Η λαπαροσκοπική μέθοδος έχει λιγότερες επιπλοκές, λιγότερο πόνο και ο ασθενής αναρρώνει πολύ πιο γρήγορα.
Στις περιπτώσεις που υπάρχουν επιπλοκές και είναι αδύνατη η λαπαροσκοπική μέθοδος, τότε γίνεται ανοικτή χειρουργική επέμβαση με τομή στην κοιλιά και αφαίρεση της χοληδόχου κύστης.
