Η μεταμόσχευση ήπατος από ζωντανό δότη, συγκριτικά με τη μεταμόσχευση από αποβιώσαντα δότη παρουσιάζει πλεονεκτήματα, διότι προσφέρει καλύτερη επιβίωση των ασθενών και μειώνει το χρόνο αναμονής για μεταμόσχευση.  

Η ηπατική ανεπάρκεια σοβαρής μορφής είναι πάθηση, που απειλεί τη ζωή.

Σε ασθενείς που προσβάλλονται ξαφνικά από ηπατική ανεπάρκεια σοβαρής μορφής που επιδεινώνεται γρήγορα (οξεία ηπατική ανεπάρκεια), η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από την εγκατάσταση κώματος και στη συνέχεια επέρχεται ο θάνατος. Μόνο σ' ένα μικρό ποσοστό των ασθενών παρατηρείται υποχώρηση της νόσου και ανάκαμψη. 

Στους περισσότερους ασθενείς με οξεία ηπατική ανεπάρκεια, η μεταμόσχευση ήπατος είναι η μόνη θεραπεία που μπορεί να τους σώσει. Η επιβίωση των ασθενών που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση ήπατος ανέρχεται στον 1 χρόνο μετά τη μεταμόσχευση στο 82%.

Η έλλειψη ικανοποιητικού αριθμού μοσχευμάτων ήπατος από δότες οργάνων που αποβιώνουν υποχρέωσε τους γιατρούς να αναπτύξουν τη μέθοδο της μεταμόσχευσης μέρους του ήπατος που λαμβάνουν από ζωντανό δότη. Σε ορισμένες χώρες η μεταμόσχευση μέρους του ήπατος ζωντανού δότη σε ασθενείς με οξεία ηπατική ανεπάρκεια χρησιμοποιείται ευρέως ενώ σε άλλες σπανιότερα.

Στη μεταμόσχευση ήπατος από ζωντανό δότη λαμβάνεται αρχικά από το δότη κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης ένα μέρος του ήπατος του. Στη συνέχεια το κομμάτι αυτό μεταμοσχεύεται στον ασθενή με οξεία ηπατική ανεπάρκεια.

Στο μεταμοσχευμένο ασθενή, το συκώτι που λαμβάνει αναπτύσσεται σταδιακά, πολλαπλασιάζεται και φτάνει ενδεχομένως να έχει μέγεθος κανονικού ήπατος. Στο ζωντανό δότη το συκώτι δημιουργείται ξανά όπως ήταν αρχικά σε διάστημα περίπου 4 έως 6 εβδομάδων.

Η μεταμόσχευση ήπατος με μόσχευμα από ζωντανούς δότες είναι μια πολύ ελκυστική και καλή λύση για ασθενείς σε κατάσταση απελπισίας που επιδεινώνονται ταχέως λόγω της οξείας ηπατικής ανεπάρκειας. Το ερώτημα που τέθηκε πολλές φορές και αποτελεί αντικείμενο επισταμένων ερευνών είναι οι επιπλοκές και οι κίνδυνοι για τη ζωή των δοτών ήπατος. 

Η επιλογή του πλέον κατάλληλου ζωντανού δότη ήπατος για ασθενή που χρειάζεται μεταμόσχευση αλλά επιδεινώνεται ραγδαία είναι ένα από τα πρώτα προβλήματα. Οι διαδικασίες αξιολόγησης του δότη γίνονται σε ένα κλίμα ταχύτητας και δεν πρέπει να γίνονται βεβιασμένες αποφάσεις με επιλογή ακατάλληλων δοτών.

Είναι απαραίτητο να λαμβάνονται όλα τα εχέγγυα ασφάλειας ότι ο ζωντανός δότης μπορεί να υποβληθεί σε μια επέμβαση αφαίρεσης μέρους του ήπατος του. Παράλληλα πρέπει το μόσχευμα να ταιριάζει για τον ασθενή.

Η έρευνα, που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με το ζήτημα της μεταμόσχευσης ήπατος με μόσχευμα από ζωντανό δότη, με την ονομασία The Adult-to-Adult Living Donor Liver Transplantation Cohort Study (A2ALL) είναι ενδιαφέρουσα, διότι προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για τη θεραπεία αυτή σε μια χώρα όπου παραδοσιακά οι μεταμοσχεύσεις από ζωντανό δότη είναι περιορισμένες, λόγω του φόβου των κινδύνων για τους δότες.

Στην έρευνα έλαβαν μέρος 9 κέντρα μεταμόσχευσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Συμπεριλήφθηκαν 1201 ασθενείς που ήσαν υποψήφιοι για μεταμόσχευση με μόσχευμα από ζωντανό δότη για περίοδο 9 ετών.

