Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα στοιχεία, τις χημικές και οργανικές ουσίες, τους μικροοργανισμούς, τα φάρμακα και άλλους επιβλαβείς ρυπαντές που υπάρχουν στο νερό που χρησιμοποιούμε.

Το νερό που παρέχεται από τα συστήματα υδροδοτήσεως τυγχάνει επεξεργασίας και παρακολούθησης με στόχο να είναι όσο το δυνατό περισσότερο ασφαλές για ανθρώπινη χρήση.

Ωστόσο η ποιότητα ποικίλει από χώρα σε χώρα, από πόλη σε πόλη ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν, τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται και τη συντήρηση των δημόσιων και ιδιωτικών δικτύων υδροδότησης.

Οι επιδράσεις των ρυπαντών του νερού στην ανθρώπινη υγεία

Οι έρευνες σε διάφορες χώρες του κόσμου επεσήμαναν τους παράγοντες που πιθανόν να ευθύνονται για προβλήματα υγείας που συσχετίστηκαν με την ποιότητα του πόσιμου νερού από τα δίκτυα υδροδότησης.

Η κακή ποιότητα του πόσιμου νερού που φτάνει στις βρύσες των ανθρώπων σχετίστηκε με προβλήματα υγείας όπως καρκίνος της ουροδόχου κύστης, καρκίνος του παχέος εντέρου, άσθμα, αποβολή, γέννηση νεκρού παιδιού, εκ γενετής παθήσεις σε παιδιά και άλλα.

Οι αιτίες ρύπανσης των υδάτων

Οι αιτίες ρύπανσης του νερού είναι πολλές. Προϊόντα που χρησιμοποιούνται στη γεωργία (μικροβιοκτόνα, λιπάσματα, ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα), οι επιπτώσεις της βιομηχανοποίησης, η χρήση χημικών ουσιών στα σπίτια, τα απόβλητα των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων περιλαμβάνονται στους παράγοντες που συμβάλλουν στη ρύπανση των υδάτων.

Η πλειάδα των χημικών ενώσεων που δημιούργησε και συνεχώς δημιουργεί ο άνθρωπος βρίσκουν τον τρόπο να εισέρχονται στα ύδατα.

Στα συχνότερα στοιχεία που είναι σε θέση να επιμολύνουν το πόσιμο νερό της βρύσης που αναφέρονται ως αιτίες πρόκλησης ασθενειών στον άνθρωπο και έχουν μελετηθεί διαχρονικά σε διάφορες έρευνες περιλαμβάνονται το χλώριο, ο μόλυβδος και μικροοργανισμοί όπως το παράσιτο γιάρδια λάμβλια (Giardia lamblia), το κρυπτοσπορίδιο, το κολοβακτηρίδιο, η λεγεωνέλα και άλλα.

Το χλώριο

Το χλώριο χρησιμοποιείται ευρέως από τις αρμόδιες αρχές δημόσιων δικτύων υδροδότησης για την εξουδετέρωση μικροβίων στο πόσιμο νερό. Το χλώριο λόγω των αντιδράσεων του με οργανικά στοιχεία στο δίκτυο υδροδότησης δημιουργεί ενώσεις παραγώγων όπως τα τριαλομεθάνια. Τα τριαλομεθάνια θεωρούνται ως καρκινογόνες ουσίες.

Τα επίπεδα των τριαλομεθανίων στο πόσιμο νερό ρυθμίζονται αυστηρά. Σε άλλα νερά όπως αυτά των πισινών δεν υπάρχει ανάλογη κατάσταση.

Οι άνθρωποι εκτίθενται στα τριαλομεθάνια όχι μόνο όταν πίνουν νερό που έχει υποβληθεί σε χλώριο αλλά και όταν λούονται ή κολυμπούν σε πισίνες ή νερά στα οποία προστίθεται χλώριο. Διάφορες έρευνες συσχέτισαν το χλωριωμένο νερό με αυξημένο κίνδυνο προσβολής κυρίως από καρκίνο της ουροδόχου κύστης αλλά και από καρκίνο του παχέος εντέρου και του μαστού.

Επίσης βρέθηκαν συσχετισμοί για αυξημένο κίνδυνο προσβολής από άσθμα. Τα τριαλομεθάνια φαίνεται ότι δυνατόν να επηρεάζουν την έγκυο γυναίκα και το έμβρυο.

Η έκθεση στο χλωριωμένο νερό της εγκύου συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο για εκ γενετής παθήσεις στο παιδί, γέννηση νεκρού εμβρύου και αποβολή.

Στις πισίνες η αυξημένη έκθεση στα εν λόγω χημικά προκαλεί κοκκίνισμα στα μάτια, εξανθήματα και άλλες διαταραχές στο δέρμα. Όσο μεγαλύτερη είναι η έκθεση στα χλωριωμένα νερά της πισίνας τόσο περισσότερο αυξάνονται οι κίνδυνοι προβλημάτων.

Ο μόλυβδος

Ο μόλυβδος εισέρχεται στο πόσιμο νερό λόγω κυρίως της φθοράς των σωληνώσεων του δικτύου υδροδότησης που υπάρχει σε αρκετές χώρες. Οι σωληνώσεις από μόλυβδο υπάρχουν κυρίως σε σπίτια στις χώρες αυτές.

Ο μόλυβδος στο πόσιμο νερό είναι ιδιαίτερα επιβλαβής σε νεαρά παιδιά και σε εγκύους. Ο μόλυβδος μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αναπτυξιακές ανωμαλίες, μαθησιακές δυσκολίες και προβλήματα στο αιματολογικό σύστημα.

