Το θέατρο είναι και πρέπει να είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Από την αρχαιότητα, μάς ψυχαγωγεί και διδάσκει. Ο ρόλος του στην πνευματική μας ανάπτυξη, στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης, του άγχους ή του στρες, στην καλλιέργεια της κοινωνικής μόρφωσης, της αλληλεγγύης και των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων αναλύονται υπέροχα στο εξαιρετικό άρθρο του συναδέλφου ιατρού και θεατρολόγου Δρ Ξενάκη Κυριακίδη, που σας παρουσιάζουμε.
Συγγραφέας άρθρου: Δρ. Ξενάκης Κυριακίδης*
Τα Θέατρο για πολλούς αποτελεί μέρος αυτού που ονομάζουμε «ψυχαγωγία». Η σοφή Ελληνική γλώσσα έφτιαξε τον όρο ψυχαγωγία εννοώντας βέβαια την «αγωγή της ψυχής» που με τη πάροδο του χρόνου άλλαξε αρκετά τη σημασία του και μπορεί στον κοινό πολίτη να θυμίζει περισσότερο πιο «ελαφρά» θεάματα πάρα μια παράσταση θέατρου. Το ίδιο το Θέατρο όμως καταφέρνοντας να επιβιώσει μέσα από τόσους αιώνες αφού γεννήθηκε στην Αρχαία Ελλάδα ερμηνεύει μέχρι σήμερα τον όρο ψυχαγωγία στη κυριολεκτική του διάσταση!
Χαρακτηριστικό είναι το ότι το Θέατρο κατάφερε να αντισταθεί στην «επίθεση» που δέχτηκε από τον κινηματογράφο, τη βιντεοταινία, την τηλεόραση και τον υπολογιστή. Ο λόγος που τα κατάφερε και που όπως φαίνεται θα συνεχίσει να τα καταφέρνει είναι η μεγάλη ΑΝΑΓΚΗ που έχει ο άνθρωπος για ζωντανή επικοινωνία με ανθρώπους. Παρόμοια είναι η ανάγκη να ακούσει κάποιος ζωντανή μουσική από ζωντανούς οργανοπαίχτες πάρα να απολαμβάνει τον κατά γενική ομολογία τέλειο ήχο από ένα μηχάνημα.
Το Θέατρο δεν είναι μόνο «ψυχαγωγική» δραστηριότητα αλλά προσφέρει επίσης σημαντικά διανοητικά και σωματικά ωφελήματα (είτε αν κάποιος το παρακολουθεί είτε αν συμμετέχει) για ένα καλύτερο τρόπο ζωής!
Έχει αποδειχθεί ότι όσοι παρακολουθούν ή ασχολούνται με το Θέατρο σε εργαστήρια έχουν λιγότερο άγχος και έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες να υποφέρουν από κατάθλιψη.
Το Θέατρο μας διδάσκει. Εδώ θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να σταθούμε σε μια μικρή λεπτομέρεια από την ιστορία του Θέατρου: Στην αρχαία Αθήνα οι προγονοί μας δεν αναφερόντουσαν σε «παράσταση» θέατρου αλλά σε ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ δράματος, τραγωδίας ή κωμωδίας! Το Θέατρο λοιπόν μας διδάσκει πώς να εκφραστούμε και μάλιστα με τρόπο αρκετά αποτελεσματικό. Μας βοηθά να αναπτύξουμε την ικανότητα μας να μεταδώσουμε τις σκέψεις μας και τα συναισθήματα μας στους άλλους, και αυτό τι άλλο αποτέλεσμα μπορεί να έχει πάρα τη βελτίωση στις σχέσεις μας.
Μέσα από την προσωπική μου ενασχόληση με το Θέατρο, τη διδασκαλία στα σχολεία και τη καθοδήγηση σε θεατρικά εργαστήρια, τόσο για παιδιά όσο και για εφήβους και ενήλικες, προσπάθησα να κωδικοποιήσω τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το Θέατρο στο καθένα μας όσον αφορά τη ποιότητα της ζωής μας.
- Το Θέατρο και ιδιαίτερα ο Αυτοσχεδιασμός μας βοηθά να δούμε και να «βιώσουμε» τη ζωή μέσα από πολύ διαφορετικές προοπτικές από αυτές που θα φανταζόμασταν.
- Το θέμα «επικοινωνία με τους γύρω μας» παίρνει άλλες διαστάσεις όταν λειτουργούμε απελευθερωμένοι σε ένα δωμάτιο συντροφιά με άλλους αγνώστους ίσως που αποκτούν σιγά σιγά οικειότητα και νιώθουν άνετα μαζί μας και με τον εαυτό τους. Υπογραμμίζεται το ότι σε ένα θεατρικό εργαστήρι δεν υπάρχει «σωστό και λάθος», δεν κρίνεται κανένας, και ο κανένας απλά ανακοινώνει τις δραστηριότητες και εξηγεί τους «ορούς» του παιχνιδιού.
- Το Θέατρο προσφέρει σε αυτούς, που συμμετέχουν είτε σε εργαστήρι είτε ως θεατές σε παράσταση το συναίσθημα του παιχνιδιού που θυμόμαστε μεν πολύ καλά από παιδιά αλλά τείνουμε να το αποφεύγουμε γιατί «μεγαλώσαμε» χάνοντας έτσι όλες τις ευκαιρίες διαμόρφωσης χαρακτήρα που προσφέρει το «παιχνίδι» (δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι καθιερώθηκε στο Θέατρο ο όρος «παίζω» θέατρο). Προσφέρει επίσης χιούμορ, γέλιο, ιδέες και μειώνει το στρες.