Από τους ασθενείς αυτούς το 1% (14 ασθενείς) είχαν μεταμοσχευτεί εξαιτίας οξείας ηπατικής ανεπάρκειας. 10 ασθενείς έλαβαν μόσχευμα από ζωντανό δότη, 3 ασθενείς έλαβαν συκώτι από αποβιώσαντα δωρητή οργάνων και 1 ασθενής παρουσίασε αυτόματη βελτίωση με ανάκαμψη και αφαιρέθηκε από τη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση ήπατος.

Η ανάλυση της εξέλιξης των ασθενών και των ζωντανών δοτών έδειξε:

1. Τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών μετά από μόσχευμα από ζωντανό δότη ήταν 70%. Τα αντίστοιχα ποσοστά μετά από μεταμόσχευση ήπατος από αποβιώσαντα δωρητή οργάνων ήταν 67%
    
2. Στα 5 χρόνια που ακολούθησαν τη μεταμόσχευση, οι 9 ασθενείς με οξεία ηπατική ανεπάρκεια που έλαβαν μόσχευμα από ζωντανό δότη και επιβίωσαν παρουσίασαν 39 επιπλοκές. Το ποσοστό αυτό των επιπλοκών ήταν ανάλογο με αυτό των άλλων ασθενών στην ίδια μελέτη που μεταμοσχεύτηκαν από ζωντανό δότη για ηπατική ανεπάρκεια άλλης μορφής 
    
3. Οι κίνδυνοι για τους δότες ήταν μέσα στα αποδεκτά όρια. Κανένας ζωντανός δότης δεν αποβίωσε και 50% παρουσίασαν επιπλοκές 

Σύμφωνα με τους Αμερικανούς γιατρούς τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν, ότι η μεταμόσχευση ήπατος από ζωντανό δότη μπορεί να γίνεται με ασφάλεια σε ασθενείς που παρουσιάζουν οξεία ηπατική ανεπάρκεια.

Ωστόσο κρίνουμε σημαντικό να σας παρουσιάσουμε ακόμη μία ανάλυση που προέρχεται από την ίδια έρευνα η οποία δημοσιεύεται ξεχωριστά και αναφέρεται σε όλους τους ζωντανούς δότες που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα αυτή και όχι μόνο σε αυτούς που δώρισαν μέρος του ήπατος τους για ασθενείς με οξεία ηπατική ανεπάρκεια.

Η ανάλυση αναφέρεται σε 405 ζωντανούς δότες ήπατος στην ίδια έρευνα The Adult-to-Adult Living Donor Liver Transplantation Cohort Study για την περίοδο 1998-2003.

Η κατάσταση και οι επιπλοκές που παρουσίασαν οι ζωντανοί δότες ήπατος ήταν:

1. 62% δεν παρουσίασαν επιπλοκές.
    
2. 21% είχαν μόνο μία επιπλοκή.
    
3. 17% είχαν 2 ή περισσότερες επιπλοκές.
    
4. Το σύνολο των επιπλοκών ήταν 220: 48% ήταν ήπιες (βαθμού 1), 47% δεν προκαλούσαν μόνιμες αναπηρίες στους δότες (βαθμού 2), 4% των επιπλοκών προκαλούσαν μόνιμες αναπηρίες στους δότες (βαθμού 3) και 0,8% των επιπλοκών ήσαν θανάσιμες (βαθμού 4).
    
5. Η συχνότερη επιπλοκή (12% των περιπτώσεων) ήταν βακτηριδιακή μόλυνση, μετά ήταν η διαρροή χολής (9%), η κήλη (6%) και σε δύο περιπτώσεις δημιουργήθηκε θρόμβος στην πυλαία φλέβα.
    
6. Στο 13% των δοτών χρειάστηκαν νέες εισαγωγές σε νοσοκομείο και στο 4% των δοτών χρειάστηκαν πολλαπλές νέες εισαγωγές.

Συμπερασματικά βλέπουμε ότι είναι απαραίτητο οι γιατροί και άλλοι σύμβουλοι των υποψηφίων δοτών, που επιθυμούν να δώσουν μέρος του ήπατος τους για ασθενείς με χρόνια ή οξεία ηπατική ανεπάρκεια, να γνωρίζουν πολύ καλά τις νέες εξελίξεις σχετικά με το ζήτημα των επιπλοκών και άλλων προβλημάτων που εμπεριέχει η εν λόγω δωρεά.

Με βάση τη λεπτομερή πληροφόρηση από τους γιατρούς τους, οι δότες μπορούν να αποφασίσουν ελεύθερα γνωρίζοντας όλες τις συνιστώσες της δωρεάς που προτίθενται να κάνουν.