Ο κίτρινος πυρετός είναι ασθένεια, που προκαλείται από ένα μικρού μεγέθους ιό ο οποίος μεταδίδεται στους ανθρώπους, μετά από τσίμπημα κουνουπιού που μολύνθηκε από τον ιό.
Ο ιός του κίτρινου πυρετού προκαλεί φλεγμονή στο συκώτι με βλάβες στα ηπατοκύτταρα, που οδηγούν σε ηπατίτιδα. Λόγω της ηπατίτιδας μπορεί να εκδηλωθεί ίκτερος και γι' αυτό η νόσος ονομάστηκε κίτρινος πυρετός.
Επίσης η νόσος δυνατόν να προκαλεί λειτουργικές ανωμαλίες του ήπατος που οδηγούν σε αιμορραγίες, λόγω ανεπάρκειας των μηχανισμών της πήξης του αίματος. Το συκώτι είναι το όργανο στο οποίο παράγονται σημαντικοί παράγοντες για την πήξη του αίματος.
Εκτός από το συκώτι μπορούν να επηρεαστούν σοβαρά και άλλα όργανα όπως οι νεφροί και ο εγκέφαλος. Η νόσος δυνατόν να προκαλέσει πολυοργανική ανεπάρκεια με δυσλειτουργία της καρδίας, σπασμούς, κώμα, καταπληξία και θάνατο.
Τα σημεία και συμπτώματα της νόσου εκδηλώνονται συνήθως σε διάστημα 2 έως 6 ημερών μετά από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού και περιλαμβάνουν:
- Διάχυτους μυϊκούς πόνους στο σώμα
- Πυρετό με ρίγος
- Έντονους πονοκέφαλους
- Αδυναμία
- Ίκτερο: Κίτρινη χροιά του δέρματος και του άσπρου των ματιών
- Αιμορραγίες
- Αιματέμεση: Εμετοί που περιέχουν μαύρο αίμα που προέρχεται από το στομάχι
- Κώμα
- Αρρυθμίες της καρδίας
- Μείωση της διούρησης (νεφρική ανεπάρκεια).
Η κλινική εξέταση και το ιστορικό, που θα πάρει ο γιατρός από τον ασθενή, είναι καθοριστικά για τη διάγνωση. Εάν ο ασθενής έχει κάνει ένα πρόσφατο ταξίδι σε χώρα όπου υπάρχει ενδημία κίτρινου πυρετού και ο γιατρός διαπιστώσει, ότι υπάρχει ηπατίτιδα, ίκτερος και πυρετός τότε πρέπει να υποψιαστεί ότι ο ασθενής έχει προσβληθεί από κίτρινο πυρετό.
Υπάρχουν πολλές άλλες ασθένειες που προκαλούν ανάλογη κλινική εικόνα. Με βάση το ιστορικό, τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης, τις ηπατικές δοκιμασίες και την ανίχνευση στο αίμα του ασθενούς των ειδικών αντισωμάτων κατά του ιού του κίτρινου πυρετού, ο γιατρός είναι σε θέση να κάνει τη διάγνωση.
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τον κίτρινο πυρετό. Για ανακούφιση από τον πυρετό και τους σωματικούς πόνους μπορούν να χρησιμοποιηθούν αναλγητικά και αντιπυρετικά φάρμακα όπως η παρακεταμόλη.
Υπάρχουν διάφορες εξελικτικές πορείες που μπορεί να πάρει η νόσος, από ήπιες μορφές έως πολύ σοβαρές που απειλούν τη ζωή. Στις περιπτώσεις όπου η νόσος εξελίσσεται άσχημα, απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο για υποστηρικτική θεραπεία και αντιμετώπιση των ανεπαρκειών λειτουργίας διαφόρων οργάνων (συκώτι, καρδία, νεφροί).
Η πρόληψη της νόσου βασίζεται στη χορήγηση ειδικού εμβολίου κατά του ιού του κίτρινου πυρετού. Απαιτείται όταν προγραμματίζεται ταξίδι σε χώρες όπου η νόσος είναι ενδημική.
Το εμβόλιο είναι σχετικά ασφαλές και αποτελεσματικό. Πρέπει να χορηγείται σε όλους τους ενήλικες και τα παιδιά άνω των 9 μηνών που ταξιδεύουν σε χώρες ή περιοχές όπου ενδημεί η νόσος.
Το εμβόλιο προσφέρει προστατευτική ανοσία που μπορεί να διαρκεί για όλη τη ζωή. Ωστόσο για ταξίδια σε χώρες με ενδημία κίτρινου πυρετού απαιτείται επαναληπτικός εμβολιασμός κάθε 10 χρόνια.
Χώρες στις οποίες υπάρχει ενδημία κίτρινου πυρετού είναι:
- Περού
- Βραζιλία
- Λιβερία
- Γκάνα
- Άλλες χώρες της Νοτίου Αμερικής και της Αφρικής, νοτιότερα της Σαχάρα.
Άνθρωποι που ταξιδεύουν σε χώρες όπου ενδημεί ο κίτρινος πυρετός εκτός από το εμβόλιο πρέπει να λαμβάνουν μέτρα προστασίας τους από τσιμπήματα κουνουπιών. Μπορούν να χρησιμοποιούν τα απωθητικά εντόμων τα οποία περιέχουν DEET (diethyltoluamide, διαιθυλοτολουαμίδη) που είναι αποτελεσματικά.
Παράλληλα είναι απαραίτητο να φορούν ρούχα που να καλύπτουν τα χέρια και τα πόδια. Επίσης τη νύκτα οι κουνουπιέρες εμποδίζουν τα κουνούπια από του να τους τσιμπούν.