Η γρίπη είναι αιτία πνευμονίας. Η κυριότερη αιτία θανάτου ασθενών μετά από γρίπη είναι η πνευμονία, που ακολουθεί την αρχική προσβολή του ασθενούς από τον ιό της γρίπης.

Η δευτερογενής αυτή πνευμονία ευθύνεται για το 95% των θανάτων, που συμβαίνουν σε πανδημία γρίπης.

Οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά κινδυνεύουν πολύ περισσότερο από τον υπόλοιπο πληθυσμό να υποστούν την σοβαρή αυτή πνευμονία.

Στις σοβαρές δευτερογενείς πνευμονίες μετά από γρίπη, παρά το γεγονός ότι οι γιατροί κάνουν ότι μπορούν χορηγώντας αντιβιοτικά που σκοτώνουν τα βακτηρίδια που τις προκαλούν, σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει θετική ανταπόκριση.

Έρευνες δείχνουν, ότι στην οξεία φλεγμονή που δημιουργείται από τον ιό της γρίπης προστίθεται ακόμη εντονότερη φλεγμονή λόγω της βακτηριακής πνευμονίας. Οι δύο αυτές πηγές φλεγμονής μπορεί να έχουν δηλητηριώδεις επιδράσεις και καταστροφικές συνέπειες για τον ασθενή.

Η παραδοσιακή αντίληψη και προσέγγιση των γιατρών βασίζεται στην άποψη, ότι η πρώτη γραμμή θεραπείας της δευτεροπαθούς αυτής πνευμονίας πρέπει να περιλαμβάνει αντιβιοτικά, που είναι σε θέση να σκοτώνουν το ταχύτερο δυνατό τα βλαβερά βακτηρίδια που προκάλεσαν την πνευμονία.

Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται ευρέως αντιβιοτικά της οικογένειας βήτα λακτάμης, όπως η αμπικιλλίνη που σκοτώνουν τα βακτήρια προκαλώντας τη λύση τους.

Ωστόσο νέες έρευνες έρχονται τώρα να δείξουν ότι ένας από τους λόγους αποτυχίας των εν λόγω αντιβιοτικών στην αντιμετώπιση της δευτεροπαθούς πνευμονίας είναι διότι σκοτώνουν άμεσα τα βλαβερά βακτήρια. Η ταχεία λύση των βακτηρίων απελευθερώνει ουσίες στον οργανισμό, που επιδεινώνουν σημαντικά τη φλεγμονή και αυτό μπορεί να είναι θανατηφόρο.

Οι βήτα λακτάμες προκαλούν την άμεση απελευθέρωση ουσιών από τα βακτήρια. Οι βακτηριακές αυτές πρωτεΐνες διεγείρουν τόσο έντονα το ανοσοποιητικό σύστημα που δυνατόν να προκαλούν το θάνατο του ασθενούς.

Σύμφωνα με έρευνες από γιατρούς του διακεκριμένου γνωστού ερευνητικού νοσοκομείου για τα παιδιά St. Jude των Ηνωμένων Πολιτειών (St. Jude Children's Research Hospital), οι γιατροί πρέπει πρώτα να ανησυχούν για τις καταστροφικές επιδράσεις της φλεγμονής και μετά για τα βακτηρίδια.

Οι έρευνες τους δείχνουν ότι:

1. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται στην πρώτη γραμμή για την αντιμετώπιση της δευτερογενούς πνευμονίας αντιβιοτικά, που δεν σκοτώνουν άμεσα τα βλαβερά βακτηρίδια, αλλά τα εμποδίζουν από του να παράγουν τις πρωτεΐνες, που προκαλούν τη φλεγμονή.
    
2. Τα αντιβιοτικά της οικογένειας αυτής, όπως η αζιθρομυκίνη και η κλινδαμυκίνη προκαλούν την καταστροφή των βακτηριδίων σταδιακά σε λίγες μέρες και όχι άμεσα.
    
3. Τα στοιχεία των ερευνών σε εργαστηριακό επίπεδο και σε πειραματόζωα δείχνουν, ότι η αμπικιλλίνη (ανήκει στις βήτα λακτάμες) επιδεινώνει τη φλεγμονή στα κύτταρα των πνευμόνων παρά το γεγονός ότι καταστρέφει άμεσα τα βακτηρίδια. Αντίθετα η αζιθρομυκίνη και η κλινδαμυκίνη μειώνουν τη σύνθεση πρωτεϊνών από τα βακτηρίδια και οδηγούν σταδιακά στην καταστροφή τους. Παράλληλα η αζιθρομυκίνη φαίνεται να έχει και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
    
4. Το ποσοστό των πειραματόζωων που επιβίωσαν μετά από δευτερογενή πνευμονία ήταν σημαντικά μεγαλύτερο σε αυτά που πήραν αζιθρομυκίνη (92%) ή κλινδαμυκίνη (82%) από ότι με την αμπικιλλίνη (50%).
    
5. Οι ιστολογικές εξετάσεις σε πειραματόζωα, που πέθαναν από δευτεροπαθή πνευμονία παρά το ότι πήραν θεραπεία με αμπικιλλίνη έδειξαν ότι ενώ τα βακτηρίδια εκκαθαρίζονταν από τους πνεύμονες εντούτοις ο ιστός των πνευμόνων παρουσίαζε τις ίδιες αλλοιώσεις με αυτές που είχαν ζώα με βακτηρίδια σε πολλαπλασιασμό. Δηλαδή επιβεβαιώνεται το γεγονός ότι παρά την άμεση εκκαθάριση των βακτηρίων από την αμπικιλλίνη εντούτοις οι βλάβες στον πνεύμονα συνεχίζονταν. 

Οι Αμερικανοί ερευνητές ελπίζουν ότι με βάση τα νέα στοιχεία θα επανεξεταστούν και θα προσαρμοστούν οι οδηγίες για τη θεραπεία πρώτης γραμμής όσο αφορά στα αντιβιοτικά για την πνευμονία που εκδηλώνεται μετά και ως επιπλοκή της γρίπης.

Τα δεδομένα για την ορθή αντιμετώπιση της δευτερογενούς πνευμονίας έχουν τεράστια σημασία σε περίπτωση που εκδηλωθεί νέα πανδημία γρίπης. Τα τελευταία 120 χρόνια, η ανθρωπότητα πέρασε 4 πανδημίες γρίπης που προκάλεσαν το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων.

Φαίνεται ότι τα περισσότερα θύματα πέθαναν από δευτερογενή πνευμονία. Ο κίνδυνος για μια νέα πανδημία είναι σημαντικός. Εξάλλου η γρίπη των πουλερικών μας υπενθυμίζει πόσο ευάλωτη μπορεί να είναι η ανθρωπότητα σε μια νέα εξάπλωση θανατηφόρου ιού. 

Για τους λόγους αυτούς πρέπει να γίνονται έγκαιρα σχεδιασμοί και προγραμματισμός για την αντιμετώπιση μιας νέας πανδημίας γρίπης.

Τα μέτρα πρόληψης, η προφύλαξη, η άμεση διάγνωση, η θεραπεία της δευτερογενούς πνευμονίας, η αποθήκευση ικανοποιητικών ποσοτήτων αποτελεσματικών αντιβιοτικών και εμβολίων πρέπει να αποτελούν τις προτεραιότητες ενός σωστού προγραμματισμού για την αντιμετώπιση μιας νέας πανδημίας γρίπης.