Οι παθήσεις της καρδίας είναι η κυριότερη αιτία θανάτου στις γυναίκες. Παρά τις σημαντικές προόδους που έχουν επιτευχθεί στην αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου της καρδίας, εντούτοις έρευνες έχουν δείξει ότι λιγότερες από 50% των γυναικών έχουν συνειδητοποιήσει ότι η μεγαλύτερη απειλή για τη ζωή τους είναι οι παθήσεις της καρδίας.

Σύμφωνα με στατιστικές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, κάθε λεπτό πεθαίνει μια γυναίκα λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων (καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια). Αυτό αντιστοιχεί με περισσότερο από 500.000 θανάτους γυναικών λόγω καρδίας κάθε χρόνο.

Από τις καρδιακές παθήσεις, η στεφανιαία νόσος της καρδίας είναι η κυριότερη αιτία θανάτου στις γυναίκες. Επιπρόσθετα περίπου 66% των γυναικών που πεθαίνουν ξαφνικά, δεν παρουσιάζουν εκ των προτέρων οποιαδήποτε προειδοποιητικά σημεία.

Για τους λόγους αυτούς είναι επιτακτικό, οι γυναίκες να κατανοήσουν τον κίνδυνο που διατρέχουν από τη στεφανιαία νόσο της καρδίας ή άλλα καρδιαγγειακά νοσήματα. Είναι αναγκαίο να εφαρμόζουν προληπτικά μέτρα για την προστασία τους από τη μάστιγα αυτή.

Με το σκεπτικό αυτό, ερευνητές από την Αμερικανική Εταιρία Καρδιολογίας (American Heart Association) ανάλυσαν εκατοντάδες άρθρα με στόχο να προσδιορίσουν την πρόληψη των καρδιοπαθειών στις γυναίκες τόσο σε συνολικό επίπεδο όσο και για επί μέρους ομάδες γυναικών που διατρέχουν ψηλότερο κίνδυνο από τις άλλες.

Τις οδηγίες αυτές τις έχουν υιοθετήσει τουλάχιστο 33 άλλοι εθνικοί και διεθνείς οργανισμοί αρμόδιοι για θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης των καρδιακών παθήσεων.

Ορισμένες γενικές οδηγίες προς τους γιατρούς και τις γυναίκες περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

1. Οι γιατροί με τις γυναίκες ασθενείς τους, πρέπει να αξιολογούν τον εξατομικευμένο κίνδυνο που έχει η κάθε ασθενής ξεχωριστά
    
2. Είναι αναγκαίο να υιοθετείται νέος τρόπος ζωής όπου χρειάζεται ριζική αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών προβλημάτων
    
3. Να χρησιμοποιούνται φάρμακα και άλλες αποδεδειγμένες θεραπευτικές μέθοδοι εκεί όπου κρίνεται χρήσιμο
    
4. Η μείωση του κινδύνου για καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο να κατατάσσεται ως υψίστη προτεραιότητα σε ορισμένες ομάδες γυναικών που διατρέχουν ψηλό κίνδυνο
    
5. Πρέπει να αποφεύγονται θεραπείες με βιταμίνες, ορμόνες, αντιοξειδωτικές ουσίες ή άλλα συμπληρώματα διατροφής που δεν έχουν αποδειχθεί ότι πράγματι συμβάλλουν στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων και που πιθανόν να βλάπτουν.

Η στεφανιαία νόσος της καρδίας που όπως έχουμε αναφέρει είναι η συχνότερη καρδιακή νόσος που μπορεί να προληφθεί, επηρεάζει γυναίκες όλων των ηλικιών. Μπορεί να αρχίζει από την εφηβική ηλικία.

Στη γυναίκα μέσης ηλικίας, ο κίνδυνος αυξάνεται δραματικά. Η παραγωγή των οιστρογόνων μειώνεται λόγω εμμηνόπαυσης γεγονός που καθιστά τη γυναίκα πιο ευάλωτη.

Η εξέλιξη της καρδιοπάθειας δεν βελτιώνεται λόγω ηλικίας. Εάν δεν ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης, εκ των οποίων τα σημαντικότερα είναι η αλλαγή τρόπου ζωής, η καρδιοπάθεια θα συνεχίσει να επιδεινώνεται απειλώντας όλο και περισσότερο τη ζωή της γυναίκας.

