Το φολικό οξύ (βιταμίνη Β9) που προστίθεται στα δημητριακά προϊόντα για να εμπλουτίσει το περιεχόμενο τους στην εν λόγω βιταμίνη, μειώνει τον αριθμό νέων γεννήσεων παιδιών με συγγενείς καρδιοπάθειες.

Είναι ευρέως γνωστό ότι η χορήγηση φολικού οξέος σε γυναίκες ηλικίας τεκνοποίησης, πριν από τη σύλληψη και κατά τα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης, μειώνει τον κίνδυνο να παρουσιάσει το παιδί ανωμαλίες του κεντρικού νευρικού συστήματος όπως η δισχιδής ράχη.

Μερικές μελέτες είχαν εισηγηθεί ότι το φολικό οξύ είναι δυνατό να μειώνει τον κίνδυνο να παρουσιάσουν τα παιδιά συγγενείς καρδιοπάθειες. Οι συγγενείς καρδιοπάθειες είναι οι συχνότερες εκ γενετής ανωμαλίες στα νεογέννητα.

Ωστόσο τα αποδεικτικά τεκμήρια των εν λόγω εισηγήσεων για τις προφυλακτικές δράσεις που δυνατόν να έχει το φολικό οξύ εναντίον των συγγενών καρδιοπαθειών δεν ήταν αρκετά.

Για το λόγο αυτό γιατροί από τον Καναδά εξέτασαν τις επιδράσεις της πολιτικής εμπλουτισμού των δημητριακών προϊόντων που εφαρμόζεται στη χώρα τους. Από το 1998 στον Καναδά, ο εμπλουτισμός με φολικό οξύ του αλευριού και γενικά όλων των επεξεργασμένων ζυμαρικών είναι υποχρεωτικός. Ο εν λόγω υποχρεωτικός εμπλουτισμός δεν έχει υιοθετηθεί στην Ευρώπη.

Ο στόχος των Καναδών γιατρών από το Κεμπέκ ήταν να εξετάσουν κατά πόσο ο εμπλουτισμός με φολικό οξύ των δημητριακών και ζυμαρικών οδηγούσε σε μείωση του αριθμού των νεογέννητων που παρουσίαζαν συγγενείς καρδιοπάθειες. Χρησιμοποιώντας διοικητικά αρχεία δεδομένων, οι γιατροί κατέγραψαν όλα τα παιδιά που γεννήθηκαν ζωντανά ή νεκρά για περίοδο 15 ετών, από το 1990 έως το 2005.

Τα δεδομένα που προέκυψαν εξετάστηκαν με βάση τις δύο περιόδους, πριν από τον εμπλουτισμό των ζυμαρικών με φολικό οξύ και μετά. Ο στόχος ήταν να τεκμηριωθεί αντικειμενικά η διαφορά εάν υπήρχε, στις γεννήσεις παιδιών με ή χωρίς συγγενείς καρδιοπάθειες.

Τα αποτελέσματα έδειξαν:

1. Κατά την περίοδο που εξετάστηκε, γεννήθηκαν στο Κεμπέκ 1,3 εκατομμύρια παιδιά. Από αυτά 2.083 παιδιά είχαν σοβαρές ανωμαλίες στην καρδία τους. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε 1.000 γεννήσεις αντιστοιχούσαν 1,57 γεννήσεις με καρδιακή ανωμαλία
    
2. Στα 9 χρόνια που προηγήθηκαν της έναρξης της πολιτικής εμπλουτισμού των ζυμαρικών με φολικό οξύ δεν υπήρχε οποιαδήποτε αλλαγή στον ετήσιο αριθμό των παιδιών που γεννιούνταν με καρδιακή ανωμαλία
    
3. Στα 7 χρόνια μετά την έναρξη του εμπλουτισμού με φολικό οξύ του αλευριού και των επεξεργασμένων ζυμαρικών καταγράφηκε μια σημαντική μείωση των παιδιών που γεννιούνταν με συγγενείς καρδιοπάθειες, της τάξης του 6% κάθε χρόνο
     
4. Η περαιτέρω στατιστική και επιδημιολογική επεξεργασία των δεδομένων που προέκυψαν έδειξαν ότι η σημαντική διαφορά που καταγράφηκε δεν ήταν αποτέλεσμα τύχης

Τα ευρήματα της έρευνας του Κεμπέκ τεκμηριώνουν με αποδείξεις ότι η πρόσληψη από τη διατροφή φολικού οξέος στο διάστημα γύρω από τη χρονική στιγμή της σύλληψης μειώνει ουσιαστικά τον κίνδυνο προσβολής του παιδιού από σοβαρή συγγενή καρδιοπάθεια.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα αποτελέσματα δεν οφείλονται στην τύχη διότι η χρονική στιγμή που καταγράφηκε η αλλαγή στον αριθμό των γεννήσεων παιδιών με συγγενή καρδιοπάθεια συνέπεσε ακριβώς με τη χρονική στιγμή έναρξης του εμπλουτισμού των ζυμαρικών.

