Η σπλήνα είναι ένα όργανο που βρίσκεται στην αριστερή, πάνω μεριά της κοιλιάς και πίσω από το στομάχι.
Η σπλήνα αποτελεί σημαντικό μέρος του συστήματος άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού, δηλαδή εντάσσεται στο ανοσοποιητικό σύστημα. Είναι ικανή να καταστρέφει βακτήρια και άλλους μικροοργανισμούς που εισβάλλουν και μολύνουν το σώμα.
Η σπλήνα λειτουργεί επίσης ως ένα όργανο καθαρισμού του αίματος. Στη σπλήνα καταστρέφονται μεταξύ άλλων, τα γερασμένα ή ανώμαλα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Υπάρχουν διάφορες μορφές αναιμίας, που χαρακτηρίζονται από ανωμαλίες των ερυθρών αιμοσφαιρίων, όπως η δρεπανοκυττάρωση και η κληρονομική σφαιροκυττάρωση. Στις εν λόγω παθήσεις, τα ανώμαλα ερυθρά αιμοσφαίρια παγιδεύονται και καταστρέφονται, με αποτέλεσμα να δημιουργείται αναιμία και σπληνομεγαλία (αύξηση του μεγέθους της σπλήνας).
Η σπλήνα είναι ευάλωτη στους τραυματισμούς. Μπορεί να υποστεί ρήξη, με κίνδυνο μεγάλης αιμορραγίας.
Σε περιπτώσεις ρήξης της σπλήνας, απειλείται η ζωή του ασθενούς. Γι' αυτό επιβάλλεται η σπληνεκτομή, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση της σπλήνας.
Επισημαίνεται ότι εάν αφαιρεθεί μόνο ένα μέρος της σπλήνας, αυτή έχει τη δυνατότητα να δημιουργηθεί ξανά. Εάν αφαιρεθεί ολόκληρη η σπλήνα, δεν μπορεί να αναδημιουργηθεί.
Η σπλήνα κάποτε αφαιρείται για άλλους λόγους εκτός από τη ρήξη. Η σπληνεκτομή συστήνεται σε ορισμένες αιματολογικές παθήσεις, σε κάποιες μορφές καρκίνου, κύστεων ή όγκων και σε σοβαρές μολύνσεις του οργάνου.
Σε ασθενείς στους οποίους έγινε σπληνεκτομή, οι λειτουργίες της σπλήνας, αναλαμβάνονται από άλλα όργανα, όπως το συκώτι. Όμως η απουσία της σπλήνας, αυξάνει ουσιαστικά τον κίνδυνο σοβαρών μολύνσεων του ασθενούς, που θέτουν κάποτε τη ζωή του σε κίνδυνο.
Οι ασθενείς με σπληνεκτομή που κινδυνεύουν περισσότερο από μολύνσεις, είναι τα μικρά παιδιά και τα άτομα άλλων ηλικιών κατά τα πρώτα 2 χρόνια, μετά την αφαίρεση της σπλήνας.
Τα άτομα χωρίς σπλήνα χρειάζονται εμβόλια, που προστατεύουν από ορισμένα βακτήρια, τα οποία προκαλούν ιδιαίτερα επικίνδυνες γι' αυτούς μολύνσεις:
- Το εμβόλιο εναντίον του πνευμονιόκοκκου
- Το εμβόλιο εναντίον του μηνιγγόκοκκου
- Το εμβόλιο εναντίον του αιμόφιλου της ινφλουέντζας τύπου Β
- Το εμβόλιο για τη γρίπη να γίνεται κάθε χρόνο.
Επιπλέον οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε σπληνεκτομή, χρειάζεται να παίρνουν αντιβίωση. Τα παιδιά που δεν έχουν σπλήνα χρειάζεται να παίρνουν κάθε μέρα αντιβίωση. Συνήθως χορηγείται πενικιλίνη.
Στους ενήλικες με σπληνεκτομή, συνήθως δεν χρειάζεται να παίρνουν κάθε μέρα αντιβιοτικά. Ωστόσο εάν παρουσιάσουν πυρετό, πρέπει να πάρουν αντιβιοτικά.
Οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε σπληνεκτομή, πρέπει να έχουν πάνω τους συνεχώς κάτι, όπως μια ταυτότητα, ένα βραχιόλι ή άλλο αναγνωριστικό τύπου medic alert, για να γίνεται γνωστό σε οποιονδήποτε χρειαστεί να τους περιθάλψει, ότι δεν έχουν σπλήνα.
Επίσης όταν παρουσιάζουν σημείο μόλυνσης ή πυρετό, επιβάλλεται αμέσως να ζητούν τη συμβουλή γιατρού, λόγω της μειωμένης άμυνας του οργανισμού τους, εξαιτίας της σπληνεκτομής.