Η λήψη μέτρων βελτίωσης του τρόπου ζωής της γυναίκας μπορεί να μειώσει μέχρι και κατά 82% τον κίνδυνο που διατρέχει λόγω στεφανιαίας νόσου της καρδίας.

Τα μέτρα που αφορούν τη βελτίωση του τρόπου ζωής των γυναικών σύμφωνα με τις πρόσφατες οδηγίες και που μπορούν να αποδειχθούν σωτήρια για πολλές γυναίκες, είναι τα ακόλουθα:

1. Όχι στο κάπνισμα: Πρέπει να αποφεύγεται όχι μόνο το ενεργητικό αλλά και το παθητικό κάπνισμα
    
2. Σωματική άσκηση: Τουλάχιστο 30 λεπτά μέτριας έντασης σωματικής άσκησης (όπως για παράδειγμα γρήγορο περπάτημα) στις περισσότερες μέρες της εβδομάδας
    
3. Υγιεινή διατροφή: Ενθάρρυνση για διατροφή πλούσια σε ποικιλία φρούτων, λαχανικών, δημητριακών, ψαριών. Μείωση των κεκορεσμένων λιπαρών ουσιών στη διατροφή, γαλακτοκομικά χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος, μείωση πρόσληψης χοληστερόλης
    
4. Μείωση σωματικού βάρους: Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) να διατηρείται μεταξύ 18,5 και 24,9 Kg/m² (ο ΔΜΣ υπολογίζεται σαν το πηλίκο του βάρους σώματος (Β) με μονάδα μέτρησης σε κιλά, διαιρούμενο δια του ύψους (Υ) με μονάδα μέτρησης σε μέτρα στο τετράγωνο, δηλαδή ΔΜΣ=Β/Υ²⁾.
   
   Η περίμετρος μέσης κάτω από 35 ίντσες (90 εκατοστά). Το σωστό βάρος να διατηρείται με το κατάλληλο ισοζύγιο διατροφής και σωματικής άσκησης
    
5. Καταπολέμηση της κατάθλιψης: Οι γυναίκες που έχουν καρδιαγγειακά προβλήματα πρέπει να ελέγχονται για κατάθλιψη και ανάλογα να γίνεται θεραπευτική αντιμετώπιση
    
6. Χορήγηση φολικού οξέως και ωμέγα 3 λιπαρών οξέων: Οι ουσίες αυτές (μετά από συμβουλή του γιατρού) μπορούν να βοηθήσουν  σε γυναίκες που έχουν παράγοντες ψηλού κινδύνου για καρδιαγγειακή πάθηση
    
7. Αποκατάσταση της καρδίας: Γυναίκες που παρουσίασαν πρόσφατο καρδιακό επεισόδιο ή πρόσφατο ή χρόνιο πρόβλημα στηθάγχης, πρέπει να εντάσσονται σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης με στόχο τη μείωση των παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο.

Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις, που στόχο έχουν να μειώσουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια στις γυναίκες, περιλαμβάνουν τη διατήρηση κανονικής πίεσης, φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο αίμα και τη χορήγηση φαρμάκων, όπου χρειάζεται για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί.

Σημειώνεται ότι δεν συστήνεται η συστηματική χορήγηση ασπιρίνης σε γυναίκες με χαμηλό κίνδυνο. Η ορμονική θεραπεία αντικατάστασης δεν πρέπει να δίνεται για σκοπούς πρόληψης καρδιαγγειακών παθήσεων στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.

Εμείς θα τονίσουμε τη σημασία που έχουν οι οδηγίες αυτές για την πρόληψη των καρδιακών παθήσεων στις γυναίκες. Δεν πρόκειται όμως για μια συνταγή που καλύπτει όλες τις περιπτώσεις.

Οι οδηγίες αυτές επιτρέπουν στους γιατρούς και στις ασθενείς τους να εφαρμόσουν μια εξατομικευμένη πρόληψη για την κάθε ασθενή ξεχωριστά ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου που υπάρχουν.