Οι κυριότερες μέθοδοι θεραπείας του καρκίνου παγκρέατος είναι η χειρουργική επέμβαση, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. Ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου κατά τη διάγνωση, είναι δυνατόν να χρειαστούν οι δύο ή και οι τρεις μορφές θεραπείας.

Οι έρευνες για την αιτιολογία, τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου του εξωκρινούς παγκρέατος εξελίσσονται με εντατικό ρυθμό σε πολλά ιατρικά κέντρα του κόσμου.

Χημειοθεραπεία

Επί του παρόντος υπάρχουν σε εξέλιξη πολλές κλινικές θεραπευτικές δοκιμές για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας νέων συνδυασμών χημειοθεραπευτικών φαρμάκων.

Μερικές έρευνες ελέγχουν κατά πόσο μπορεί να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα φαρμάκων που είναι γνωστό ότι ενεργούν κατά του καρκίνου του παγκρέατος όπως η γεμσιταμπίνη και η 5-FU (5-φθοριοουρακίλη) όταν αυτά συνδυάζονται μεταξύ τους ή με άλλους χημειοθεραπευτικούς παράγοντες όπως η σισπλατίνη, η οξαλιπλατίνη, το ντοσεταξέλ, η ιρινοτεκάνη, το pemetrexed και η λευκοβορίνη.

Άλλες έρευνες ελέγχουν για να βρουν τους καλύτερους τρόπους συνδυασμού της χημειοθεραπείας με την ακτινοθεραπεία ή την ανοσοθεραπεία (εμβόλια και άλλες μέθοδοι)

Ανοσοθεραπεία

Πρόκειται για πειραματικές θεραπείες που βρίσκονται στο στάδιο των δοκιμών οι οποίες στόχο έχουν να διεγείρουν και να ενισχύσουν το σύστημα άμυνας του οργανισμού του ασθενούς (ανοσολογικό σύστημα) για να καταπολεμεί καλύτερα τα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος.

Στην ενεργό ανοσοθεραπεία, χορηγείται στον ασθενή ένα εμβόλιο το οποίο θα πρέπει να επιτρέπει στο ανοσολογικό σύστημα του ασθενούς να αναγνωρίζει μερικά από τα ανώμαλα χημικά στοιχεία που βρίσκονται στα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος και στη συνέχεια να σκοτώνει τα εν λόγω κύτταρα.

Για παράδειγμα το προϊόν του γονιδίου K-ras είναι αλλοιωμένο σε περισσότερο από 80% των παγκρεατικών καρκίνων. Οι ερευνητές δοκιμάζουν να βρουν τρόπους για να βοηθήσουν το ανοσολογικό σύστημα του ασθενούς να επιτίθεται και να καταστρέφει τα κύτταρα που παρουσιάζουν την αλλοιωμένη πρωτεΐνη που παράγεται από το γονίδιο K-ras (πρωτεΐνη ras).

Στην παθητική ανοσοθεραπεία, χορηγούνται στον ασθενή αντισώματα που κατασκευάζονται με στόχο να αναζητούν τα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος που περιέχουν ανώμαλες πρωτεΐνες όπως η πρωτεΐνη ras και το καρκινοεμβρυικό αντιγόνο (CEA).

Στα εν λόγω αντισώματα συνδέονται από τους κατασκευαστές τους, τοξίνες ή ραδιενεργά άτομα έτσι ώστε όταν τα αντισώματα συνδεθούν με το στόχο τους, να καταστρέφουν μόνο τα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος και όχι άλλα υγιή κύτταρα του οργανισμού.

Παράγοντες που δρουν εναντίον της αγγειογένεσης

Όλοι οι καρκίνοι για την ανάπτυξη και εξάπλωση τους, εξαρτώνται από νέα αιμοφόρα αγγεία (αρτηρίες, φλέβες) που δημιουργούνται για να τους τροφοδοτούν.

Οι παράγοντες που είναι απαραίτητοι για την ανάπτυξη των αγγείων που χρειάζονται για την ανάπτυξη των καρκίνων, ονομάζονται παράγοντες αγγειογένεσης, έχουν αναγνωρισθεί και απομονωθεί. Οι επιστήμονες για να καταστείλουν τη δημιουργία και ανάπτυξη νέων αγγείων, έχουν κατασκευάσει ειδικά φάρμακα που ονομάζονται αντιαγγειογενεσικά.  

Τα εν λόγω φάρμακα έχουν μελετηθεί σε κλινικές θεραπευτικές δοκιμές και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος.

