Με τη πτώση της θερμοκρασίας στο χειμώνα, είναι φυσιολογικό να αισθανόμαστε κρύο, που κάποτε προκαλεί πόνο και μελάνιασμα στα χέρια στα πόδια, στο πρόσωπο, στα χείλη, στη μύτη και στα αυτιά.
Σε μερικούς ανθρώπους ακόμη και όταν πέσει λίγο η θερμοκρασία, τα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών τους αλλάζουν χρώμα, μελανιάζουν, γίνονται μπλε ή άσπρα. Ακόμη και με μικρή πτώση θερμοκρασίας ή σε κατάσταση στρες, τα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών τους έχουν μυρμηγκιάσματα, μουδιάζουν ή πονούν. Οι άνθρωποι αυτοί πιθανόν να παρουσιάζουν το σύνδρομο Raynaud.
Το σύνδρομο Raynaud είναι διαταραχή που επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία. Υπολογίζεται ότι παρουσιάζεται σε 3% έως 5% του πληθυσμού. Είναι συχνότερο στις γυναίκες. Μπορεί να εκδηλωθεί για πρώτη φορά σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά συνήθως εκδηλώνεται για πρώτη φορά στην εφηβική ηλικία ή αργότερα.
Στους ανθρώπους με το σύνδρομο Raynaud, τα αιμοφόρα αγγεία παρουσιάζουν μια ακραία αντίδραση στο κρύο και στο στρες. Η κανονική αντίδραση του σώματος στο παρατεταμένο κρύο, είναι η συστολή των αιμοφόρων αγγείων, για να μειώνεται η ροή του αίματος προς τα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών και άλλων άκρων του σώματος.
Η κανονική αυτή αντίδραση του οργανισμού βοηθά στη μείωση της απώλειας θερμότητας από τα άκρα. Η συστολή των μικρών αρτηριών μειώνει τη ροή του αίματος προς τα άκρα και διατηρεί έτσι αποτελεσματικότερα την κανονική θερμοκρασία του αίματος για τον εγκέφαλο και άλλα ζωτικά όργανα.
Με ανάλογο τρόπο λειτουργεί και το στρες. Απελευθερώνει ορμόνες οι οποίες ευνοούν μεγαλύτερη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο και την καρδία ενώ μειώνεται η ροή προς τα άκρα.
Στους ανθρώπους με σύνδρομο Raynaud οι αντιδράσεις στο κρύο και στο στρες είναι πολύ πιο γρήγορες και σοβαρές. Ακόμη και όταν παίρνουν κάτι από το ψυγείο ή όταν κάθονται σε δωμάτιο με κρύο κλιματισμό μπορεί να παρουσιάσουν κρίση του συνδρόμου με προβλήματα στα δάκτυλα των χεριών ή των ποδιών, που δυνατό να διαρκέσουν από λιγότερο από ένα λεπτό έως μερικές ώρες.
Το δέρμα γίνεται άσπρο και μετά μελανιάζει στο σύνδρομο Raynaud, διότι η στένωση της συστολής των αιμοφόρων αγγείων προκαλεί μια παροδική ισχαιμία. Το μυρμήγκιασμα και το μούδιασμα ή ο πόνος φεύγουν, όταν η ροή του αίματος αποκαθίσταται.
Περιγράφονται σοβαρές, αλλά σπάνιες περιπτώσεις του συνδρόμου Raynaud στις οποίες τα παρατεταμένα ή επαναλαμβανόμενα επεισόδια συστολής των αρτηριών προκαλούν πληγές ή νεκρώσεις του δέρματος με κίνδυνο γάγγραινας.
Οι αιτίες που προκαλούν το σύνδρομο, δεν είναι γνωστές. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις που το πρόβλημα παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα μιας άλλης πάθησης.
Στις περιπτώσεις που το σύνδρομο Raynaud δεν σχετίζεται με οποιαδήποτε άλλη πάθηση αλλά είναι ιδιοπαθές που αποκαλείται επίσης ασθένεια Raynaud, η αντιμετώπιση είναι εύκολη και δεν επηρεάζει σημαντικά τον ασθενή. Το ζέσταμα των χεριών και των ποδιών, τα γάντια και οι ζεστές κάλτσες βοηθούν στην απάμβλυνση της διαταραχής.
Στο δευτεροπαθές σύνδρομο Raynaud η κατάσταση είναι πιο πολύπλοκη. Υπάρχουν διάφορες ασθένειες που μπορούν να το έχουν ως ένα από τα σημεία τους. Συνήθως η σκληροδερμία ή ο ερυθηματώδης λύκος έχουν στην κλινική τους εικόνα το σύνδρομο. Στις περιπτώσεις αυτές, η θεραπεία για τη βασική νόσο εξουδετερώνει και τα προβλήματα, λόγω συνδρόμου Raynaud.
Υπάρχουν επίσης ορισμένα φάρμακα που προκαλούν σύνδρομο Raynaud. Σε αυτά περιλαμβάνονται φάρμακα για τη θεραπεία της ψηλής πίεσης (αντιυπερτασικά) και της ημικρανίας.
Τα άτομα που παρουσιάζουν το σύνδρομο Raynaud είναι καλό να θυμούνται τις ακόλουθες εισηγήσεις που συμβάλλουν στην απάμβλυνση του προβλήματος:
- Διατηρείτε τα άκρα σας ζεστά. Να βάζετε καπέλο, γάντια, σάρπα και παλτό όταν κάνει κρύο. Βάζετε τα χέρια σας σε χλιαρό ή ζεστό νερό, όταν εμφανίζονται τα πρώτα σημεία ενός επεισοδίου του συνδρόμου.
- Μην καπνίζετε. Η νικοτίνη προκαλεί μείωση της θερμοκρασίας του δέρματος. Το γεγονός αυτό μπορεί να πυροδοτεί την έναρξη επεισοδίου του συνδρόμου.
- Αποφεύγετε ορισμένα φάρμακα. Φάρμακα που σχετίζονται με πρόκληση επεισοδίου συνδρόμου Raynaud είναι οι βήτα αναστολείς (αντιυπερτασικά), φάρμακα που χρησιμοποιούνται για το κοινό κρυολόγημα ή τον πονοκέφαλο ιδιαίτερα για την ημικρανία.
- Ελέγχετε το στρες σας. Η ορθή διαχείριση του στρες και η αποφυγή στρεσσογόνων καταστάσεων προφυλάσσει από νέα επεισόδια του συνδρόμου. Οι τεχνικές χαλάρωσης βοηθούν.
- Να ασκείστε τακτικά. Η τακτική σωματική άσκηση που πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις συμβουλές του γιατρού βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και έτσι συμβάλλει στην αντιμετώπιση του συνδρόμου Raynaud.
