Η στεφανιαία νόσος της καρδίας συμβαίνει όταν σκληραίνονται και στενεύουν, οι στεφανιαίες αρτηρίες οι οποίες τροφοδοτούν με αίμα το μυοκάρδιο (ο μυς της καρδίας).  

Η σκλήρυνση και στένωση των στεφανιαίων αρτηριών οφείλεται στο σχηματισμό και εναπόθεση στο εσωτερικό τους τοίχωμα, ενός υλικού που ονομάζεται πλάκα αθηρωμάτωσης. Όσο μεγαλώνει η πλάκα αθηρωμάτωσης, η αθηρωσκλήρυνση επιδεινώνεται και ο αυλός των στεφανιαίων αρτηριών που έχουν προσβληθεί, στενεύουν περισσότερο.

Η στένωση μειώνει τη ροή του αίματος και την τροφοδοσία του μυοκαρδίου με ζωτικά στοιχεία όπως το οξυγόνο. Σταδιακά η μείωση φτάνει σε τέτοιο βαθμό που το μυοκάρδιο δεν λαμβάνει το οξυγόνο που χρειάζεται απαραίτητα για να λειτουργεί. Για το λόγο αυτό, η στεφανιαία νόσος της καρδίας, αποκαλείται επίσης ισχαιμική νόσος της καρδίας.

Η μείωση ή η διακοπή της παροχής του οξυγόνου στο μυοκάρδιο προκαλεί τις ακόλουθες καταστάσεις:

1. Στηθάγχη: Η στηθάγχη είναι ο πόνος στο στήθος ή οι ενοχλήσεις που συμβαίνουν όταν ο καρδιακός μυς δεν λαμβάνει το οξυγόνο που χρειάζεται
    
2. Καρδιακή προσβολή, έμφραγμα του μυοκαρδίου: Η καρδιακή προσβολή συμβαίνει όταν σχηματίζεται θρόμβος στην περιοχή της πλάκας αθηρωμάτωσης σε στεφανιαία αρτηρία που προκαλεί απόφραξη και ξαφνικά η περιοχή του μυοκαρδίου που εξαρτάται από την εν λόγω αρτηρία, στερείται σε μεγάλο βαθμό ή πλήρως από το αίμα που χρειάζεται. Η στέρηση οξυγόνου είναι αιτία θανάτου των κυττάρων του μυοκαρδίου και δημιουργεί μόνιμη βλάβη στην καρδία

1. Καρδιακή ανεπάρκεια: Στην καρδιακή ανεπάρκεια, η καρδία δεν μπορεί να αποστέλλει αποτελεσματικά αίμα στο υπόλοιπο σώμα. Καρδιακή ανεπάρκεια δεν σημαίνει ότι η καρδία έχει σταματήσει ή πρόκειται να σταματήσει να λειτουργεί. Αυτό που σημαίνει είναι ότι η καρδία αδυνατεί να εκτελεί τη λειτουργία της στο βαθμό που θα έπρεπε
    
2. Αρρυθμίες: Οι αρρυθμίες είναι ανωμαλίες του κανονικού ρυθμού της καρδίας και μερικές από αυτές μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρές

Οι αιτίες πρόκλησης της στεφανιαίας νόσου είναι η αθηρωσκλήρυνση που όπως έχουμε αναφέρει, είναι η πάχυνση και σκλήρυνση του εσωτερικού τοιχώματος των αρτηριών. Πρέπει να αναφέρουμε ότι ένας βαθμός σκλήρυνσης, δημιουργείται φυσιολογικά στις αρτηρίες λόγω της αύξησης της ηλικίας.

Στην αθηρωσκλήρυνση, οι πλάκες αθηρωμάτωσης δημιουργούνται στις αρτηρίες. Οι πλάκες αυτές, σχηματίζονται από λίπος, χοληστερόλη, ασβέστιο και άλλες ουσίες από το αίμα. Η δημιουργία των πλακών αθηρωμάτωσης, συχνά αρχίζει από την παιδική ηλικία.

Σταδιακά και με το πέρασμα του χρόνου, η δημιουργία και ανάπτυξη των πλακών στις στεφανιαίες αρτηρίες, οδηγεί στις ακόλουθες καταστάσεις:

1. Στένωση αρτηριών: Είναι αιτία μείωσης αίματος και οξυγόνου που φτάνει στο μυοκάρδιο
    
2. Πλήρης απόφραξη των αρτηριών: Διακόπτεται πλήρως η ροή αίματος προς το μυοκάρδιο
    
3. Σχηματισμός θρόμβων: Οι θρόμβοι που σχηματίζονται λόγω πλακών αθηρωμάτωσης μπορούν να διακόψουν πλήρως ή μερικώς τη ροή του αίματος προς το μυοκάρδιο

