Η χαμηλότερη κοινωνική τάξη σχετίζεται με πιο γρήγορη
γήρανση.Μέχρι σήμερα ήταν γνωστό ότι οι άνθρωποι χαμηλού
κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, έχουν χαμηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης
λόγω διαφόρων προβλημάτων υγείας. Τώρα νέες έρευνες δείχνουν ότι η
βιολογική τους ηλικία είναι μεγαλύτερη από ότι η βιολογική ηλικία ατόμων
που χρονολογικά είναι συνομήλικοι τους.
Η σημαντική αυτή διαπίστωση προέκυψε από τη μελέτη των τελομερών του
DNA από κύτταρα του αίματος. Τα τελομερή είναι
τεμάχια του γενετικού κώδικα που βρίσκονται στις άκρες των χρωμοσωμάτων.
Αποτελούνται από επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες βάσεων του
DNA που το προστατεύουν
από διάφορες βλάβες.
Για πολλούς επιστήμονες, το μέγεθος των τελομερών είναι ένας καλός
και αξιόπιστος δείκτης της βιολογικής γήρανσης του ανθρωπίνου σώματος.
Με την πάροδο του χρόνου, την αύξηση της ηλικίας και τον πολλαπλασιασμό
των κυττάρων, το μήκος των τελομερών μειώνεται.
Η μείωση του μήκους των τελομερών, αφήνει το DNA
περισσότερο εκτεθειμένο στο οξειδωτικό στρες και στη γένεση
αλλοιώσεων που επηρεάζουν την επιβίωση των κυττάρων. Όσο πιο μικρά είναι
τα τελομερή στα χρωμοσώματα, τόσο πιο βιολογικά αυξημένη είναι η ηλικία.
Μικρότερο μήκος των τελομερών μπορεί να συνεπάγεται μεγαλύτερη
ευπάθεια στις ασθένειες, γρηγορότερη γήρανση και μικρότερη διάρκεια
ζωής.
Με λίγα λόγια μπορεί δύο άτομα με την ίδια χρονολογική ηλικία, να
έχουν διαφορετική βιολογική ηλικία. Για παράδειγμα μπορεί δύο άνθρωποι
να είναι συνομήλικοι αλλά ο ένας να είναι πιο γερασμένος βιολογικά από
τον άλλο εξαιτίας του μήκους των τελομερών των κυττάρων του.
Είναι κατανοητό ότι σε όμοιους δίδυμους, η σύγκριση του μεγέθους των
τελομερών τους έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Εάν όμως ανήκουν σε διαφορετικές
κοινωνικοοικονομικές τάξεις, τότε μπορεί να έχουν διαφορετικό μήκος των
τελομερών τους; Δηλαδή ενώ έχουν πανομοιότυπο κληρονομικό γενετικό υλικό
και χρωμοσώματα, οι επιδράσεις της ζωής, του περιβάλλοντος επηρεάζουν
διαφορετικά τη βιολογική τους γήρανση;
Για να απαντήσουν στα ενδιαφέροντα αυτά ερωτήματα, Βρετανοί και
Αμερικανοί ερευνητές, μελέτησαν 1.552 γυναίκες που ήσαν δίδυμες. Το
DNA από τα λευκά αιμοσφαίρια του αίματος τους
απομονώθηκε και μετρήθηκαν τα τελομερή τους.
Στη συνέχεια συλλέχθηκαν στοιχεία για την επαγγελματική τους
κατάσταση, το μορφωτικό τους επίπεδο, το εισόδημα, το κάπνισμα, τη
σωματική άσκηση, το βάρος και το ύψος.
Τα αποτελέσματα έδειξαν τα ακόλουθα
ενδιαφέροντα σε σχέση με τους μηχανισμούς γήρανσης:
- Υπήρχαν μεγάλες διαφοροποιήσεις στις γυναίκες αυτές όσον
αφορά στο μήκος των τελομερών του DNA
- Το μήκος των τελομερών ήταν σημαντικά μικρότερο στις
γυναίκες που ανήκαν σε χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές τάξεις
- Υπολογίστηκε ότι το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο
επιταχύνει τη βιολογική γήρανση κατά 7 χρόνια
- Σε 17 ζεύγη πανομοιότυπων διδύμων γυναικών που ενώ είχαν ξεκινήσει τη
ζωή τους από το ίδιο κοινωνικοοικονομικό στρώμα, η εξέλιξη στη
ζωή (κυρίως λόγω γάμου) τις έφερε σε διαφορετικά επίπεδα. Στις
δίδυμες που ανήκαν σε ανώτερες κοινωνικές τάξεις, τα τελομερή
είχαν σημαντικά μεγαλύτερο μήκος από τις πανομοιότυπες δίδυμες
αδελφές τους που είχαν φτάσει σε πιο χαμηλά κοινωνικά επίπεδα.
Στις περιπτώσεις αυτές, η διαφορά βιολογικής και χρονολογικής
ηλικίας υπολογίστηκε στα 9 χρόνια. Δηλαδή η δίδυμη γυναίκα που
ήταν χαμηλότερου κοινωνικού στρώματος, ήταν κατά 9 χρόνια πιο
γερασμένη βιολογικά από ότι η πανομοιότυπη γενετικά, δίδυμη
αδελφή της που ανήκε σε ψηλότερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο
|
Οι παράγοντες που επηρεάζουν το μέγεθος των τελομερών περιλαμβάνουν
το κάπνισμα, την παχυσαρκία, το στρες, την αύξηση της χρονολογικής
ηλικίας. Τώρα φαίνεται ότι η κοινωνικοοικονομική τάξη παίζει ρόλο στο
μήκος του τελομερούς του DNA.
Το στρες που βιώνουν άτομα των χαμηλότερων κοινωνικοοικονομικών
στρωμάτων, πιθανόν να έχει σχέση με την ψυχολογική καταπόνηση του ότι
δεν μπορούν να έχουν περισσότερο έλεγχο στη ζωή τους, την αυτοεκτίμηση, το ανισοζύγιο που υπάρχει μεταξύ των προσπαθειών τους και της αμοιβής
που παίρνουν στη ζωή τους.
Τα γεγονότα αυτά ίσως να έχουν βιολογικές επιπτώσεις στο
DNA των κυττάρων. Μια ταχύτερη διαίρεση των
κυττάρων μπορεί να οδηγεί σε γρηγορότερη σμίκρυνση των τελομερών και
ταχύτερη γήρανση.
Το μυστικό της νεότητας λοιπόν, μπορεί να βρίσκεται στην κατανόηση
των μηχανισμών γήρανσης και στη διόρθωση τους.
Το ψυχολογικό στρες και καταπόνηση του οργανισμού, μπορεί να
επιταχύνει τους βιολογικούς μηχανισμούς γήρανσης, μειώνοντας το μήκος
των τελομερών προκαλώντας περισσότερες βλάβες και ασθένειες κάνοντας
έτσι πιο σύντομη τη διάρκεια ζωής.