Υπάρχουν βιολογικοί μηχανισμοί για την εξήγηση του φαινόμενου. Επιπρόσθετα, επισημαίνεται ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου που μελετήθηκε το ζήτημα, οι περισσότεροι παράγοντες που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τις πιθανότητες για γέννηση παιδιού με συγγενή καρδιοπάθεια (μεγάλη ηλικία της μητέρας, χρήση φαρμάκων, παχυσαρκία) παρουσίαζαν μια σταθερή αύξηση.

Ίσως η μείωση του 6% κάθε χρόνο στον αριθμό των παιδιών με συγγενείς καρδιοπάθειες που γεννιούνται κάθε χρόνο να φαίνεται μικρό ποσοστό για κάποιους. Όμως οι ερευνητές τονίζουν ότι η θεραπεία των παιδιών με συγγενή καρδιοπάθεια είναι ιδιαίτερα περίπλοκη και σχετίζεται με ψηλά ποσοστά θανάτων στα βρέφη που πάσχουν. 

Για τους λόγους αυτούς, ακόμη και το μικρό ποσοστό μείωσης στον αριθμό νέων γεννήσεων παιδιών με καρδιοπάθεια, μειώνει σημαντικά το ψυχολογικό κόστος για τους γονείς και τις οικογένειες τους όπως επίσης και το βαρύ οικονομικό κόστος που σχετίζεται με την περίθαλψη.

Σίγουρα τα νέα αυτά δεδομένα δημιουργούν σοβαρά νέα ερωτήματα που έχουν σχέση με το συμφέρον της δημόσια υγείας. Αρχικά χρειάζονται και άλλες ανάλογες πληθυσμιακές έρευνες για να αναπαραγάγουν και να επαληθεύσουν τα ενδιαφέροντα ευρήματα των γιατρών από το Κεμπέκ.

Ταυτόχρονα με το υποχρεωτικό αυτό στάδιο της επιβεβαίωσης και επαλήθευσης που απαιτείται στη σύγχρονη ιατρική βάσει αποδείξεων, χρειάζεται να εξεταστεί εάν τα επίπεδα εμπλουτισμού των ζυμαρικών με το φολικό οξύ είναι αρκετά για να μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των νεογέννητων με συγγενείς καρδιοπάθειες.

Επιπρόσθετα χρειάζεται τελεσίδικη απάντηση στο ερώτημα της βλαβερότητας ή όχι για την υγεία ορισμένων πληθυσμιακών ομάδων του εμπλουτισμού της διατροφής τους με φολικό οξύ.

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι με την αύξηση του ποσοστού παχύσαρκων στον πληθυσμό, με την αύξηση της συχνότητας του διαβήτη τύπου 2 και με τις κακές διατροφικές συνήθειες που επικρατούν και συνεχίζουν να αυξάνονται στην εποχή μας, είναι πιθανό ότι ο αριθμός των νέων περιπτώσεων νεογέννητων με συγγενείς καρδιοπάθειες θα συνεχίζει να αυξάνεται.

Συνεπώς τίθεται το ερώτημα ένα είναι καλύτερα αντί του εμπλουτισμού της διατροφής με φολικό οξύ που στοχεύει όλο τον πληθυσμό είναι καλύτερα να γίνονται μόνο προληπτικές παρεμβάσεις με στόχο τις γυναίκες σε ηλικία τεκνοποίησης.

Εμείς θα συγκρατήσουμε τις ενδιαφέρουσες ιδιότητες που έχει το φολικό οξύ για την πρόληψη εκ γενετής ανωμαλιών στα νεογέννητα όπως η δισχιδής ράχη και πιθανόν οι συγγενείς καρδιοπάθειες.

Η στρατηγική χορήγησης φολικού οξέος σε γυναίκες σε ηλικία τεκνοποίησης έχει προσφέρει πολλά και θα αναμένουμε να δούμε το εύρος των επιδράσεων και τη μελλοντική εξέλιξη της μεθόδου.