Η
σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών διαγνώσθηκε για πρώτη φορά στο
Ηνωμένο Βασίλειο το 1986 και έγινε ευρέως γνωστή ως η ασθένεια των
τρελών αγελάδων.
Το 95% των
περιπτώσεων συνέβησαν στη χώρα αυτή αλλά έχει επίσης επιβεβαιωθεί και σε
άλλες χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Ελβετία.
Πρόσφατα η
ασθένεια έχει περιγραφεί και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η ασθένεια των τρελών αγελάδων προκάλεσε κατά τα τελευταία χρόνια
σοβαρά ιατρικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Η ασθένεια
πιστεύεται ότι μεταδόθηκε στις αγελάδες από τα πρόβατα που έπασχαν από την
τρομώδη θανατηφόρα νόσο (scrapie)
που προσβάλλει τα ζώα αυτά.
Μεταδόθηκε από τα πρόβατα στις αγελάδες λόγω του ότι δίνονταν στις
αγελάδες τροφές που προέρχονταν από μολυσμένα πρόβατα των οποίων τα
πτώματα χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή ζωoτροφών.
Οι άνθρωποι μολύνθηκαν καταναλώνοντας κρέας που
προερχόταν από βοοειδή που έπασχαν από την ασθένεια αυτή. Επίσης η
μετάδοση είναι δυνατή λόγω μετάγγισης αίματος ή μεταμόσχευσης ιστών ή
οργάνων από ασθενείς που έχουν πληγεί από τη νόσο.
Στον
άνθρωπο εκδηλώνεται μια νέα μορφή σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας
τύπου Creutzfeldt-
Jakob, ασθένεια που είναι πάντοτε θανατηφόρα.
Ο
υπεύθυνος παράγοντας για την μετάδοση της ασθένειας είναι μια παθολογική
πρωτείνη το prion
που στα Ελληνικά έχει ονομασθεί προϊός.
Οι
προϊοί αποτελούν μια νέα και πολύ ιδιόμορφη οικογένεια παραγόντων
λοίμωξης πολύ διαφορετική από αυτές που είναι ήδη γνωστές.
Οι ιοί, τα βακτηρίδια, τα παράσιτα και άλλοι μικροοργανισμοί περιέχουν
DNA ή
RNA που είναι υπεύθυνα για την
αναπαραγωγή και μετάδοση τους.
Σε αντίθεση οι προϊοί είναι πρωτείνες
και μεταδίδουν την ασθένεια χωρίς να έχουν δικό τους κληρονομικό υλικό.
Οι προϊοί
συσσωρεύονται στους νευρώνες του εγκεφάλου
και τους καταστρέφουν. Όταν καταστρέφονται νευρώνες,
απελευθερώνονται στο κεντρικό νευρικό σύστημα περισσότεροι
προϊοί.
Επειδή οι προϊοί είναι παθολογικές
παραλλαγές πρωτεϊνών, δεν αναγνωρίζονται από το ανοσοποιητικό
σύστημα ως απειλή. Έτσι δεν ενεργοποιούνται εναντίον τους μηχανισμοί
άμυνας για εξουδετέρωση τους και προστασία του οργανισμού από
αυτούς.
|
Μπορούμε
να πούμε ότι ο άνθρωπος φταιει για την δημιουργία της ασθένειας αυτής. Με
τη δράση του μετέτρεψε τα φυτοφάγα ζώα σε σαρκοφάγα.
Τι είναι η ασθένεια του Creutzfeldt-
Jakob (ΑΚΓ);
Η ασθένεια
του Creutzfeldt-
Jakob ήταν πολύ
λίγο γνωστή πριν το 1995. Πρόκειται για μια εκφυλιστική, πάντοτε
θανατηφόρα πάθηση του εγκεφάλου.
Τα
συμπτώματα αρχίζουν συνήθως αργά στη ζωή, γύρω στα 60. Περίπου 90% των ασθενών πεθαίνουν μέσα σε ένα χρόνο
από τη στιγμή που εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα.
Στα πρώτα
στάδια της ασθένειας οι ασθενείς αρχίζουν να έχουν προβλήματα μνήμης,
αλλαγές της συμπεριφοράς, οπτικές διαταραχές και προβλήματα συντονισμού. Η
ασθένεια μετά προχωρά και εμφανίζονται αθέλητες κινήσεις, αδυναμία των άνω
και κάτω μελών, σημαντική μείωση των νοητικών ικανοτήτων, τυφλότητα και
τέλος κώμα.
Η
χαρακτηριστική ανωμαλία που δίνει και το όνομα της ασθένειας είναι η
δημιουργία μέσα στον εγκέφαλο του ασθενούς πολλών, μικρών κοιλοτήτων οι
οποίες είναι γεμάτες με υγρό δίνοντας έτσι παρόμοια εικόνα με ένα σπόγγο. |
Η ΑΚΓ
περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1920. Η συχνότητα της είναι 1 περιστατικό
για κάθε 1 εκατομμύριο ανθρώπων ετησίως και είναι πράγματι σπάνια
ασθένεια. Εκείνο όμως το οποίο την έφερε στην επικαιρότητα και την έκαμε
πρόσφατα ίσως την πιο πολυσυζητημένη ασθένεια, είναι
βασικά 2 γεγονότα:
-
Το πρώτο
είναι η εμφάνιση μια νέας μορφής ή καλύτερα μιας νέας παραλλαγής της
ασθένειας του Κρόϊτζφελτ-Γιάκοπ (νπ ΑΚΓ)
η οποία φάνηκε κατά τα τελευταία χρόνια και γεγονός πολύ ανησυχητικό,
εκδηλώνεται σε νεαρά άτομα.
