Στα εγκεφαλικά ισχαιμικά επεισόδια η θεραπεία με υπερήχους υπόσχεται να αλλάξει δραματικά την εξέλιξη και πρόγνωση των ασθενών.
Η μέθοδος βασίζεται στους υπερήχους που δρουν σε συνέργια με το θρομβολυτικό φάρμακο t-PA (tissue plasminogen activator) που χορηγείται κατά τις τρεις πρώτες ώρες που εκδηλώνεται ένα εγκεφαλικό ισχαιμικό επεισόδιο.
Στις αποφράξεις των αρτηριών του εγκεφάλου, προκαλείται ισχαιμία σε ζωτικούς εγκεφαλικούς ιστούς. Εάν δεν αποκατασταθεί η κυκλοφορία του αίματος άμεσα, τότε ο κίνδυνος θανάτων και μόνιμων αναπηριών είναι πολύ μεγάλος.
Τα εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν την τρίτη συχνότερη αιτία θανάτων μετά από τις καρδιοπάθειες και τον καρκίνο.
Η άμεση αντιμετώπιση των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων με τη χορήγηση του φαρμάκου t-PA, βοηθά στη διάλυση του θρόμβου και στην αποκατάσταση της κυκλοφορίας αίματος. Το πρόβλημα είναι ότι συχνά, επειδή υπάρχει στάση στο μέρος της αρτηρίας πριν την απόφραξη, το φάρμακο δεν φτάνει σε ικανοποιητικό βαθμό στο θρόμβο, με αποτέλεσμα να μειώνεται η αποτελεσματικότητα του.
Στη μέθοδο με υπερήχους χρησιμοποιούνται ηχητικά κύματα που κατευθύνονται στο μέρος της αρτηρίας όπου βρίσκεται η απόφραξη. Προκαλούν κίνηση όπως στροβιλισμό του αίματος που βρίσκεται σε στάση με αποτέλεσμα το φάρμακο να προσεγγίζει καλύτερα το θρόμβο. Συνολικά η δράση των υπέρηχων μαζί με το φάρμακο επιτυγχάνουν καλύτερη λύση του θρόμβου και επανακυκλοφορία του αίματος.
Η εν λόγωμέθοδος χρησιμοποιήθηκε από γιατρούς του πανεπιστημίου του Χιούστον στο Τέξας σε 126 ασθενείς που εισήχθησαν στο νοσοκομείο με οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Η θεραπεία με το φάρμακο t-PA χορηγήθηκε μέσα στις πρώτες τρεις πρώτες ώρες από την εκδήλωση του επεισοδίου. Παράλληλα οι ασθενείς με τυχαιοποιημένο τρόπο χωρίσθηκαν σε δύο ομάδες. Η μια λάμβανε ταυτόχρονα και θεραπεία με υπέρηχους (2-MHz transcranial Doppler ultrasonography) ενώ η άλλη ομάδα λάμβανε εικονική θεραπεία.
Τα αποτελέσματα δίνουν ελπίδες και έδειξαν τα ακόλουθα:
- Στους 31 από τους 63 ασθενείς (49%) με απόφραξη της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας, δύο ώρες μετά τη χορήγηση της συνδυασμένης θεραπείας με t-PA και υπέρηχων, αποκαταστάθηκε πλήρως η κυκλοφορία του αίματος ή παρατηρήθηκε δραματική υποχώρηση των κλινικών σημείων και συμπτωμάτων
- Τα ίδια θετικά αποτελέσματα στις δύο ώρες από την εκδήλωση του επεισοδίου, παρατηρήθηκαν μόνο στους 19 από τους 63 ασθενείς (30%) της άλλης ομάδας που έλαβαν t-PA χωρίς υπέρηχους
- Στους 3 μήνες μετά από το οξύ επεισόδιο, 42% των ασθενών που έλαβαν t-PA και υπέρηχους ήσαν χωρίς συμπτώματα ή μπορούσαν να έχουν μια ανεξάρτητη ζωή.
Μόνο 29% των ασθενών που είχαν λάβει t-PA χωρίς υπέρηχους, παρουσίαζαν την ίδια θετική εικόνα.
Αν και στατιστικά η διαφορά αυτή δεν είναι σημαντική λόγω του μικρού αριθμού των ασθενών στην έρευνα, εντούτοις δείχνει ότι μεγαλύτερες έρευνες πιθανόν να επιβεβαιώσουν την ευεργετική επίδραση της συνδυασμένης θεραπείας και τρεις μήνες μετά το οξύ επεισόδιο
- Μια σημαντική διαπίστωση των γιατρών ήταν ότι η συνδυασμένη θεραπεία δεν αύξανε τον κίνδυνο αιμορραγίας.
Η γνώμη μας είναι ότι πρόκειται εδώ για μια σημαντική εξέλιξη που πιθανόν να αλλάξει ριζικά την εικόνα των εγκεφαλικών επεισοδίων όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Βέβαια είναι απαραίτητο τα πρώτα αυτά αποτελέσματα να επιβεβαιωθούν και από άλλες μεγαλύτερες έρευνες που πρέπει να γίνουν και από άλλες ομάδες γιατρών.
Επισημαίνεται επίσης το γεγονός ότι σχεδόν όλα τα μεγάλα νοσοκομειακά κέντρα διαθέτουν ήδη τα μηχανήματα για τη χορήγηση των υπέρηχων. Τα μηχανήματα αυτά (transcranial Doppler ultrasonographers) χρησιμοποιούνται για σκοπούς διάγνωσης αγγειακών προβλημάτων στον εγκέφαλο αλλά όχι για θεραπεία.
Η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι χρειάζεται πολύμηνη εκπαίδευση του προσωπικού για να μπορεί να εντοπίζει με ακρίβεια το σημείο μιας εγκεφαλικής αρτηρίας όπου βρίσκεται ο θρόμβος και προκαλεί την απόφραξη.
Επιπρόσθετα τονίζουμε το γεγονός, ότι για να έχει επιτυχία η συνδυασμένη θεραπεία όπως επίσης και το t-PA μόνο του, είναι απαραίτητο να χορηγούνται στις πρώτες τρεις ώρες από την εκδήλωση του επεισοδίου.
Επίσης είναι πολύ σημαντικό να γίνεται η διαφορική διάγνωση μεταξύ ισχαιμικών και αιμορραγικών εγκεφαλικών επεισοδίων. Στα αιμορραγικά επεισόδια που είναι σπανιότερα, δεν πρέπει να χορηγούνται η θρομβολυτική θεραπεία και οι υπέρηχοι διότι επιδεινώνουν το πρόβλημα.
Βλέπουμε λοιπόν ότι μια σημαντική εξέλιξη προβάλλει στον ορίζοντα, με ελπίδες για εφαρμογές στο άμεσο μέλλον, σε ένα από τους κυριότερους τομείς της παθολογίας όπου η θνησιμότητα και οι μόνιμες αναπηρίες που προκύπτουν βρίσκονται σε ψηλά επίπεδα.
Θα παρακολουθούμε με ενδιαφέρον την πρόοδο στον τομέα αυτό και ελπίζουμε σύντομα μια τέτοια θεραπεία να σώζει χιλιάδες ζωές και να αποτρέπει σοβαρότατες μόνιμες αναπηρίες και ανθρώπινο πόνο.
