Το εμβόλιο για διακοπή του καπνίσματος εμποδίζει τη δράση της νικοτίνης. Μήπως έφθασε η εποχή που οι άνθρωποι θα μπορούν να απαλλάσσονται από την εξαιρετικά βλαβερή συνήθεια του καπνίσματος με τη βοήθεια ενός εμβολίου;

Η απάντηση είναι ότι πιθανόν ναι. Πράγματι ένα εμβόλιο που στόχο έχει τη νικοτίνη, δοκιμάζεται τώρα στους ανθρώπου και φαίνεται ότι είναι ασφαλές, χωρίς σημαντικές παρενέργειες και ικανό να προκαλεί τη διακοπή του καπνίσματος.

Το εμβόλιο κατά της νικοτίνης ονομάζεται NicVax. Μετά τη χορήγηση του, προκαλεί τη δημιουργία αντισωμάτων εναντίον της νικοτίνης. Τα αντισώματα αυτά δεσμεύουν τη νικοτίνη και δεν της επιτρέπουν να εισέρχεται στον εγκέφαλο.

Το κάπνισμα και η νικοτίνη προκαλούν εθισμό, διότι η τελευταία εισέρχεται στον εγκέφαλο δημιουργώντας έτσι ευχαρίστηση στους καπνιστές. Η δέσμευση της νικοτίνης από τα αντισώματα, αποτρέποντας την είσοδο της στον εγκέφαλο, μειώνει ουσιαστικά τον εθισμό.

Γιατροί από το πανεπιστήμιο της Μινεσότα δοκίμασαν την ασφάλεια του εμβολίου σε καπνιστές. Ενώ ο στόχος τους ήταν να δουν πόσο καλά ανέχονταν οι καπνιστές το εμβόλιο, εάν υπήρχαν σοβαρά προβλήματα ή παρενέργειες λόγω χορήγησης του, αντελήφθησαν ότι προκαλούσε τη διακοπή του καπνίσματος.

Χορήγησαν στους 68 καπνιστές με τυχαιοποιημένο τρόπο, μία από 3 διαφορετικές δόσεις του εμβολίου κατά της νικοτίνης ή ένα εικονικό εμβόλιο. Η διάρκεια της μελέτης ήταν 38 εβδομάδες.

Παρά το γεγονός ότι η έρευνα δεν σχεδιάστηκε για να δείξει την αποτελεσματικότητα ή όχι του εμβολίου, εντούτοις σε 38% από τους καπνιστές που έλαβαν την ψηλότερη δόση του εμβολίου, παρατηρήθηκε διακοπή του καπνίσματος για 30 μέρες.

Το αποτέλεσμα αυτό ήταν εντυπωσιακό και αναπάντεχο δεδομένου ότι για να λάβουν μέρος στην έρευνα οι καπνιστές έπρεπε να δηλώσουν εκ των προτέρων ότι δεν είχαν καμία πρόθεση να διακόψουν το κάπνισμα στους 6 μήνες που θα ακολουθούσαν την έναρξη της έρευνας με το εμβόλιο κατά της νικοτίνης.

Το εμβόλιο δοκιμάσθηκε σε ανθρώπους μετά από δοκιμές σε ζώα. Τα αντισώματα κατά της νικοτίνης που δημιουργούσε το εμβόλιο σε αρουραίους, μείωναν τη συγκέντρωση νικοτίνης στον εγκέφαλο των ζώων. Παράλληλα, οι αρουραίοι που είχαν εμβολιασθεί μείωναν την πρόσληψη τους σε νικοτίνη.

Τα ενθαρρυντικά αυτά αποτελέσματα στα πειραματόζωα, οδήγησαν στη δοκιμή του εμβολίου κατά του καπνίσματος και στους ανθρώπους.

Οι συχνότερες παρενέργειες που παρατηρήθηκαν ήταν πόνος και ευαισθησία στην περιοχή του βραχίονα που χορηγήθηκε το εμβόλιο. Σε μερικούς παρατηρήθηκε επίσης πονοκέφαλος και μυϊκοί πόνοι οι οποίοι υποχώρησαν σε μερικές μέρες.

Είναι σημαντικό ότι δεν παρατηρήθηκαν σημεία στέρησης σε αυτούς που σταμάτησαν το κάπνισμα λόγω εμβολίου. Επίσης δεν παρατηρήθηκε περισσότερη κατανάλωση καπνού σε αυτούς που λάμβαναν το εμβόλιο με στόχο την κάλυψη της νικοτίνης που λόγω του εμβολίου δεν έφθανε στον εγκέφαλο.

Παράλληλα δεν παρατηρήθηκαν αλλαγές στις λειτουργίες του εγκεφάλου λόγω χορήγησης του εμβολίου. Ο λόγος είναι ότι τα αντισώματα που δημιουργούνται στοχεύουν μόνο τη νικοτίνη και εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι δεν επηρεάζουν τον εγκέφαλο.

Χρειάζονται βέβαια περισσότερες έρευνες για να βρεθεί η ορθή δόση για το εμβόλιο με την οποία θα επιτυγχάνεται το ψηλότερο δυνατό ποσοστό διακοπής του καπνίσματος. Προς τα παρόν τα στοιχεία δείχνουν ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές, δεν επηρεάζει τον εγκέφαλο και οι καπνιστές το ανέχονται καλά.

Υπάρχουν και άλλα ερωτήματα που πρέπει ακόμη να απαντηθούν για το εμβόλιο όπως η διάρκεια δράσης του εμβολίου, δηλαδή για πόσο χρονικό διάστημα θα διαρκεί η διακοπή του καπνίσματος μετά από το εμβόλιο κατά της νικοτίνης.

Ταυτόχρονα πρέπει να απαντηθεί το κατά πόσο το εμβόλιο θα μπορεί να χρησιμοποιείται για την πρόληψη της επανέναρξης του καπνίσματος σε αυτούς που διέκοψαν μια πρώτη φορά μετά από το εν λόγω εμβόλιο.

Είναι γεγονός ότι το κάπνισμα αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες μάστιγες για τη Δημόσια Υγεία στην εποχή μας. Είναι η πρώτη αιτία θανάτων λόγω καρκίνου. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο γίνεται η διάγνωση καρκίνου των πνευμόνων σε 170.000 ανθρώπους. Από αυτούς οι 160.000 θα αποβιώσουν.

Το κάπνισμα εκτός από τον καρκίνο του πνεύμονα προκαλεί πολλά άλλα δεινά: Καρκίνο του στόματος, των ούλων, του λάρυγγα, των βρόγχων, της ουροδόχου κύστης, καρδιοπάθειες, έμφραγμα, αθηρωμάτωση, στυτικές δυσλειτουργίες στους άνδρες και επηρεάζει αρνητικά τις πνευματικές δυνατότητες.

Συμπερασματικά εμείς θα τονίσουμε την τεράστια σημασία που μπορεί να έχει ένα αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο κατά του καπνίσματος.

Τα μέχρι τώρα δεδομένα είναι ενθαρρυντικά και θα αναμένουμε με ενδιαφέρον την εξέλιξη των εργασιών προς αυτή την κατεύθυνση.