Οι ασθενείς με μελάνωμα στο δέρμα του κρανίου ή του λαιμού έχουν λιγότερες πιθανότητες επιβίωσης στα 5 ή 10 χρόνια μετά από τη διάγνωση σε σύγκριση με ασθενείς που προσβάλλονται, από μελάνωμα σε άλλα μέρη του σώματος.
Τα νέα περιστατικά μελανώματος συνεχίζουν να αυξάνονται, ενώ τα περιστατικά για τους πιο πολλούς άλλους καρκίνους παρουσιάζουν μείωση.
Η σημασία του εντοπισμού του μελανώματος για την πρόγνωση είναι θέμα που απασχολεί τους γιατρούς για δεκαετίες. Η κατανόηση του ρόλου που έχει η ανατομική τοποθεσία εμφάνισης του μελανώματος στην εξέλιξη του ασθενούς είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις εκστρατείες πρόληψης της θανατηφόρας πάθησης.
Η έγκαιρη ανίχνευση του μελανώματος έχει τεράστια σημασία για την επιβίωση του ασθενούς. Το γεγονός, ότι το μελάνωμα στο δέρμα του κρανίου ή στο λαιμό έχει χειρότερη πρόγνωση δίνει ακόμη ένα επιπρόσθετο λόγο για μεγαλύτερη προσοχή για την έγκαιρη ανίχνευση της πάθησης στις εν λόγω ανατομικές περιοχές.
Παράλληλα, το πλατύ κοινό με βάση αυτή την πληροφόρηση παίρνει το σαφές μήνυμα, ότι απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή για την προστασία του δέρματος από τις καρκινογόνες δράσεις του ήλιου. Πρέπει να προσθέσουμε, ότι οι άνθρωποι όταν λαμβάνουν μέτρα προστασίας από την καρκινογόνο ηλιακή ακτινοβολία δεν προσέχουν το κεφάλι και το λαιμό τους όσο το υπόλοιπο σώμα τους.
Τα σημαντικά αυτά συμπεράσματα προέκυψαν από μεγάλη έρευνα σε 51.704 ασθενείς, που διαγνώστηκαν με μελάνωμα για πρώτη φορά. Η έρευνα έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες από γιατρούς του πανεπιστημίου της Βορείου Καρολίνας στα πλαίσια του προγράμματος SEER (Surveillance, Epidemiology and End Results).
Οι εντοπισμοί των μελανωμάτων στους ασθενείς ήταν:
- 43% των ασθενών είχαν το μελάνωμα στα άνω ή κάτω μέλη (χέρια ή πόδια).
- 34% στον κορμό.
- 12% στο πρόσωπο ή στα αυτιά.
- 6% στο δέρμα του κρανίου ή στο λαιμό.
- 4% σε ανατομική περιοχή που δεν διευκρινίστηκε.
Τα ποσοστά επιβίωσης και άλλα στοιχεία των ασθενών έδειξαν:
- Οι ασθενείς με μελάνωμα στο δέρμα της κεφαλής ή του λαιμού είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με ασθενείς με μελάνωμα στους βραχίονες ή στα πόδια.
- Η επιβίωση στα 5 χρόνια των ασθενών με μελάνωμα στο δέρμα του κρανίου ή του λαιμού ήταν 83% ενώ στους ασθενείς με μελάνωμα σε άλλα μέρη του σώματος ήταν 92%.
- Η επιβίωση στα 10 χρόνια των ασθενών με μελάνωμα στο δέρμα του κρανίου ή του λαιμού ήταν 76% ενώ στους ασθενείς με μελάνωμα σε άλλα μέρη του σώματος ήταν 89%.
- Μόνο 6% των ασθενών με μελάνωμα παρουσίαζαν τη νόσο στο δέρμα της κεφαλής ή στο λαιμό. Όμως 10% του συνόλου των θανάτων ήταν μεταξύ αυτών των ασθενών.
- Τα μελανώματα στο δέρμα της κεφαλής ή του λαιμού ήταν μεγαλύτερου πάχους και με περισσότερες πιθανότητες να είναι εξελκωμένα ή να συνοδεύονται από διήθηση λεμφαδένων. Το έλκος στην επιφάνεια του μελανώματος, το μεγαλύτερο πάχος του και η διήθηση λεμφαδένων από τη νόσο σχετίζονται με χειρότερη πρόγνωση.
- Ο μέσος όρος ηλικίας των ασθενών με μελάνωμα του δέρματος του κρανίου ή του λαιμού ήταν μεγαλύτερος (59 ετών) σε σύγκριση με το μέσο όρο ηλικίας ασθενών με μελάνωμα σε άλλες περιοχές (55 ετών).
Οι λόγοι για τους οποίους το μελάνωμα έχει χειρότερη πρόγνωση, όταν εντοπίζεται στο δέρμα της κεφαλής ή στο λαιμό δεν έχουν γίνει κατανοητοί. Μια πιθανή εξήγηση έχει σχέση με το κυκλοφορικό σύστημα.
Η παροχή αίματος και το λεμφατικό σύστημα είναι πλούσια και πολύπλοκα στο κεφάλι και στο λαιμό. Έτσι τα καρκινικά κύτταρα του μελανώματος πιθανόν να μπορούν πιο εύκολα να διηθήσουν το κυκλοφορικό σύστημα και να εισβάλουν σε άλλες περιοχές του οργανισμού κάνοντας μεταστάσεις.
Επίσης λόγω της γειτνίασης των περιοχών αυτών με τον εγκέφαλο είναι πιθανόν, ότι πιο εύκολα μπορούν να παρουσιάσουν μεταστάσεις σε σύγκριση με άλλα μελανώματα που εμφανίζονται στα χέρια, στα πόδια ή στον κορμό.
Ακόμη μια πιθανή εξήγηση για τη χειρότερη πρόγνωση των μελανωμάτων του δέρματος του κρανίου και του λαιμού έχει σχέση με την καθυστέρηση της ανίχνευσης. Οι βλάβες του δέρματος στο κεφάλι, μπορεί να αποκρύβονται από τα μαλλιά και έτσι η διάγνωση να γίνεται σε πιο προχωρημένα στάδια.
Ένα άλλο ενδεχόμενο, που τώρα διερευνάται, είναι κατά πόσο τα μελανώματα του δέρματος της κεφαλής και του λαιμού έχουν κάποια διαφορετικά βιολογικά χαρακτηριστικά ή εάν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επιδρούν σε αυτά με άλλο τρόπο.
Θα συγκρατήσουμε λοιπόν ότι:
- Οι ασθενείς με μελάνωμα στο δέρμα του κρανίου ή του λαιμού, έχουν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με ασθενείς με μελάνωμα σε άλλα μέρη του σώματος.
- Οι επαγγελματίες της υγείας επιβάλλεται να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην εξέταση του δέρματος του κρανίου και του λαιμού για να ανιχνεύονται έγκαιρα ανωμαλίες, που τυχόν παρουσιάζονται.
- Οι εκστρατείες διαφώτισης του κοινού πρέπει να ενημερώνουν για την επικινδυνότητα του μελανώματος και ιδιαίτερα, όταν εντοπίζεται στο δέρμα του κρανίου ή του λαιμού. Επιβάλλεται να τονίζεται η ανάγκη προστασίας από τον ήλιο του κεφαλιού και του λαιμού, που είναι περιοχές οι οποίες συνήθως δεν προστατεύονται όσο επιβάλλεται από τις καρκινογόνες δράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας.
