Συγγραφέας άρθρου:
Καθηγητής Λοΐζος Γ. Λοΐζου
Πρόεδρος Ιδρύματος ΕΛΠΙΔΑ για παιδιά με καρκίνο και λευχαιμία
Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
Παιδίατρος, Παιδογκολόγος-Παιδοαιματολόγος
Διευθυντής Παιδογκολογικής – Παιδοαιματολογικής Κλινικής
Νοσοκομείο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ, Λευκωσία, Κύπρος

Σημαντικά αλλά και ανησυχητικά ευρήματα ανέδειξε η έρευνα, που έκανε η ερευνητική μου ομάδα για το θυρεοειδή καρκίνο, σε παιδιά και έφηβους 0-19 ετών για την 20ετία 1998-2017 στην Κύπρο. Πρόκειται για την πρώτη πληθυσμιακή έρευνα που έγινε ποτέ στην Κύπρο για τον καρκίνο του θυρεοειδούς στην εν λόγω ηλικιακή ομάδα.

Τα ευρήματά μας, που επιβάλλουν τις περεταίρω αναλυτικές μελέτες τις οποίες διεξάγουμε, δημοσιεύονται στο διεθνούς κύρους, ιατρικό και επιδημιολογικό περιοδικό Cancer Epidemiology. Μπορείτε να διαβάσετε την ερευνά μας στη διεύθυνση https://doi.org/10.1016/j.canep.2021.101979

Τα κυριότερα δεδομένα που τεκμηριώσαμε είναι:

1. Η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς για την 20ετή περίοδο 1998-2017, σε παιδιά και έφηβους 0-19 ετών στην Κύπρο είναι μεταξύ των υψηλότερων στον κόσμο.
2. Η συνεχής αύξηση παρατηρείται σε έφηβους, κορίτσια και αγόρια της ηλικιακής ομάδας 15-19 ετών.
3. Η ετήσια ποσοστιαία αύξηση ήταν πολύ ψηλή, 7,6%, για την 20ετή περίοδο έρευνας, δηλαδή κάθε χρόνο παρατηρείται αυτή η αύξηση του αριθμού νέων περιστατικών.
4. Καταγράφηκε σχεδόν 4 φορές αύξηση των μεταστατικών περιπτώσεων καρκίνου του θυροειδούς σε έφηβους 15-19 ετών κατά τη δεύτερη δεκαετία της έρευνάς μας (2008-2017) σε σχέση με την πρώτη δεκαετία (1998-2007).
5. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αντιπροσωπεύει σχεδόν το 10% των τύπων καρκίνου σε παιδιά 0-19 ετών στην Κύπρο, που διαφέρει από το τι παρατηρείται σε πολλές άλλες χώρες (0,5%-3%).
6. Τα κορίτσια επηρεάζονται 3,5 φορές πιο συχνά, δηλαδή η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του θυροειδούς είναι 3,5 φορές μεγαλύτερη σε κορίτσια απ’ ότι σε αγόρια.
7. Το θηλώδες καρκίνωμα του θυροειδούς ήταν ο συχνότερος τύπος (86%).
8. Παρά την σχεδόν τετραπλάσια αύξηση σε μεταστατικές περιπτώσεις καρκίνου του θυρεοειδούς, η επιβίωση είναι 100% στην Κύπρο.
9. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς, μετά από προηγούμενη θεραπεία καρκίνου στην παιδική ηλικία, δεν συνέβαλε στην αύξηση των κρουσμάτων.
10. Η σημαντική αύξηση των μεταστατικών περιπτώσεων συνηγορεί στο ότι η αυξητική τάση, που παρατηρείται, οφείλεται περισσότερο σε μια πραγματική αύξηση της καρκινογένεσης στον θυρεοειδή αδένα παρά σε μια φαινομενική αύξηση των περιπτώσεων, λόγω υπερδιάγνωσης περιπτώσεων, με μικρά, συχνά ακίνδυνα ογκίδια του θυρεοειδούς (μικρά θηλώδη καρκινώματα, που απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση).

Η πρώτη αυτή έρευνα που έγινε ποτέ στην Κύπρο για το καρκίνο του θυρεοειδούς σε παιδιά 0-19 ετών, που τεκμηριώνει σημαντική αύξηση των νέων περιπτώσεων στην εν λόγω ηλικιακή ομάδα, δείχνει ότι επιβάλλονται έρευνες για αναγνώριση των αιτιών που προκαλούν τον καρκίνο αυτό σε παιδιά και έφηβους.

