Η γεύση και η οσμή είναι αισθήσεις που εργάζονται μαζί για να πετύχουν διάφορους στόχους.

Προσφέρουν ευχαρίστηση αλλά παράλληλα έχουν τη δυνατότητα να προειδοποιούν για κίνδυνους που μας απειλούν.

Στη διατροφή ο ρόλος τους είναι καθοριστικός. Αναγνωρίζουν τα τρόφιμα και βοηθούν στην επιλογή αυτών που είναι κατάλληλα και ασφαλή για τον οργανισμό μας.

Η οσμή εκτός από του να μας προσφέρει την απολαυστική αίσθηση αυτών που μυρίζουν ωραία είναι ταυτόχρονα ένα εργαλείο αναγνώρισης κινδύνων. Τα χαλασμένα φαγητά, ο καπνός της φωτιάς, ένα φαγητό που καίγεται στην κουζίνα, αναγνωρίζονται χάρις στην οσμή γεγονός που μας επιτρέπει να αποτρέπουμε σοβαρούς κινδύνους.

Εάν αισθανθούμε μια άσχημη οσμή στο σώμα μας σημαίνει ίσως ότι χρειαζόμαστε μια καλύτερη υγιεινή του σώματος. Ή ακόμη μια ασθένεια μπορεί να είναι η αιτία της κακής αυτής οσμής, γεγονός που πρέπει να μας οδηγήσει στο γιατρό.

Οι αισθήσεις της οσμής και της γεύσης μπορούν να αλλοιωθούν από ασθένειες, τραυματισμούς και από την αύξηση της ηλικίας.

Η κληρονομικότητα και οι επιδράσεις του περιβάλλοντος έχουν το δικό τους ρόλο στις αλλοιώσεις που δυνατόν να παρατηρηθούν στις αισθήσεις της οσμής και της γεύσης.

Η ταχύτητα και ο βαθμός αλλοίωσης των δύο αυτών αισθήσεων λόγω αύξησης της ηλικίας, δεν ακολουθούν την ίδια εξέλιξη μεταξύ των ανθρώπων. Η εξέλιξη απώλειας οσμής και γεύσης, λόγω ηλικίας είναι διαφορετική από άτομο σε άτομο.

Η οσμή βασίζεται σε ειδικά κύτταρα που βρίσκονται στο κάθε ρουθούνι της μύτης. Τα μόρια που συνθέτουν ένα άρωμα, μια μυρωδιά, τον καπνό, ένα ατμό, τα οποία εισπνέουμε, προσκολλώνται σε ειδικούς υποδοχείς των εν λόγω κυττάρων.

Στη συνέχεια τα κύτταρα αυτά στέλλουν στον εγκέφαλο δια μέσου του οσφρητικού νεύρου τα μηνύματα που έχουν λάβει από τον περιβάλλοντα αέρα. Στον εγκέφαλο γίνεται η αναγνώριση των διαφόρων ειδών οσμών.

Η οσμή επηρεάζεται και μειώνεται ταχύτερα λόγω ηλικίας παρά η γεύση. Μετά την ηλικία των 50 χρονών, στους περισσότερους ανθρώπους, αρχίζει μια απώλεια της οσμής. Συνήθως η ταχύτητα απώλειας είναι σημαντική.

Έχει υπολογιστεί ότι μέχρι την ηλικία των 80 ετών, η αίσθηση της οσμής μειώνεται κατά 50% σε σχέση με αυτό που ήταν κατά τη νεότητα του ατόμου.

Η οσμή μπορεί να επηρεαστεί και από άλλους παράγοντες εκτός από την ηλικία:

1. Ρινική συμφόρηση
    
2. Ιγμορίτιδα
    
3. Φάρμακα
    
4. Τραυματισμοί στο κεφάλι και στο πρόσωπο
    
5. Πολύποδες μύτης και ιγμόρειων
    
6. Αλλεργίες
    
7. Ο καπνός του τσιγάρου και εξατμίσεις από άλλους ερεθιστικούς παράγοντες
    
8. Κακή υγιεινή της μύτης
    
9. Κοινό κρυολόγημα, γρίπη.

Η γεύση προκύπτει από την επαφή μορίων των φαγητών ή των υγρών με υποδοχείς της επιφάνειας κυττάρων που βρίσκονται σε χιλιάδες τελικά όργανα γεύσης (γευστικοί κάλυκες) που καλύπτουν τη γλώσσα.

Τα μηνύματα από τα κύτταρα αυτά, μεταφέρονται στον εγκέφαλο όπου αναγνωρίζονται μέχρι και 10.000 διαφορετικές γεύσεις.

Η γεύση μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας. Οι ηλικιωμένοι για να αισθανθούν κάτι γλυκό, χρειάζεται να είναι πολύ πιο γλυκό παρά στους νέους.

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που θεωρούνται υπεύθυνοι για τη μείωση της γεύσης στους ηλικιωμένους:

1. Η ξηρότητα του στόματος μειώνει τις δυνατότητες γεύσης. Η μειωμένη παραγωγή σάλιου είναι αιτία ξηροστομίας με μειωμένη γεύση
    
2. Κακή κατάσταση των δοντιών
    
3. Η ουλίτιδα
    
4. Άφθες
    
5. Φάρμακα, η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία
    
6. Η κακή διατροφή
    
7. Ο διαβήτης
    
8. Νευρολογικές ασθένειες, εγκεφαλικά επεισόδια
    
9. Ο υπερθυρεοειδισμός
    
10. Ο καρκίνος.

Η μείωση της γεύσης στους ηλικιωμένους, μπορεί να οδηγήσει σε ανορεξία και υποσιτισμό. Επίσης κάποιος που δεν έχει καλή γεύση μπορεί να καταναλώσει χωρίς να το αντιλαμβάνεται τρόφιμα που είναι χαλασμένα και επικίνδυνα για την υγεία του.

Συμπερασματικά θέλουμε να τονίσουμε ότι όταν κάποιος αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει κάποια αλλοίωση στις δυνατότητες της γεύσης και της οσμής του, πρέπει να ζητά συμβουλές από το γιατρό του.

Ενώ πράγματι η αύξηση της ηλικίας επιφέρει αλλοιώσεις στις αισθήσεις της γεύσης και της οσμής, εντούτοις υπάρχουν και πολλές άλλες αιτίες που συμβάλλουν σε αυτό.

Η ανίχνευση και αντιμετώπιση των άλλων παραγόντων που συμβάλλουν στην αλλοίωση της γεύσης και οσμής, μπορούν να μας βοηθήσουν να διατηρούμε τις πολύτιμες αυτές αισθήσεις σε καλύτερη κατάσταση για πολύ περισσότερα χρόνια.