Ο μέσος όρος ηλικίας των ατόμων που προσβάλλονται είναι 29 ετών ενώ στην
κλασσική μορφή της νόσου, ο μέσος όρος είναι 65 ετών. Επίσης έχει
μεγαλύτερη διάρκεια εξέλιξης (14 μήνες για τη νέα μορφή της νόσου ενώ για
την κλασσική είναι 4,5 μήνες)
-
Το
δεύτερο είναι ότι η νέα αυτή παραλλαγή της ασθένειας, σχετίστηκε άμεσα με
την ασθένεια των τρελών αγελάδων και πιστεύεται ότι μεταδίδεται από τα ζώα
στον άνθρωπο
Οι
συνέπειες της διαπίστωσης αυτής είναι τρομακτικές. Έχουν σχέση με την
διατροφή, με την κτηνοτροφία, με την οικονομία, με την πολιτική.
Επιπρόσθετα επηρεάζονται και οι βιομηχανίες παραγωγής φαρμάκων διότι
παράγωγα που προέρχονται από τα βοοειδή χρησιμοποιούνται ευρέως στην
κατασκευή φαρμάκων.
Έντονη ανησυχία δημιουργήθηκε και για τον κίνδυνο
μετάδοσης της ασθένειας και μέσω των εμβολίων λόγω της χρήσης πρωτεϊνών
από αγελάδα στην παραγωγή τους, χωρίς όμως ποτέ αυτό να έχει αποδειχθεί.
|
Ποια είναι τα
κλινικά σημεία και συμπτώματα της ασθένειας του Κρόϊτζφελτ-Γιάκοπ;
Η ασθένεια
αυτή όταν εκδηλωθεί κλινικά εξελίσσεται πολύ γρήγορα και κατά μέσο όρο
σε 1 χρόνο οδηγεί σε θάνατο και δεν υπάρχει σήμερα θεραπεία που μπορεί να
τη σταματήσει.
Τα
πρώτα σημεία που εμφανίζονται είναι:
·
Αϋπνία
·
Κατάθλιψη
·
Σύγχυση
·
Αλλαγές προσωπικότητας και συμπεριφοράς
·
Ασυνήθιστες σωματικές αισθήσεις
·
Προβλήματα μνήμης
·
Προβλήματα όρασης
·
Προβλήματα συντονισμού κινήσεων
Σε πιο
προχωρημένο στάδιο συμβαίνουν τα εξής:
·
Σταδιακή, γρήγορη και προοδευτική απώλεια
των νοητικών ικανοτήτων (παραφροσύνη)
·
Εμφανίζονται αθέλητες, ακανόνιστες,
σπασμωδικές κινήσεις που είναι γνωστές σαν μυοκλονικές κινήσεις
·
Παρουσιάζονται όλο και περισσότερα
προβλήματα και δυσκολίες στην ομιλία, στην όραση και χειροτερεύει η μυϊκή
αδυναμία
·
Ο ασθενής φαίνεται άκαμπτος και τρομαγμένος
Στο
τελικό στάδιο:
·
Απώλεια όλων των νοητικών και φυσιολογικών λειτουργιών
·
Ο ασθενής βυθίζεται σε κώμα
·
Ο ασθενής πεθαίνει από διάφορες λοιμώξεις, όπως πνευμονία, διότι μένει πλέον ακίνητος στο κρεβάτι, σε κωματώδη
κατάσταση χωρίς να έχει πλέον οποιαδήποτε επικοινωνία με το περιβάλλον
του.
Μέχρι
σήμερα, περίπου 140 άνθρωποι, έχασαν τη ζωή τους από την νέα μορφή της
ασθένειας του Κρόϊτζφελτ-Γιάκοπ
Η πρώτη
φορά που εμφανίστηκε ήταν το 1995 στη Μεγάλη Βρετανία. Από τότε τα
περισσότερα κρούσματα συνέβησαν στην ίδια χώρα αλλά και μερικά
εμφανίστηκαν και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία και η Ιρλανδία.
Όταν είχε
αρχίσει η επιδημία στα βοοειδή το 1985 οι επιστήμονες φοβήθηκαν και
ανέμεναν ότι η μολυσματική πρωτείνη, το prion,
θα μπορούσε να μεταπηδήσει από το ένα είδος στο άλλο.
Οι
φόβοι επιβεβαιώθηκαν το 1995 με τα πρώτα κρούσματα και φάνηκε ότι η
μολυσματική πρωτείνη όπως πέρασε από τα πρόβατα στις αγελάδες έτσι πέρασε
και από την αγελάδα στον άνθρωπο σκορπώντας τον θάνατο.