Προς το παρόν, δεν έχουμε ακόμη αναγνωρίσει τις αιτίες, αλλά συνεχίζουμε τις έρευνες μας προς την κατεύθυνση αυτή. Η αναγνώριση των καρκινογόνων παραγόντων που προκαλούν τον καρκίνο του θυρεοειδούς, θα μας επιτρέπει να εφαρμόζουμε στρατηγικές αποτελεσματικής πρόληψης.

Η αιτιολογία του καρκίνου του θυρεοειδούς σε παιδιά και έφηβους δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητή. Έχει συσχετιστεί με περιβαλλοντικούς, γενετικούς, ορμονικούς και διατροφικούς παράγοντες.

Η έκθεση σε ακτινοβολία χαμηλής δόσης για διαγνωστικούς λόγους (ακτινογραφίες, αξονική τομογραφία CT scan), η ακτινοθεραπεία για καλοήθεις καταστάσεις, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία για κακοήθεις ασθένειες που προκαλούν δεύτερο καρκίνο, οι εκρήξεις ατομικών βομβών στην Ιαπωνία και το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ το 1986 υπογραμμίζουν τον ρόλο περιβαλλοντικών παραγόντων.

Η πρόσληψη και συγκέντρωση ραδιενεργών ουσιών στον οργανισμό των παιδιών (τρόφιμα, νερό, άλλα ροφήματα, εισπνεόμενος αέρας) μπορεί να έχουν μεγαλύτερο ρόλο από την εξωτερική ακτινοβολία στην καρκινογένεση του θυρεοειδούς στα παιδιά.

Οι αυτοάνοσες ασθένειες (αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, Hashimoto, Grave’s), όπως και η διατροφική ανεπάρκεια ιωδίου, εμπλέκονται επίσης στη γένεση καρκίνου του θυρεοειδούς.

Οι αλλοιώσεις του DNA μπορούν να είναι αιτία καρκίνου του θυρεοειδούς. Οι εν λόγω αλλοιώσεις μπορεί να είναι κληρονομικές ή επίκτητες, δηλαδή να εκδηλώνονται ως βλάβες του DNA, είτε στην εμβρυική ζωή ή αργότερα.

Τα γονίδια που επηρεάζονται σε παιδιά και έφηβους, προκαλώντας καρκίνο του θυρεοειδούς, είναι συνήθως διαφορετικά από ότι στους ενήλικες. Στα γονίδια που εμπλέκονται στον καρκίνο του θυρεοειδούς αδένα συμπεριλαμβάνονται τα γονίδια RET, NTRK, BRAF, RAS και DICER1. Ο εν λόγω καρκίνος μπορεί να παρουσιασθεί και σε άτομα ή οικογένειες που επηρεάζονται από σύνδρομα προδιάθεσης καρκίνου, που δυνατόν να είναι κληρονομικά ή όχι, και προκαλούνται από αλλοιώσεις των προαναφερόμενων γονιδίων.

Οι έρευνές μας για την καλύτερη κατανόηση της αιτιολογίας και αντιμετώπισης με πρόληψη των νεοπλασμάτων συνεχίζονται για τον καρκίνο του θυρεοειδούς, όπως και για τους άλλους καρκίνους παιδιών και έφηβων, όπως οι λευχαιμίες, τα λεμφώματα, οι εγκεφαλικοί όγκοι, τα σαρκώματα και άλλοι.

Τέλος, θέλω να αναφέρω και ευχαριστήσω θερμά τα μέλη της διεθνούς ερευνητικής μου ομάδας και συνεργάτες μου στην έρευνά μας για τον καρκίνο του θυρεοειδούς, που είναι η Άννα Δημητρίου (Υπουργείο Υγείας, Κύπρος), Δρ. Friederike Erdman (Πανεπιστήμιο του Meinz, Γερμανία), Καθ. Arndt Borkhardt και Δρ. Τριανταφυλλιά Μπρόζου (Πανεπιστήμιο Duesseldorf, Γερμανία), Καθ. Linda Sharpe και Δρ. Richard McNally (Πανεπιστήμιο Newcastle, Ηνωμένο Βασίλειο).