Η κοιλιοκάκη είναι ασθένεια των εντέρων που οφείλεται σε παθολογική αντίδραση του ανοσολογικού συστήματος του οργανισμού των πασχόντων στη γλουτένη της διατροφής (δυσανεξία γλουτένης).

Η γλουτένη είναι πρωτεΐνη που υπάρχει σε διάφορα δημητριακά όπως το σιτάρι, το κριθάρι, η βρώμη ή η σίκαλη. Η παρουσία της στον οργανισμό ορισμένων ανθρώπων πυροδοτεί μια αυτοάνοση αντίδραση. Στην αυτοάνοση αντίδραση το ανοσοποιητικό σύστημα (δηλαδή το σύστημα άμυνας του οργανισμού) αρχίζει και καταστρέφει την βλεννογόνο του λεπτού εντέρου.

Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης περιλαμβάνουν:

1. Ενοχλήσεις στην κοιλιά, φούσκωμα, κράμπες
2. Διάρροια
3. Απώλεια βάρους, υποσιτισμό
4. Αναιμία
5. Μείωση της γονιμότητας
6. Απώλεια δοντιών
7. Πρόωρη ή σοβαρή οστεοπόρωση

Σύμφωνα με έρευνα γιατρών της Κλινικής Μάγιο των Ηνωμένων Πολιτειών ο αριθμός των περιστατικών κοιλιοκάκης (επιπολασμός της νόσου) φαίνεται ότι είναι 4,5 φορές μεγαλύτερος σήμερα από ότι ήταν πριν από 50 χρόνια.

Οι Αμερικανοί γιατροί εξέτασαν δείγματα αίματος από 9.133 υγιείς ενήλικες που είχαν συλλεχθεί σε στρατιωτική βάση μεταξύ 1948 και 1954. Έκαναν αναλύσεις για να δουν ποιοι από τους ανθρώπους αυτούς είχαν τα ειδικά, χαρακτηριστικά αντισώματα που δημιουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων που πάσχουν από δυσανεξία στη γλουτένη.

Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα ευρήματα σε 12.768 ανθρώπους με ανάλογα χαρακτηριστικά της εποχής μας. Το συμπέρασμα τους ήταν ότι οι νέοι άνθρωποι σήμερα έχουν 4,5 φορές περισσότερες πιθανότητες από τους νέους του 1950 να έχουν κοιλιοκάκη. 

Ο λόγος για τον οποίο αυξήθηκε ο αριθμός των ανθρώπων που πάσχουν από κοιλιοκάκη δεν είναι γνωστός. Σήμερα υπολογίζεται ότι 1 σε κάθε 100 ανθρώπους πάσχει από κοιλιοκάκη. Σύμφωνα με ορισμένες έρευνες, για κάθε 1 άνθρωπο που έχει διαγνωσθεί με κοιλιοκάκη, είναι πιθανόν ότι  υπάρχουν άλλοι 30 οι οποίοι έχουν την πάθηση αλλά η διάγνωση σε αυτούς δεν έχει γίνει.  

Είναι πιθανόν ότι κάτι άλλαξε στο περιβάλλον μας το οποίο οδήγησε στην αύξηση της δυσανεξίας στη γλουτένη. Μέχρι σήμερα ο συνήθης τρόπος διάγνωσης ήταν οι εξετάσεις που γίνονταν από το γιατρό όταν οι ασθενείς είχαν συμπτώματα συμβατά με την κοιλιοκάκη.

Ωστόσο φαίνεται ότι χρειάζεται να γίνονται πιο εύκολα εξετάσεις για ανίχνευση της νόσου στο γενικό πληθυσμό. Τα συμπτώματα που περιλαμβάνουν ένα μεγάλο φάσμα ενοχλήσεων μπορεί να είναι ήπια και έτσι η διάγνωση μπορεί να μη γίνεται. Το αποτέλεσμα είναι η νόσος να εξελίσσεται αθόρυβα μειώνοντας το προσδόκιμο επιβίωσης των πασχόντων.

Οι ασθενείς που πάσχουν από κοιλιοκάκη αλλά δεν το γνωρίζουν διότι η διάγνωση δεν έγινε σε αυτούς, έχουν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν νωρίτερα σε σύγκριση με άτομα χωρίς τη νόσο. Η αύξηση του αριθμού των περιπτώσεων της νόσου και το γεγονός ότι η μειώνεται η επιβίωση των πασχόντων διότι εξελίσσεται η νόσος χωρίς θεραπεία εξαιτίας του ότι η διάγνωση δεν γίνεται, καθιστά την κοιλιοκάκη ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Ένας από τους βασικούς λόγους τη μη διάγνωσης σε μεγάλο αριθμό πασχόντων της κοιλιοκάκης είναι το ότι τα συμπτώματα είναι ποικίλα και ευμετάβλητα.

Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγεί σε λάθη διάγνωσης. Μπορεί για παράδειγμα να θεωρηθεί ότι ο ασθενής πάσχει από σπαστική κολίτιδα (σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου) που είναι μια πιο συχνή πάθηση.  Είναι λοιπόν σημαντικό να αυξηθεί η ενημερότητα για την κοιλιοκάκη τόσο μεταξύ των ασθενών όσο και μεταξύ των γιατρών.

Συμπερασματικά θα συγκρατήσουμε οτι:

1. Η κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη όπως αλλιώς είναι γνωστή,  προσβάλλει πολύ περισσότερους ανθρώπους σήμερα από ότι ιστορικά γνωρίζαμε
    
2. Σε πολλούς ασθενείς η διάγνωση δεν γίνεται και αυτό οφείλεται στον πολύμορφο χαρακτήρα της πάθησης που μπορεί να έχει ποικιλία ευμετάβλητων συμπτωμάτων που παραπλανούν και οδηγούν σε λάθος διάγνωση
    
3. Η μη διάγνωση μειώνει ουσιαστικά τη διάρκεια ζωής των πασχόντων
    
4. Είναι απαραίτητο να καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες τόσο για καλύτερη ενημέρωση όλων για την κοιλιοκάκη όσο και για να ανιχνεύονται περισσότερα περιστατικά της νόσου