Η γρίπη των πουλερικών προκαλείται από τους ιούς της γρίπης των πτηνών. Οι ιοί αυτοί υπάρχουν στα έντερα των άγριων πτηνών αλλά συνήθως δεν προκαλούν ασθένεια σε αυτά.

Οι ιοί της γρίπης των πτηνών είναι πολύ μεταδοτικοί μεταξύ των πουλιών. Μπορούν να προσβάλουν και να σκοτώσουν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα κοτόπουλα, πάπιες, γαλοπούλες.

Συνήθως οι ιοί της γρίπης των πουλερικών δεν προσβάλλουν τους ανθρώπους. Όμως από το 1997 υπήρξαν περιπτώσεις προσβολής ανθρώπων. 

Υπάρχουν τουλάχιστον 15 διαφορετικές μορφές ιών της γρίπης των πτηνών. Από τους εν λόγω ιούς, ο ιός H5N1 είναι αυτός που μολύνει τους ανθρώπους με ψηλό ποσοστό θανάτων.

Οι ιοί που μολύνουν τα πουλιά, έχουν την ικανότητα να μεταλλάσσονται και να μολύνουν και τους ανθρώπους. Οι μολύνσεις με τους μεταλλαγμένους αυτούς ιούς, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τους ανθρώπους. 

Ο λόγος είναι διότι το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων δεν έχει έρθει προηγούμενα σε επαφή με τους μεταλλαγμένους ιούς. Έτσι ο οργανισμός βρίσκεται χωρίς άμυνα και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ταχείας εξάπλωσης της γρίπης των πουλερικών στους ανθρώπους με μεγάλο αριθμό θυμάτων.

Εκείνο που φοβούνται ιδιαίτερα οι ειδικοί, είναι η ταυτόχρονη μόλυνση ατόμων από τον ιό της γρίπης των ανθρώπων και από τον ιό της γρίπης των πουλερικών. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να επιτρέψει στις δύο μορφές ιών να ανταλλάξουν γενετικό υλικό και να δημιουργηθεί μια νέα, εξαιρετικά παθογόνος μορφή ιού με καταστροφικές συνέπειες για την ανθρωπότητα.

Η Παγκόσμιος Οργάνωση Υγείας υπολογίζει ότι εάν κάτι τέτοιο συμβεί, τότε η μετάδοση του εξαιρετικά παθογόνου ιού θα μπορούσε να γίνει πάρα πολύ γρήγορα μεταξύ των ανθρώπων. Υπολογίζεται ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, πιθανόν να υπάρξουν πέραν των 150 εκατομμυρίων νεκρών παγκοσμίως. 

Τα συμπτώματα της γρίπης των πουλερικών στους ανθρώπους περιλαμβάνουν: Πυρετό   Βήχα   Πόνο στο λαιμό   Μυϊκούς πόνους   Πονοκέφαλο   Επιπεφυκίτιδα, μολύνσεις στα μάτια Οι επιπλοκές που μπορεί να δημιουργηθούν είναι επικίνδυνες και σε θέση να προκαλέσουν το θάνατο: Πνευμονία   Οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια   Φλεγμονή εγκεφάλου και καρδίας

Η μετάδοση του ιού στον άνθρωπο από τα μολυσμένα πουλιά, γίνεται διαμέσου των εκκριμάτων και των κοπράνων τους. Όταν αυτά στεγνώνουν και κονιορτοποιούνται, εισπνέονται από τον άνθρωπο ο οποίος τότε μολύνεται.

Οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στα πουλερικά, κινδυνεύουν περισσότερο. Το πλύσιμο των χεριών αποτελεί μια από τις καλύτερες προστασίες από τη μετάδοση του ιού της γρίπης των πουλερικών στον άνθρωπο διαμέσου των εκκριμάτων ή των κοπράνων τους.

