Τα τελευταία χρόνια έχουμε κατ' επανάληψη δει αθλητές που ξαφνικά χωρίς λόγο, εντελώς απρόσμενα να σωριάζονται κάτω και να πεθαίνουν. Είναι γνωστές οι περιπτώσεις για παράδειγμα ποδοσφαιριστών που στη μέση ενός αγώνα, χάνουν τις αισθήσεις τους και αφήνουν τη τελευταία τους πνοή στο γήπεδο ενώπιον χιλιάδων ανθρώπων.

Πρόσφατα φαίνεται να υπάρχει μια αύξηση τέτοιων δραματικών φαινομένων. Το βασανιστικό ερώτημα πλανάται στο μυαλό όλων: Τι είναι εκείνο που τόσο βίαια και απότομα, κλέβει τη ζωή σε ένα νέο, υγιή, αθλούμενο, χωρίς κανένα εμφανές πρόβλημα υγείας;

Μήπως η ανάγκη για καλύτερες αποδόσεις, η πίεση του αγώνα, η θέληση για νίκες, υποχρεώνει του αθλητές να σπρώχνουν το σώμα τους, σε τέτοια όρια αντοχής που στο τέλος κάτι να πηγαίνει στραβά, κόβοντας έτσι το νήμα της ζωής τους;

Ή μήπως η έντονη άσκηση και η καταβολή τεράστιων προσπαθειών, να μην γίνεται ανεκτή από τον οργανισμό κάποιων αθλητών που έχουν ένα οικογενειακό πρόβλημα ή μια κληρονομική πάθηση που τους προδιαθέτει για ξαφνικό θάνατο;

Μια πρόσφατη ερευνητική εργασία από το Βέλγιο μας δίνει νέες πληροφορίες για τα βασανιστικά αυτά ερωτήματα.

Σε μερικούς αθλητές υψηλού επιπέδου που λαμβάνουν μέρος σε σπορ αντοχής, μπορεί να δημιουργηθεί μια σπάνια αλλά απειλητική για τη ζωή πάθηση που ονομάζεται κοιλιακή αρρυθμία κατά την οποία η καρδία κτυπά με ανώμαλο ρυθμό και συχνότητα. Οι περισσότεροι αθλητές που παρουσιάζουν κοιλιακή αρρυθμία έχουν δυσλειτουργίες της δεξιάς κοιλίας της καρδίας τους.

Τα εν λόγω ευρήματα προσθέτουν στις υποψίες ότι τα σπορ αντοχής, μπορεί να συμβάλλουν στη γένεση αλλοιώσεων της καρδίας που οδηγούν σε δυσλειτουργίες και ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού.

Η κοιλιακή αρρυθμία είναι ανωμαλία του ρυθμού που συμβαίνει στις κοιλίες (κατώτεροι θάλαμοι) της καρδίας. Μπορεί να είναι αιτία ξαφνικού θανάτου σε αθλητές. Υπάρχουν πολλές αιτίες που προκαλούν κοιλιακή αρρυθμία και συχνά οφείλονται σε κληρονομικές ασθένειες.

Προηγούμενες έρευνες έδειξαν ότι η κοιλιακή αρρυθμία σε αθλητές αντοχής όπως οι ποδηλατιστές, οι δρομείς και οι κωπηλάτες, αρχίζει από τη δεξιά κοιλία της καρδίας. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμη και όταν δεν υπάρχουν προηγούμενα συμπτώματα τα οποία θα μπορούσαν να επιτρέψουν τη διάγνωση της δεξιάς κοιλιακής καρδιομυοπάθειας που προδιαθέτει σε αρρυθμίες ή όταν δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό μιας τέτοιας νόσου. Στο 30% έως 50% των περιπτώσεων δεξιάς κοιλιακής καρδιομυοπάθειας που προδιαθέτει για αρρυθμίες, υπάρχει οικογενειακό ιστορικό της νόσου.

Οι Βέλγοι γιατροί, θέλησαν να εμβαθύνουν και να μελετήσουν περισσότερο τις ανωμαλίες της λειτουργίας της δεξιάς κοιλίας που πιθανόν να υπάρχουν σε αθλητές αντοχής που παρουσιάζουν κοιλιακή αρρυθμία. Αθλητές αντοχής θεωρήθηκαν αυτοί που συμμετείχαν τακτικά σε σπορ έντονης σωματικής άσκησης για 2 ώρες, τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα, για τουλάχιστον 5 χρόνια.