Οι αθηρωματικές πλάκες στις στεφανιαίες αρτηρίες μπορεί να είναι:

1. Σκληρές και σταθερές: Οι σκληρές πλάκες κάνουν τις αρτηρίες πιο παχιές και σκληρές. Η κατάσταση αυτή σχετίζεται περισσότερο με στηθάγχη παρά με καρδιακή προσβολή. Ωστόσο, καρδιακές προσβολές συμβαίνουν συχνά και με σκληρές πλάκες
    
2. Μαλακές και ασταθείς: Οι μαλακές πλάκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να διασπώνται ή να απελευθερώνουν τεμάχια από τα τοιχώματα των αρτηριών προκαλώντας έτσι θρόμβους που είναι αιτία εμφράγματος μυοκαρδίου

Κάθε χρόνο, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων πεθαίνουν λόγω στεφανιαίας νόσου της καρδίας που αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία θανάτων σε άνδρες και γυναίκες. Το ερώτημα είναι, ποιοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο από άλλους από την πάθηση;

Η αναγνώριση των παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από την πάθηση, είναι εξαιρετικά σημαντική για την πρόληψη. Υπάρχουν βέβαια παράγοντες που δεν μπορούν να τροποποιηθούν όπως η ηλικία. Υπάρχουν όμως άλλοι που εάν τροποποιηθούν, μειώνουν το κίνδυνο.

Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από τη στεφανιαία νόσο της καρδίας που δεν μπορούν να τροποποιηθούν είναι:

1. Η ηλικία:
    
   -  Στους άνδρες ο κίνδυνος αυξάνεται μετά την ηλικία των 45 ετών
   
   -  Στις γυναίκες ο κίνδυνος αυξάνεται μετά την ηλικία των 55 ετών
    
2. Οικογενειακό ιστορικό καρδιακών παθήσεων σε νεαρές ηλικίες:
   
   -  Καρδιοπάθεια που διαγνώστηκε πριν από τη ηλικία των 55 ετών στον πατέρα ή αδελφό
   
   -  Καρδιοπάθεια που διαγνώστηκε πριν από την ηλικία των 65 ετών στη μητέρα ή αδελφή

Παράγοντες κινδύνου που μπορούν να τροποποιηθούν:

• Ψηλή χοληστερόλη αίματος
   
• Ψηλή αρτηριακή πίεση
   
• Κάπνισμα
   
• Διαβήτης
   
• Υπερβολικό βάρος σώματος ή παχυσαρκία
   
• Απουσία σωματικής άσκησης

Άλλοι δυνητικοί παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο της καρδίας που βρίσκονται υπό διερεύνηση

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που δυνητικά μπορούν να αυξάνουν τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο της καρδίας. Οι επιστήμονες διερευνούν το ρόλο της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) στην πάθηση και κατά πόσο η αύξηση της αυξάνει ταυτόχρονα και τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή.

Η CRP είναι πρωτεΐνη του αίματος που συντίθεται από το συκώτι και είναι δείκτης φλεγμονής. Η φλεγμονή είναι αντίδραση του οργανισμού σε μολύνσεις ή άλλες βλάβες. Όταν υπάρχει φλεγμονή, η CRP στο αίμα αυξάνεται. Φαίνεται ότι η φλεγμονή συμβάλλει στην ανάπτυξη της αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες.

Διενεργούνται επι του παρόντος, έρευνες που εξετάζουν κατά πόσο η μείωση της φλεγμονής και των επιπέδων της CRP στο αίμα, είναι επίσης σε θέση να μειώνουν τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο της καρδίας και καρδιακή προσβολή.

Τα σημεία και συμπτώματα της στεφανιαίας νόσου της καρδίας

Τα συχνότερα συμπτώματα της νόσου είναι:

• Πόνος και ενοχλήσεις στο στήθος (στηθάγχη) ή πόνος στον ένα ή και στους δύο βραχίονες ή στον αριστερό ώμο, στο λαιμό, στη σιαγόνα ή στην πλάτη
   
• Βραχύπνοια (βραχεία επιπόλαια αναπνοή)

Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων παρουσιάζει μεγάλες διαφοροποιήσεις μεταξύ των ασθενών. Τα συμπτώματα μπορεί να γίνονται σοβαρότερα με την επιδείνωση της στένωσης των αρτηριών λόγω αύξησης του σχηματισμού της αθηρωματικής πλάκας.

Σε μερικούς ανθρώπους το πρώτο σημείο της στεφανιαίας νόσου είναι η καρδιακή προσβολή. Το έμφραγμα μυοκαρδίου συμβαίνει όταν μια πλάκα αθηρωμάτωσης διασπάται προκαλώντας τη δημιουργία θρόμβου που αποφράσσει την αρτηρία.