Οι γλυκαντικές ουσίες σακχαρίνη (ζαχαρίνη), ασπαρτάμη, ακεσουλφάμη Α, σουκραλόζη και νεοτάμη χρησιμοποιούνται για να αντικαταστήσουν τη ζάχαρη στα τρόφιμα. Είναι πρόσθετα τροφίμων, που δίνουν γλυκιά γεύση χωρίς θερμίδες.

Χρησιμοποιούνται στην παραγωγή τροφίμων με μειωμένες θερμίδες, σε τρόφιμα προς αποφυγή της τερηδόνας ή τροφίμων χωρίς πρόσθετα ζάχαρα, για την παράταση του χρόνου διατήρησης και για την παρασκευή διαιτητικών σκευασμάτων.

Τα υποκατάστατα της ζάχαρης γίνονται όλο και περισσότερο δημοφιλή. Οι άνθρωποι αντιλαμβανόμενοι τους κινδύνους της μεγάλης κατανάλωσης της ζάχαρης, επιλέγουν τρόφιμα με τεχνητές γλυκαντικές ουσίες ή τις προσθέτουν στα ροφήματα τους στη θέση της ζάχαρης για να έχουν τη γλυκιά γεύση χωρίς τις ανεπιθύμητες θερμίδες.

Οι γλυκαντικές ουσίες είναι πολύ πιο γλυκές από τη ζάχαρη. Για να επιτευχθεί η ίδια γλυκιά γεύση σε ένα τρόφιμο, χρειάζεται πολύ λιγότερη ποσότητα γλυκαντικής ουσίας παρά ζάχαρης. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους τα τρόφιμα, που περιέχουν τις ουσίες αυτές αντί της ζάχαρης έχουν πολύ λιγότερες θερμίδες.

Πρέπει να τονισθεί ότι τρόφιμα, που δεν περιέχουν ζάχαρη αλλά γλυκαντικές ουσίες μπορούν να επηρεάσουν τη γλυκόζη αίματος, διότι πιθανόν να περιέχουν άλλους υδατάνθρακες ή πρωτεΐνες.

Για το λόγο αυτό οι διαβητικοί ασθενείς πρέπει να είναι προσεκτικοί και να γνωρίζουν, ότι τρόφιμα που περιέχουν σορβιτόλη, μανιτόλη ή αλεύρι, επηρεάζουν τη γλυκόζη αίματος και προσθέτουν θερμίδες.

Οι γλυκαντικές ουσίες που χρησιμοποιούνται με τη μεγαλύτερη συχνότητα σήμερα είναι:

Σακχαρίνη (ζαχαρίνη)

Η γλυκαντική δύναμη της σακχαρίνης είναι από 300 έως 700 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της ζάχαρης.

Η σακχαρίνη ήταν η πρώτη τεχνητή γλυκαντική ουσία που κατασκευάστηκε και αυτό έγινε το 1879. Περίπου 100 χρόνια μετά, το 1977, πειράματα στους ποντικούς έδειξαν ότι υπήρχε σχέση μεταξύ σακχαρίνης και καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Αυτό μέχρι σήμερα δεν αποδείχθηκε στον άνθρωπο και έτσι η σακχαρίνη δεν θεωρείται ως καρκινογόνος ουσία.

Η σακχαρίνη χρησιμοποιείται ευρέως σε αναψυκτικά δίαιτας, σε τρόφιμα και για υποκατάσταση της ζάχαρης στον καφέ, το τσάι και άλλα ροφήματα.

Ασπαρτάμη

Η ασπαρτάμη έχει γλυκαντική δύναμη, που είναι από 180 έως 200 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της ζάχαρης.

Ανακαλύφθηκε το 1965 και χρησιμοποιείται ευρέως από το 1981 αφότου δόθηκε η άδεια εμπορίας της. Έχει ελεγχθεί ευρέως και περισσότερες από 100 εργασίες έδειξαν, ότι πρόκειται για ένα πρόσθετο τροφίμων, που είναι ασφαλές για το γενικό πληθυσμό.

Σε ασθενείς, που πάσχουν από φαινυλκετονουρία η οποία είναι μια σπάνια κληρονομική νόσος, η ασπαρτάμη δεν επιτρέπεται. Για το λόγο αυτό τα προϊόντα, που περιέχουν ασπαρτάμη, πρέπει να φέρουν ευδιάκριτη επισήμανση για τους ασθενείς αυτούς.

Χρησιμοποιείται σε ποτά, αναψυκτικά, δημητριακά προγεύματος, επιδόρπια, γλυκά, τσίχλες και για τον καφέ, το τσάι και άλλα ροφήματα.

Ακεσουλφάμη Κ

Εγκρίθηκε για χρήση στον άνθρωπο από το 1988. Περισσότερες από 90 μελέτες έδειξαν, ότι η χρήση της είναι ασφαλής.

Η γλυκαντική της δύναμη είναι 200 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της ζάχαρης. Συχνά χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την ασπαρτάμη. Με τον τρόπο αυτό η γεύση μοιάζει πολύ με αυτήν της ζάχαρης.

Χρησιμοποιείται σε προμαγειρεμένα τρόφιμα, σε κατεψυγμένα επιδόρπια, σε γλυκά και σε ποτά.

Σουκραλόζη

Κατασκευάζεται από τη ζάχαρη. Έχει 600 φορές μεγαλύτερη γλυκαντική δύναμη από τη ζάχαρη. Για 20 χρόνια έχουν γίνει περισσότερες από 100 έρευνες για τη σουκραλόζη και δεν έδειξαν, ότι προκαλεί οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας.

Χρησιμοποιείται σε προμαγειρεμένα τρόφιμα, σε χυμούς φρούτων, αναψυκτικά, ζελατίνες, κατεψυγμένα επιδόρπια, τσίχλες και άλλα γλυκά.

Νεοτάμη

Πρόκειται για τη νεώτερη γλυκαντική ουσία, που εγκρίθηκε για χρήση στον άνθρωπο το 2002. Έγιναν για αυτή περισσότερες από 110 έρευνες που δεν έδειξαν πρόβλημα για την ανθρώπινη υγεία.

Η γλυκαντική της δύναμη είναι από 7.000 έως 13.000 μεγαλύτερη από εκείνη της ζάχαρης.

Χρησιμοποιείται για προμαγειρεμένα φαγητά, αναψυκτικά, χυμούς φρούτων, επεξεργασμένα τρόφιμα, ζελατίνες, πουτίγκες, ζελέ, γλυκίσματα.

Συνοπτικά βλέπουμε ότι η χρήση των τεχνητών γλυκαντικών ουσιών είναι ασφαλής. Όμως η χρήση τους πρέπει να γίνεται με μέτρο.

Η κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν γλυκαντικές ουσίες για υποκατάσταση της ζάχαρης, πρέπει να γίνεται με προσοχή και μέτρο διότι μπορεί να περιέχουν πολλές θερμίδες λόγω άλλων συστατικών τους όπως λιπαρές ουσίες ή υδατάνθρακες.