Όσον αφορά στη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο, αν και υπάρχουν περιστατικά που υποστηρίζουν κάτι τέτοιο, εντούτοις δεν έχει ακόμη αποδειχθεί οριστικά ότι η νόσος μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Τα αποδημητικά πουλιά που έχουν τον ιό, μπορούν να μεταφέρουν τον ιό σε όλες τις χώρες από όπου περνούν. Ενώ τα ίδια δεν προσβάλλονται από τη νόσο, μεταφέρουν τον ιό που μπορεί να μολύνει και να σκοτώνει πολύ γρήγορα κατοικίδια πουλιά όπως τα κοτόπουλα και οι γαλοπούλες. Τα άρρωστα πουλιά έχουν τον ιό στα φτερά, στο σάλιο και στα εκκρίματα τους.

Δεν υπάρχει σήμερα αποτελεσματικό εμβόλιο που να προστατεύει από τη γρίπη των πουλερικών. Από τον Απρίλιο του 2005 έχουν αρχίσει έρευνες με συγκεκριμένο εμβόλιο για να φανεί εάν προστατεύει από τη μόλυνση από τους ιούς της γρίπης των πουλερικών.

Φάρμακα που έχουν δράση εναντίον των ιών της γρίπης όπως η οσελταμιβίρη (Tamiflu) και η ζαναμαβίρη μπορεί να είναι αποτελεσματικά εναντίον του ιού H5N1 της γρίπης των πουλερικών. Όμως χρειάζονται ακόμη μελέτες για να αποδειχθεί τελεσίδικα η αποτελεσματικότητα τους.

Τα παλαιότερα φάρμακα που υπάρχουν εναντίον της γρίπης όπως η αμανταδίνη και η ριμανταδίνη δεν είναι αποτελεσματικά εναντίον του ιού της γρίπης των πουλερικών. 

Η πρόληψη, ιδιαίτερα στις χώρες που υπάρχει γρίπη πουλερικών, περιλαμβάνει τα ακόλουθα μέτρα: Άτομα που ταξιδεύουν σε χώρες που υπάρχει γρίπη των πουλερικών, πρέπει να αποφεύγουν να έρχονται σε επαφή με άγρια πτηνά ή κατοικίδια όπως κοτόπουλα, πάπιες, χήνες, γαλοπούλες. Μια τέτοια επαφή πιθανόν να συμβεί σε φάρμες, σε πάρκα, σε αγορές που πωλούνται ζωντανά   Καλό πλύσιμο των χεριών από τους ενήλικες. Στα παιδιά χρειάζεται ακόμη περισσότερη προσοχή για το πλύσιμο των χεριών διότι έχουν τάση να βάζουν αντικείμενα ή τα χέρια τους στο στόμα, διευκολύνοντας έτσι την είσοδο του παθογόνου ιού στο οργανισμό. Για τον καθαρισμό των χεριών και την αποφυγή μετάδοσης των παθογόνων ιών, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ειδικά πετσετάκια μιας χρήσης που είναι εμποτισμένα με αλκοόλη. Αυτά είναι ιδιαίτερα πρακτικά στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει διαθέσιμο νερό για πλύσιμο των χεριών   Καλό πλύσιμο όλων των μαγειρικών εργαλείων και σκευών όπως επίσης και των επιφανειών που χρησιμοποιούνται για το χειρισμό και επεξεργασία ωμού κρέατος πουλερικών   Τα αυγά πρέπει να πλένονται καλά. Το τσόφλι τους μπορεί να έχει εκκρίματα ή κόπρανα με τους παθογόνους ιούς. Τα χέρια μετά από το πλύσιμο των αυγών πρέπει επίσης να πλένονται καλά. Τα αυγά δεν πρέπει να καταναλώνονται ωμά αλλά να ψήνονται σε ψηλές θερμοκρασίες. Φαγητά με αυγό που δεν έχει ψηθεί όπως η μαγιονέζα, είναι καλύτερα να αποφεύγονται   Η κατανάλωση κοτόπουλου δεν είναι αιτία μετάδοσης του ιού. Πρέπει όμως να ψήνεται καλά. Σε θερμοκρασία των 800 C και άνω για 60 δευτερόλεπτα, ο ιός της γρίπης των πουλερικών καταστρέφεται   Όταν κάποιος επιστρέψει από χώρες της Ασίας ή άλλες που υπάρχει γρίπη των πουλερικών και στη συνέχεια παρουσιάζει σύνδρομο ανάλογο της γρίπης, είναι καλύτερα να ζητήσει άμεσα συμβουλή από το γιατρό του