Η υπερτροφία της καρδίας είναι μια σχετικά συχνή κατάσταση. Ο καρδιακός μυς (μυοκάρδιο) αυξάνεται σε μέγεθος, γίνεται υπερτροφικός και ταυτόχρονα οι κοιλότητες της καρδίας γίνονται μικρότερες.

Η μείωση διαστάσεων των κοιλοτήτων της αριστερής ή δεξιάς κοιλίας της καρδίας λόγω της παθολογικής υπερτροφίας του μυοκαρδίου, μειώνει τις λειτουργικές δυνατότητες της καρδίας.

Η αύξηση του μεγέθους της καρδίας (καρδιομεγαλία) μπορεί να οφείλεται σε δύο διαφορετικές καταστάσεις. Η μια είναι η υπερτροφία που οφείλεται στην πάχυνση του μυοκαρδίου. Η άλλη είναι η διαστολή που οφείλεται στη διεύρυνση των κοιλοτήτων της καρδίας.

Η υπερτροφία της καρδίας συμβαίνει συνήθως σε μόνο μια κοιλότητα της καρδίας. Η διαστολή μπορεί να συμβαίνει σε μια, δύο, τρεις ή όλες τις κοιλότητες της καρδίας.  

Η ψηλή πίεση (υπέρταση), είναι η συχνότερη αιτία της υπερτροφίας της αριστερής κοιλίας της καρδίας. Η στένωση της αορτικής βαλβίδας είναι ακόμη μια συχνή αιτία υπερτροφίας της εν λόγω κοιλίας.

Η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια είναι γενετικού τύπου ασθένεια που σχετίζεται με αδυναμία των μυϊκών ινών της καρδίας. Οι μυϊκές αυτές ίνες, υποχρεώνονται να εργάζονται περισσότερο για να μπορούν να στελλουν το αίμα στο υπόλοιπο σώμα. Έτσι γίνονται σταδιακά υπερτροφικές, δημιουργώντας υπερτροφία της αριστερής κοιλίας της καρδίας.   

Υπολογίζεται ότι η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια επηρεάζει 1 στους 500 ανθρώπους. Μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες και ξαφνικό θάνατο.

Τα συχνότερα συμπτώματα της υπερτροφικής καρδιομυοπάθειας περιλαμβάνουν:

1. Πόνο στο στήθος

2. Λιποθυμία (ιδιαίτερα κατά τη σωματική άσκηση)

3. Ζαλάδες (κυρίως μετά από άσκηση)

4. Ταχυπαλμία

5. Κούραση

6. Δυσκολίες αναπνοής όταν ο ασθενής ξαπλώνει.

Η ασθένεια μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Μερικοί ασθενείς έχουν σοβαρά συμπτώματα, όπως πόνο στο στήθος, εξάντληση, δύσπνοια. Άλλοι ασθενείς είναι εντελώς χωρίς συμπτώματα.

Σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα, ο θάνατος μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση της νόσου. Επίσης η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια είναι η συχνότερη αιτία ξαφνικού θανάτου σε αθλητές διότι η υπερτροφική καρδία δεν μπορεί να αντεπεξέλθει κατά τις έντονες σωματικές προσπάθειες.

Για τους λόγους αυτούς, ο πραγματικός αριθμός των περιστατικών με την πάθηση, δεν είναι γνωστός.

Συχνά κατά την κλινική εξέταση, ο γιατρός δεν βρίσκει κάτι παθολογικό και η εξέταση θεωρείται κανονική. Κάποτε με το στηθοσκόπιο, ο γιατρός μπορεί να ακούσει ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού ή φύσημα που αλλάζει ένταση με την αλλαγή της θέσης του σώματος.

Οι συμπληρωματικές εξετάσεις χρησιμοποιούνται για την μέτρηση του πάχους του μυοκαρδίου, την αναγνώριση τυχόν προβλημάτων της ροής του αίματος και ανωμαλιών των βαλβίδων της καρδίας.

Οι συμπληρωματικές εξετάσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν περιλαμβάνουν το υπερηχογράφημα της καρδίας μαζί με υπερήχους Ντόπλερ, το διοισοφαγικό υπερηχοκαρδιογράφημα, την ακτινογραφία του θώρακα, το ηλεκτροκαρδιογράφημα, την εξέταση Holter (24ωρη καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος) και τον καρδιακό καθετηριασμό.

Άνθρωποι με οικογενειακό ιστορικό υπερτροφικής καρδιομυοπάθειας, πρέπει να ελέγχονται και να υποβάλλονται σε κλινικές και συμπληρωματικές εξετάσεις για να αποκλεισθεί η ύπαρξη καρδιομεγαλίας με ανωμαλίες υπερτροφίας ή διαστολής της καρδίας.

Άτομα που με ή χωρίς άσκηση, παρουσιάζουν πόνο στο στήθος, βραχύπνοια, ταχυπαλμία, ζαλάδες, πρήξιμο (οίδημα) στα πόδια ή απώλεια συνείδησης (λιποθυμία), πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους.