Ο έρπης στα χείλη, προκαλείται από τον ιό απλού έρπητα τύπου 1 (HSV 1). Είναι μια πολύ συχνή μόλυνση που επηρεάζει μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Υπολογίζεται ότι 90% των ενηλίκων έχουν στο αίμα τους αντισώματα κατά του ιού HSV.

Οι περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται με τον ιό πριν από την ηλικία των 20 ετών. Είναι δυνατό η αρχική μόλυνση να μην προκαλεί συμπτώματα ή να περνά απαρατήρητη. Ωστόσο ο ιός δεν φεύγει και παραμένει στους νευρικούς ιστούς του προσώπου.

Η επαναδραστηριοποίηση του ιού του έρπητα

Κάτω από ορισμένες συνθήκες, σε αριθμό ανθρώπων, ο ιός επαναδραστηριοποιείται. Υπολογίζεται ότι 33% αυτών που έχουν μολυνθεί από τον ιό μια πρώτη φορά, θα παρουσιάσουν επεισόδια επαναδραστηριοποίησης του. Πολλοί από αυτούς πιθανόν να μην είχαν σημεία ή συμπτώματα κατά την αρχική τους μόλυνση.

Οι λόγοι που ευνοούν την επαναδραστηριοποίηση του ιού HSV 1 και τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια επιχείλιου έρπητα είναι: Στρες, συναισθηματική ή σωματική καταπόνηση, περίοδος (έμμηνος ρύση, ορμονικές αλλαγές), πυρετός από ασθένεια, έκθεση στον ήλιο, γρίπη, κρυολόγημα, άλλη μολυσματική νόσος, μείωση της άμυνας του οργανισμού.

Οι δύο τύποι του ιού του απλού έρπητα (HSV, Herpes Virus Simplex)

Υπάρχουν δύο μορφές ιού του απλού έρπητα, ο τύπος 1 και 2 (HSV 1 και HSV 2). Συνήθως ο ιός τύπου 1 προκαλεί μολύνσεις στα χείλη, στόμα ή πρόσωπο. Ο ιός τύπου 2 συνήθως προκαλεί έρπητα των γεννητικών οργάνων και της περιγεννητικής περιοχής. Ωστόσο και οι δύο μορφές του ιού μπορεί να προκαλέσουν μολύνσεις στην περιοχή του προσώπου ή των γεννητικών οργάνων.

Η μετάδοση του ιού

Ο ιός του έρπητα είναι πολύ μεταδοτικός. Κάποιος μπορεί να μολυνθεί από ένα άλλο άτομο που έχει ενεργό μόλυνση. Το σάλιο και η επαφή με φυσαλίδα του εξανθήματος, είναι συνήθεις τρόποι μετάδοσης του ιού.

Σε μερικές περιπτώσεις, ο ιός μεταδίδεται από ανθρώπους που τον έχουν, έστω και εάν δεν παρουσιάζουν σημεία ή συμπτώματα. Αυτό οφείλεται στο ότι ο ιός του έρπητα, παραμένει στα κύτταρα του δέρματος των χειλιών σε άτομα που υπέστησαν μια πρώτη λοίμωξη.

Η μετάδοση του ιού διευκολύνεται από την κοινή χρήση σκευών της κουζίνας, πετσέτες, ξυραφάκια, άλλα προσωπικά είδη και από την άμεση επαφή με τη μολυσμένη περιοχή.

Η σεξουαλική επαφή με μολυσμένο άτομο που έχει ενεργό βλάβη, στο στόμα ή στα γεννητικά όργανα, είναι αιτία μετάδοσης του ιού του έρπητα. Κάποτε, η στοματική επαφή με τα γεννητικά όργανα, προκαλεί τη μετάδοση του ιού τύπου 1 στα γεννητικά όργανα ή του ιού τύπου 2 στο στόμα και στο πρόσωπο.

Για το λόγο αυτό, άτομα με ενεργό μόλυνση στο στόμα, αλλού στο πρόσωπο ή στα γεννητικά όργανα, πρέπει να αποφεύγουν να έχουν σεξουαλική επαφή.