Ο αντιαγγειογενεσικός παράγοντας μπεβακιζουμάμπη (Avastatin), έδειξε μερικά ωφελήματα για τους ασθενείς όταν η χορήγηση του γίνεται σε συνδυασμό με τη γεμσιταμπίνη. Όμως δεν έχει ακόμη ελεγχθεί κατά πόσο ο συνδυασμός αυτός είναι καλύτερος από άλλους.

Αναστολείς των παραγόντων ανάπτυξης

Πολλοί καρκίνοι όπως και ο καρκίνος του παγκρέατος, φαίνεται ότι προάγονται και διεγείρονται από ορισμένα μόρια που βρίσκονται στην επιφάνεια τους. Αυτά τα μόρια ονομάζονται υποδοχείς παραγόντων ανάπτυξης.

Οι ερευνητές δοκιμάζουν τώρα μερικά φάρμακα που καταστέλλουν τη δράση των υποδοχέων αυτών που βρίσκονται στον καρκίνο του παγκρέατος. Πρόσφατα αναφέρθηκε ότι μπορεί να βοηθά τους ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος, ένα φάρμακο που ονομάζεται κετουξιμάμπη το οποίο αναστέλλει τη δράση ενός υποδοχέα παράγοντα ανάπτυξης.

Αναστολείς μεταλλοπρωτεϊνάσης της θεμελίου ουσίας

Πρόκειται για μια νέα κατηγορία φαρμάκων που εμποδίζουν την εξάπλωση και μεταστάσεις των καρκινικών κυττάρων. Καταστέλλουν ένζυμα που παράγονται από καρκινικά κύτταρα τα οποία διαλύουν τις περιβάλλουσες ουσίες επιτρέποντας έτσι στον καρκίνο να προχωρά, να εισβάλλει και να διηθεί γειτονικούς και άλλους ιστούς ή όργανα (κολλαγονολυτική δραστικότητα). Τα φάρμακα αυτά μέχρι του παρόντος βρίσκονται στη φάση των δοκιμών.

Αναστολείς της τρανσφεράσης φαρνεσύλ

Η φαρνεσύλ τρανσφεράση είναι ένζυμο που θεωρείται ότι προάγει την ανάπτυξη πολλών καρκίνων μεταξύ των οποίων και του καρκίνου του παγκρέατος. Δοκιμάζονται τώρα νέα φάρμακα που καταστέλλουν τη δράση του ενζύμου αυτού.

Γενετική και έγκαιρη διάγνωση

Οι επιστήμονες μαθαίνουν τώρα περισσότερα για αλλαγές στο DNA των κυττάρων που μετατρέπουν τα κύτταρα σε καρκινικά. Κληρονομικές αλλαγές σε γονίδια όπως το BRCA2, p16 και τα γονίδια για την οικογενή αδενοματώδη πολυποδίαση, αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να προσβληθεί από καρκίνο του παγκρέατος. Τα ίδια αυτά γονίδια αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνους άλλων οργάνων όπως των μαστών, των ωοθηκών και του παχέος εντέρου.

Οι ερευνητές ψάχνουν επίσης για τεστ που να μπορούν να ανιχνεύουν επίκτητες και όχι μόνο κληρονομικές γενετικές αλλαγές στον καρκίνο του παγκρέατος και άλλες προκαρκινικές αλλοιώσεις στα κύτταρα των παγκρεατικών πόρων. Μια από τις συχνότερες αλλαγές του DNA στις καταστάσεις αυτές, επηρεάζει το ογκογονίδιο K-ras το οποίο ρυθμίζει την ανάπτυξη των κυττάρων. Νέα διαγνωστικά τεστ είναι συχνά σε θέση να αναγνωρίζουν την αλλοίωση αυτή σε δείγματα παγκρεατικών εκκρίσεων που συλλέγονται κατά την εξέταση ERCP (ενδοσκοπική παλίνδρομος χολαγγειοπαγκρεατογραφία).

Τα εν λόγω τεστ είναι μόνο επιλογές για άτομα με έντονο οικογενειακό ιστορικό παγκρεατικού καρκίνου και δεν συστήνονται για έλεγχο σε ευρεία κλίμακα ατόμων που έχουν μέτριο κίνδυνο ή που δεν παρουσιάζουν καθόλου συμπτώματα.

Για χρόνια, πολύ λίγα ήσαν γνωστά για τον καρκίνο του παγκρέατος. Όμως η επιστημονική έρευνα άρχισε να ρίχνει φως στις γενετικές βάσεις της ασθένειας. Οι γνώσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε νέες και καλύτερες θεραπείες.