Μικροοργανισμοί, όπως τα παράσιτα γιάρδια λάμβλια και κρυπτοσπορίδια

Τα παράσιτα γιάρδια λάμβλια και κρυπτοσπορίδια είναι ανθεκτικά στο χλώριο. Ευθύνονται για γαστρεντερικές παθήσεις με διάρροια.

Οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού όπως τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με μειωμένη άμυνα του οργανισμού και οι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις είναι περισσότερο ευάλωτοι σε αυτούς τους μικροοργανισμούς.

Τα κολοβακτηρίδια

Τα κολοβακτηρίδια είναι ευαίσθητα στη χλωρίνη. Κανονικά δεν πρέπει να υπάρχουν στο νερό της βρύσης.

Στοιχεία, οργανικές ενώσεις και ραδιενεργές ουσίες

Τα υπόγεια ύδατα μπορούν να επιμολυνθούν παρουσιάζοντας αυξημένες ποσότητες από διάφορα στοιχεία όπως τα ακόλουθα: Αρσενικό, αντιμόνιο, αλουμίνιο, βάριο, βηρύλλιο, κάδμιο, χλώριο, χρώμιο, χαλκό, κυάνιο, υδράργυρο, νικέλιο, νιτρικά, φθόριο, θάλλιο, σελήνιο και άλλα.

Τα ύδατα είναι επίσης δυνατόν να επιμολυνθούν από οργανικούς ρυπαντές όπως οργανικές πτητικές ενώσεις, διαφόρων ειδών φυτοφάρμακα, μικροβιοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, διοξίνη, χλωριωμένους διαλύτες, βενζοπυρένιο και άλλους.

Η κατάσταση αυτή έχει επιπτώσεις στην υγεία μας. Ο κάθε ρυπαντής μπορεί να έχει τις δικές του ιδιαίτερες τοξικές επιδράσεις στην υγεία του ανθρώπου.

Τι απαιτείται να γίνεται;

Η αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να είναι πολύπλευρη. Αρχικά χρειάζεται η εφαρμογή μιας ευρύτερης στρατηγικής προστασίας του περιβάλλοντος.

Η ανάπτυξη και συνεχής καλλιέργεια μιας προστατευτικής για το περιβάλλον συνείδησης στους νέους αλλά και σε όλους τους άλλους ανθρώπους αποτελεί τη βάση μιας διαχρονικής πρόληψης της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με κάθε μορφής ρυπαντές που δυνατόν να εισέλθουν στα ύδατα και να βλάψουν την ανθρώπινη υγεία.

Επιπρόσθετα οι αρμόδιες αρχές για τη δημόσια ύδρευση αλλά και για την άρδευση πρέπει να παρακολουθούν συνεχώς την κατάσταση των υδάτων όσον αφορά στην επιμόλυνση τους από κάθε μορφής ρυπαντές, διάφορα χημικά στοιχεία ή ενώσεις, μικροοργανισμούς, φάρμακα, οργανικές ενώσεις, λιπάσματα, ραδιενεργές ουσίες ή άλλους.

Η χλωρίωση των υδάτων για ύδρευση πρέπει να παρακολουθείται για έλεγχο των παραγώγων του χλωρίου όπως τα τριαλομεθάνια.

Ωστόσο το ερώτημα αφορά στα επίπεδα των διαφόρων ρυπαντών, όταν το νερό φεύγει από τις δημόσιες δεξαμενές υδροδότησης, ακολουθεί το δημόσιο δίκτυο και στη συνέχεια εισέρχεται στις ιδιωτικές διασωληνώσεις και φτάνει στη βρύση του καταναλωτή.

Σε πολλές χώρες η ορθή απάντηση δεν είναι δυνατή. Δικαιολογημένα οι καταναλωτές ανησυχούν και διερωτώνται για την ποιότητα του νερού που φτάνει κοντά τους έστω και εάν κεντρικά, στις δεξαμενές ύδρευσης κατά την έναρξη της διαδρομής του νερού τα όρια των ρυπαντών ήταν εντός των διεθνώς επιβαλλόμενων ορίων.

Το ίδιο ερώτημα τίθεται όχι μόνο για το νερό που πίνεται αλλά και για το νερό που χρησιμοποιείται για μαγείρεμα, λούσιμο, στις πισίνες ή για άλλες χρήσεις.

Οι καταναλωτές σε διάφορες χώρες λόγω των ανησυχιών αυτών καταφεύγουν στο εμφιαλωμένο νερό ή στην τοποθέτηση πολυέξοδων συστημάτων φιλτραρίσματος ή και απολύμανσης των νερών που φτάνουν κοντά τους από τα δημόσια δίκτυα υδροδότησης.

Η μέτρηση, αξιολόγηση και συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του νερού και των ρυπαντών που περιέχει όταν αυτό φτάνει στον καταναλωτή, στο σπίτι, σε κτίρια με εργαζομένους, σε ξενοδοχεία, στις πισίνες και οπουδήποτε αλλού χρησιμοποιείται το νερό, επιτρέπει μια αντικειμενική τεκμηρίωση της πραγματικής κατάστασης και των κινδύνων που τυχόν υπάρχουν.

Με βάση την αξιολόγηση αυτή, μπορούν να λαμβάνονται αποτελεσματικότερα μέτρα με βάση τους πραγματικούς και όχι τους υποθετικούς κινδύνους.