- Το Θέατρο, ως δραστηριότητα αναπτύσσει την ανάγκη συνεργασίας, την εμπιστοσύνη στους άλλους, την αυτοεκτίμηση, την αίσθηση της ανάγκης να ακούσουμε τους άλλους προσεκτικά. Είναι κάτι σαν «πνευματικό άθλημα». Μαζεύονται κάποιοι σε ένα χώρο, ακουμπούν ο ένας τον άλλον, αναπνέουν τον ίδιο αέρα και αφήνουν τις σκέψεις και τις ιδέες τους να συνταξιδέψουν σε ένα κοινό όχημα…το Θέατρο!
- Όταν βλέπουμε Θέατρο γινόμαστε μάρτυρες της προσωπικής ζωής των πρωταγωνιστών που έχουν πολύ διαφορετικά προβλήματα από τα δικά μας αλλά και που ίσως να είναι τα ίδια με τα δικά μας! Ως συμμετέχοντες σε παράσταση, αναγκαζόμαστε να βάλουμε τον εαυτό μας στο «πετσί του ρόλου» όπως συνηθίζεται να λέγεται και που δεν είναι τίποτε άλλο από το να νιώσουμε πρωτόγνωρες συναισθηματικές και διανοητικές καταστάσεις που δεν θα μπορούσαμε ποτέ να έχουμε στη συνηθισμένη καθημερινή μας ζωή!
- Το Θέατρο μας υπενθυμίζει εμφαντικά ότι δεν είμαστε μόνοι! Δεν μοιραζόμαστε μια θεατρική παράσταση μόνο με τους ηθοποιούς που «ποιούν ήθος» πάνω στη σκηνή αλλά μοιραζόμαστε συζητήσεις για το «ήθος που προσπάθησαν να μας διδάξουν οι ηθοποιοί» με τους συν-θεατές μας. Είναι εκπληκτικό το πώς μια καλή θεατρική παράσταση ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ να λειτουργεί όπως πρέπει να λειτουργεί το Θέατρο αμέσως μετρά τη λήξη της παράστασης και για πολύ καιρό ακόμα αναμεσά στους φίλους και στην οικογένεια. Η τηλεόραση και το σινεμά δεν μπορούν να δημιουργήσουν την ίδια ατμόσφαιρα. Για αυτό εξ άλλου και όλοι οι μεγάλοι ηθοποιοί ονειρεύονται ρόλους στο θέατρο και όχι στο σινεμά όπου η ψυχρή κάμερα τους απομονώνει εντελώς από τους θεατές.
- Μια θεατρική παράσταση είναι μοναδική έστω και αν κάθε φορά όταν επαναλαμβάνεται το ίδιο έργο το κείμενο είναι το ίδιο. Για αυτό ο κάθε θεατής νιώθει αυτή τη μοναδικότητα λες και είναι μέρος της παράστασης αυτής που ποτέ ξανά δεν θα παρουσιαστεί με τον ίδιο τρόπο.
- Το Θέατρο είναι ένα πολιτιστικό φαινόμενο διαχρονικό. Όντας ο καθρέφτης της κοινωνίας καθόρισε πολλές φορές τη στάση ολόκληρων λαών και βοήθησε ακόμα και σε επαναστάσεις! Λειτουργεί δηλαδή και σαν χώρος εκτόνωσης πολιτικής καταπίεσης ή και οργάνωσης ειρηνικών αντιδράσεων σε κοινωνικά προβλήματα καθημερινά, ασήμαντα ή πολύ σοβαρά.
- Τέλος, μια πολύ σημαντική διαπίστωση είναι ότι το Θέατρο εκπαιδεύει και καλλιεργεί τον λόγο και τη γραφή τόσο στους επαγγελματίες του θέατρου όσο και στους ερασιτέχνες αλλά και στα παιδιά και στους εφήβους που ασχολούνται με το Θεατρικό Εργαστήρι. Μελέτες απέδειξαν ότι όσοι μαθητές έλαβαν μέρος στη διαδικασία δημιουργίας μιας θεατρικής παράστασης βελτιώνουν δραματικά τις επιδόσεις τους στο σχολείο!
Θα τελειώσω τη παρέμβαση μου με αυτό το εκπληκτικό: Σκεφτείτε ότι όταν διαβάζουμε ένα μυθιστόρημα γεννιέται μέσα μας μια Ενσυναίσθηση, νιώθουμε και βιώνουμε τη δράση των ηρώων. Φανταστείτε τώρα να γίνεται η ίδια διεργασία με «παρέα» άλλους 50 η 500 θεατές! Έχει αποδειχθεί ότι οι καρδιακοί παλμοί των θεατών μιας θεατρικής παράστασης ΣΥΓΧΡΟΝΙΖΟΝΤΑΙ στον ίδιο ρυθμό. Μπορεί λοιπόν κανένας να σκεφτεί κάποιο πιο δυνατό και αποτελεσματικό τρόπο από το Θέατρο για να μοιραστεί με 500 άλλους ανθρώπους ; Από τη πλευρά των ηθοποιών, ερασιτεχνών και επαγγελματιών, δεν υπάρχει καλύτερη ανταμοιβή από το να νιώθει κάνεις τους παλμούς της καρδίας τους, το γέλιο τους, το θυμό τους, τους αναστεναγμούς και τους ήχους απογοήτευσης ή ανακούφισης!
*Συγγραφέας του άρθρου
Δρ. Ξενάκης Κυριακίδης
Χειρουργός Οδοντίατρος και Καθηγητής Θεατρολογίας
E-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Λάρνακα, Κύπρος
