Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη στον οργανισμό για το μεταβολισμό του ασβεστίου, του φωσφόρου και για υγιή, δυνατά οστά.
Πρόκειται για μια λιποδιαλυτή βιταμίνη, δηλαδή διαλύεται στο λίπος και αποθηκεύεται στο λίπος του οργανισμού.
Η βιταμίνη D υπάρχει σε διάφορα φαγητά. Όμως η πρόσληψη της από τη διατροφή δεν είναι αρκετή. Για να μετατραπεί σε ενεργό μορφή χρειάζεται έκθεση του δέρματος στον ήλιο.
Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη D είναι: Λιπαρά ψάρια, αυγά, μουρουνέλαιο, ενισχυμένο σε βιταμίνες γάλα και δημητριακά. Υπάρχουν επίσης φαρμακευτικά σκευάσματα με βιταμίνη D.
Η έκθεση στον ήλιο για 10 έως 15 λεπτά τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα, προσφέρει ικανοποιητικές ποσότητες βιταμίνης
D στον οργανισμό. Ορισμένες καταστάσεις όπως η συννεφιά και η απουσία ηλιοφάνειας σε βόρειες χώρες συμβάλλουν στην έλλειψη βιταμίνης
D από τον οργανισμό. Επίσης ανεπάρκεια έκθεσης στον ήλιο με αποτέλεσμα την έλλειψη βιταμίνης
D, δυνατόν να προκληθούν από την ατμοσφαιρική ρύπανση και τους χειμερινούς μήνες.
Η έλλειψη βιταμίνης D κάνει τα κόκαλα αδύνατα και εύθραυστα.
Στα παιδιά η έλλειψη βιταμίνης D προκαλεί ραχίτιδα. Η ραχίτιδα είναι νόσος που χαρακτηρίζεται από κακή ανάπτυξη και αδυναμία των οστών. Συνοδεύεται από καθυστερημένη ανάπτυξη των παιδιών και ανεπάρκειες του συστήματος άμυνας του σώματος. Στις σοβαρές περιπτώσεις δυνατόν να εκδηλωθούν και σπασμοί.
Στους ενήλικες η έλλειψη βιταμίνης D, προκαλεί την οστεομαλακία. Η οστεομαλακία χαρακτηρίζεται από αδύναμα, εύθραυστα οστά, κατάγματα, οστικό πόνο και γενικευμένη αδυναμία. Η οστεοπόρωση σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D.
Οι ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνη D είναι οι ακόλουθες:
- Βρέφη και ενήλικες έως 50 χρονών: 200 IU (διεθνείς μονάδες)
- Ενήλικες από 51 έως 70 χρονών: 400 IU
- Άτομα άνω των 70 ετών: 600 IU
Η υπερβολική λήψη βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα όπως ναυτία, εμετούς, αδυναμία, σύγχυση και πιθανόν ανωμαλίες του ρυθμού της καρδίας.
Η λήψη βιταμίνης D δεν πρέπει να γίνεται χωρίς τη συμβουλή του γιατρού. Είναι απαραίτητο άτομα που πιστεύουν ότι κινδυνεύουν από έλλειψη της βιταμίνης αυτής να ενημερώνουν τους γιατρούς τους εάν λαμβάνουν οποιαδήποτε συμπληρώματα διατροφής ή φαρμακευτικά σκευάσματα βιταμινών.
Τα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο από έλλειψη βιταμίνης D είναι:
- Τα βρέφη που η διατροφή τους βασίζεται αποκλειστικά στο μητρικό θηλασμό
- Τα βρέφη που λαμβάνουν καθημερινά λιγότερο από 2 φλιτζάνια γάλατος ενισχυμένου σε βιταμίνη D
- Άνθρωποι με σκούρο χρώμα δέρματος
- Άνθρωποι που έχουν πολύ περιορισμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία
- Ασθενείς με παθήσεις που χαρακτηρίζονται από δυσαπορρόφηση: Παγκρεατίτιδα, κυστική ίνωση, κοιλιοκάκη. Επίσης ασθενείς που λόγω κάποιας νόσου, έχουν υποβληθεί σε αφαίρεση μέρους του εντέρου τους
- Ασθενείς με ηπατικές ή νεφρικές παθήσεις ή ασθένειες του μεταβολισμού με έλλειψη κάποιου ενζύμου
- Άνθρωποι που ζουν στο βόρειο ημισφαίριο κατά τους χειμερινούς μήνες.
Ενώ η περιορισμένη έκθεση στον ήλιο είναι αρκετή για να μπορεί ο οργανισμός να έχει ικανοποιητικές ποσότητες βιταμίνης D, αντίθετα η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, προκαλεί καρκίνο του δέρματος.
Για το λόγο αυτό χρειάζεται προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Η χρήση αντηλιακής κρέμας με ψηλό δείκτη αντηλιακής προστασίας, η χρήση καπέλου, ρούχων και γυαλιών για προστασία του σώματος από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου, συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου για καρκίνο του δέρματος.