Στην έρευνα συμμετείχαν 22 αθλητές αντοχής που στάλθηκαν κοντά τους για διερεύνηση λόγω κοιλιακής αρρυθμίας μεταξύ Ιουλίου 1997 και Απριλίου 2005. Κανένας από τους αθλητές δεν είχε ανώμαλη πάχυνση του τοιχώματος της αριστερής κοιλίας (υπερτροφική καρδιομυοπάθεια) ούτε ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων της καρδίας. Τους συγκρίναν με 15 αθλητές αντοχής χωρίς κοιλιακή αρρυθμία και με μια ομάδα ελέγχου μη αθλητών χωρίς κοιλιακή αρρυθμία. Οι αθλητές ήσαν Βέλγοι και Ολλανδοί, ηλικίας από 18 έως 55 ετών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν: Η καρδιομυοπάθεια της δεξιάς κοιλίας που προκαλεί αρρυθμίες σε αθλητές βρέθηκε να υπάρχει μόνο σε 6 από τους 22 αθλητές (27%)   Στο 82% των αθλητών βρέθηκε ότι σίγουρα (στο 55% δηλαδή σε 12 αθλητές ) ή πολύ πιθανόν (στο 27% δηλαδή σε 6 αθλητές), οι αρρυθμίες άρχιζαν από τη δεξιά κοιλία της καρδίας   Στους αθλητές αντοχής με κοιλιακή αρρυθμία βρέθηκαν να υπάρχουν σημαντικές ανωμαλίες της λειτουργίας της δεξιάς κοιλίας σε σύγκριση με τους αθλητές που δεν είχαν κοιλιακή αρρυθμία

Το συμπέρασμα των Βέλγων γιατρών είναι ότι η κοιλιακή αρρυθμία σε αθλητές αντοχής, πολύ συχνά αρχίζει από τη δεξιά κοιλία της καρδίας εξαιτίας δυσλειτουργιών.

Το ερώτημα που παραμένει είναι κατά πόσο η έντονη σωματική άσκηση ενεργεί όχι μόνο ως εναρκτήριο ερέθισμα για τις εν λόγω αρρυθμίας αλλά ταυτόχρονα ως παράγοντας γένεσης των αλλοιώσεων που παρατηρούνται στη δεξιά κοιλία της καρδίας στους αθλητές αντοχής.

Συνοπτικά φαίνεται λοιπόν ότι σε ορισμένους αθλητές, μπορεί να υπάρχουν κληρονομικοί παράγοντες που δημιουργούν τις προϋποθέσεις για καρδιομυοπάθεια δεξιάς κοιλίας που συνοδεύεται από αρρυθμίες. Σε ένα άλλο μεγαλύτερο ποσοστό αθλητών αντοχής, είναι πιθανόν αλλά αυτό παραμένει να αποδειχθεί, ότι η ίδια η έντονη σωματική άσκηση ευνοεί τη γένεση ανωμαλιών στη δεξιά κοιλία που προκαλούν αρρυθμίες που μπορούν να οδηγήσουν στον αιφνίδιο θάνατο αθλητών.

Επισημαίνεται ωστόσο ότι οι κοιλιακές αρρυθμίες είναι πολύ σπάνιες και έτσι οι αθλητές αντοχής δεν πρέπει να ανησυχούν πολύ. Είναι όμως απαραίτητο να υπάρχει ενημέρωση και εγρήγορση με διενέργεια όλων των απαραίτητων εξετάσεων.

Επίσης είναι πολύ σημαντικό οι αθλητές να αναφέρουν και να συμβουλεύονται το γιατρό τους εάν έχουν ένα από τους πιο κάτω παράγοντες: Οικογενειακό ιστορικό καρδιομυοπάθειας   Άτομα στην οικογένεια τους που απεβίωσαν λόγω ξαφνικού θανάτου ή άλλων καρδιακών παθήσεων, ιδιαίτερα σε νεαρή ηλικία κάτω των 40 ετών   Προσωπικό ιατρικό ιστορικό με αρρυθμίες ή άλλη καρδιακή πάθηση   Ιστορικό με επεισόδια ανεξήγητης συγκοπής ή λιποθυμίας ιδιαίτερα εάν αυτά συνέβηκαν μετά από σωματική άσκηση

Η εξέταση από το γιατρό θα αναγνωρίσει τους παράγοντες στο ιστορικό του αθλητή που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για αιφνίδιο θάνατο. Επιπρόσθετα, η καρδιολογική εξέταση και τα εργαστηριακά ευρήματα μπορούν να επιτρέψουν την αναγνώριση παθήσεων όπως υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, μυοκαρδιοπάθεια δεξιάς κοιλίας ή άλλη κληρονομική καρδιοπάθεια (σύνδρομο Burgada, σύνδρομο του ιδιοπαθούς μακρού QT, οικογενή διατατική μυοκαρδιοπάθεια, σύνδρομο Marfan και άλλα).

Η αναγνώριση των ατόμων που έχουν παράγοντες αυξημένου κινδύνου για αρρυθμίες θα μπορούσε να συμβάλλει στην πρόληψη των αιφνίδιων θανάτων σε αθλητές.