Επισημαίνεται ότι παιδιά που γεννιούνται από μητέρες που έχουν ενεργό μόλυνση έρπητα στα γεννητικά όργανα κατά τη γέννηση, έχουν κίνδυνο να μολυνθούν από τον ιό και για αυτό χρειάζονται ειδικές προφυλάξεις.

Τα πρώτα συμπτώματα και η περίοδος επώασης

Μετά από τη μετάδοση του ιού, τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως εντός μίας έως δύο εβδομάδων. Σπανιότερα μπορεί να πάρει έως τρεις εβδομάδες.

Το εξάνθημα του επιχείλιου έρπητα, διαρκεί από 7 έως 10 ημέρες και στη συνέχεια υποχωρεί. Οι επαναλαμβανόμενες μολύνσεις, εντοπίζονται στο ίδιο σημείο όπως αρχικά ή κοντά σε αυτό.

Τα σημεία και συμπτώματα του επιχείλιου έρπητα 

Τα προειδοποιητικά συμπτώματα του επερχόμενου εξανθήματος είναι αίσθημα καύσου, μυρμήγκιασμα, αυξημένη ευαισθησία, πόνος και φαγούρα που εγκαθίστανται στην περιοχή που θα εμφανιστεί η μόλυνση περίπου από 2 μέρες πριν. Κάποτε συνοδεύονται και από ήπιο πυρετό.

Το χαρακτηριστικό εξάνθημα του επιχείλιου έρπητα, αποτελείται από μικρές φυσαλίδες που είναι γεμάτες με διαυγές κιτρινωπό υγρό και οι οποίες είναι συσσωρευμένες σε ερυθηματώδη βάση του δέρματος.

Οι χαρακτηριστικές αυτές φυσαλίδες μπορεί να εντοπισθούν πάνω ή γύρω από τα χείλη, στο στόμα, στα ούλη, στα ρουθούνια, στο πιγούνι ή ακόμη στα δάκτυλα. Στην περιοχή του εξανθήματος υπάρχει πόνος.

Οι φυσαλίδες μπορεί να συμπτυχθούν σε μια μεγαλύτερη και να σπάσουν αφήνοντας υγρό να φεύγει. Στη συνέχεια δημιουργούνται εφελκίδες που όταν φεύγουν αποκαλύπτουν το δέρμα χρώματος ροζ που αποκαθίσταται. Η συνολική διάρκεια των σημείων και συμπτωμάτων μέχρι την πτώση των εφελκίδων, κυμαίνεται από 7 μέχρι 10 μέρες.   

Επιπλοκές

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η μόλυνση με τον έρπητα, υποχωρεί από μόνη της χωρίς ειδική θεραπεία.

Ωστόσο σε ασθενείς με μειωμένη άμυνα του οργανισμού τους (ανοσοκαταστολή) λόγω χρόνιας ασθένειας, καρκίνου, AIDS, διαβήτη ή λόγω φαρμάκων που τους χορηγούνται (χημειοθεραπεία, ανοσοκατασταλτικά), η κλινική εικόνα μπορεί να είναι σοβαρότερη και υπάρχει και κίνδυνος εξάπλωσης του ιού. Στις περιπτώσεις αυτές πιθανόν να επιβάλλεται η χορήγηση ειδικού αντιικού φαρμάκου όπως η ακυκλοβίρη.

Οι φυσαλίδες του έρπητα, μπορούν σε σπάνιες περιπτώσεις να επιμολυνθούν με βακτηρίδια γεγονός που απαιτεί χορήγηση αντιβίωσης.

Μια άλλη σοβαρή πιθανή επιπλοκή, είναι η εξάπλωση του ιού στα μάτια και η μόλυνση τους. Ο έρπης στο μάτι προκαλεί κοκκίνισμα, πόνο και έλκος του κερατοειδούς χιτώνα.

Η κατάσταση αυτή απειλεί την όραση. Για αυτό όταν υπάρχει υποψία εξάπλωσης της μόλυνσης στα μάτια, επιβάλλεται άμεση ειδική αντιική θεραπεία και εξειδικευμένη περίθαλψη.