Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να νικηθεί χάρις στην έγκαιρη διάγνωση και με τη βοήθεια νέων θεραπειών. Δυστυχώς στην εποχή μας, οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια αυξάνονται. Πρόκειται για ένα σημαντικό πρόβλημα Δημόσιας Υγείας.
Οποιαδήποτε μορφή καρδιακής ασθένειας, μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια. Σε ασθενείς με διαβήτη, ψηλή πίεση, στεφανιαία νόσο και άλλους παράγοντες ψηλού κινδύνου για καρδιαγγειακά προβλήματα (κάπνισμα, παχυσαρκία), η πρώιμη ανίχνευση και ορθή αντιμετώπιση επιτρέπει την αποφυγή ή καθυστέρηση της εκδήλωσης καρδιακής ανεπάρκειας.
Το κλειδί για την επιτυχία της πρόληψης της καρδιακής ανεπάρκειας είναι ο έλεγχος των παραγόντων κινδύνου. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο ορθός έλεγχος της ψηλής πίεσης θα μπορούσε να μειώσει κατά 50% τη συχνότητα των περιπτώσεων καρδιακής ανεπάρκειας.
Το ευρύ κοινό δεν είναι ορθά ενημερωμένο για τη συχνότητα και τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας. Πολλοί δεν γνωρίζουν ότι ένα από τα κυριότερα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας είναι η εξάντληση και η κούραση που εμφανίζονται εύκολα.
Νομίζουν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν είναι σε καλή φυσική κατάσταση ή διότι επειδή μεγαλώνουν σε ηλικία. Ακόμη πιστεύουν ότι τα πόδια τους στους αστράγαλους φουσκώνουν επειδή κάνει πολύ ζέστη.
Η καρδιακή ανεπάρκεια προσβάλλει κυρίως τους ηλικιωμένους. Επίσης ασθενείς που επιβιώνουν από καρδιακή προσβολή μπορεί να έχουν ως συνέπεια, καρδιακή ανεπάρκεια.
Ο μεγαλύτερος αριθμός ασθενών που επιβιώνουν σήμερα από καρδιακή προσβολή και η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, συμβάλλουν στη συνολική αύξηση των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια.
Τα σημαντικά αυτά στοιχεία περιέχονται στην εισαγωγή των νέων οδηγιών για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση που έχουν εκδώσει η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιολογίας και το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας.
Επισημαίνεται ότι οι νέες αυτές οδηγίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω των νέων θεραπειών που είναι τώρα διαθέσιμες και εξαιτίας της σημαντικής συνεχούς αύξησης των περιστατικών καρδιακής ανεπάρκειας.
Επειδή οι νέες θεραπευτικές μέθοδοι μπορούν να βελτιώνουν τη ζωή των ασθενών αλλά ταυτόχρονα καθιστούν τις θεραπευτικές επιλογές πιο σύνθετες, οι εμπειρογνώμονες προτείνουν την ακόλουθη ταξινόμηση για την καρδιακή ανεπάρκεια:
- Στα στάδια Α και Β, οι ασθενείς δεν έχουν τα πρώιμα σημεία ή συμπτώματα της νόσου αλλά διατρέχουν κίνδυνο διότι έχουν παράγοντες ψηλού κινδύνου ή καρδιακές ανωμαλίες που δυνατόν να περιλαμβάνουν αλλοιώσεις στο σχήμα ή τη δομή της καρδίας
- Στο στάδιο Γ, οι ασθενείς έχουν συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας (για παράδειγμα δύσπνοια) που μόλις εκδηλώθηκε ή που υπήρχε από παλαιότερα
- Στο στάδιο Δ, οι ασθενείς έχουν σοβαρής μορφής καρδιακή ανεπάρκεια που καθιστά αναγκαίες θεραπείες όπως μεταμόσχευση καρδίας ή δυστυχώς μόνο ανακουφιστική παρηγορητική θεραπεία
Στη νέα ταξινόμηση απαλείφεται ο όρος της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας και διατηρείται μόνο ο όρος καρδιακή ανεπάρκεια. Ο λόγος είναι διότι οι ασθενείς μπορεί να έχουν λίγα ή καθόλου συμπτώματα συμφόρησης αλλά είναι δυνατόν να υποφέρουν από σοβαρές ανωμαλίες της καρδίας, με σημεία κούρασης και δυσκολίες στις σωματικές προσπάθειες που οφείλονται στην ανεπάρκεια αποστολής αίματος από την καρδία στην περιφέρεια.
Όταν η καρδία αδυνατεί να θέσει στην κυκλοφορία το αίμα, δημιουργείται συμφόρηση. Προκαλείται συλλογή υγρών στους πνεύμονες και στην καρδία γεγονός που προκαλεί δύσπνοια λόγω δυσλειτουργίας των πνευμόνων.
Κατά τα τελευταία χρόνια οι γιατροί διαπίστωσαν ότι σε πολλούς ανθρώπους ενώ η ποσότητα αίματος που στέλλει στο κυκλοφορικό σύστημα η καρδία είναι ικανοποιητική, εντούτοις πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια. Αυτό οφείλεται στο ότι η καρδία ενώ μπορεί να στέλλει αίμα, αδυνατεί να γεμίζει σε ικανοποιητικό βαθμό με αίμα. Η κατάσταση αυτή αποκαλείται διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια.
Τονίζεται στις νέες οδηγίες ότι η καρδιακή ανεπάρκεια είναι ασθένεια που δεν φεύγει. Η ιατρική φροντίδα και τα φάρμακα πρέπει να συνεχίζονται σε τακτική βάση.
Γίνεται επίσης σύσταση για τοποθέτηση συσκευών υποστήριξης αριστερής κοιλίας (LVADs, Left Ventricular Assist Devices). Οι συσκευές αυτές, μηχανικού τύπου, εμφυτεύονται και βοηθούν την καρδία στο έργο της ως αντλία. Οι ενδείξεις είναι για ασθενείς που δεν είναι υποψήφιοι για μεταμόσχευση καρδίας, που δεν ανταποκρίνονται στις κλασσικές θεραπείες και των οποίων η πρόγνωση για επιβίωση ενός έτους είναι χαμηλότερη του 50%.
Οι συσκευές αυτές μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνταν προσωρινά κυρίως για ασθενείς που ανέμεναν μεταμόσχευση καρδίας. Τώρα δόθηκε έγκριση από τη Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), για μόνιμη χρήση σε επιλεγμένους ασθενείς.
Σύντομα αναμένεται ότι θα υπάρχουν διαθέσιμες μικρές κινητές αντλίες που θα μπορούν να αναλαμβάνουν το έργο της καρδίας όταν αυτή θα αδυνατεί να εκτελέσει το έργο της. Είναι βέβαιο ότι πρόκειται να εισέλθουμε σε μια νέα πολλά υποσχόμενη εποχή για τη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας.
Στις νέες συστάσεις γίνεται εισήγηση για αύξηση του αριθμού των ασθενών στους οποίους θα εμφυτεύονται καρδιακοί απινιδωτές (ICDs, Implantable Cardioverter - Defibrilators). Οι συσκευές αυτές που εμφυτεύονται κάτω από το δέρμα ανιχνεύουν χαοτικές ανωμαλίες του ρυθμού της καρδίας που απειλούν άμεσα τη ζωή. Στη συνέχεια με ηλεκτρικό σοκ επαναφέρουν τον κανονικό ρυθμό της καρδίας σώζοντας έτσι τη ζωή του ασθενούς.
Τέλος στις νέες οδηγίες γίνεται αναφορά για την ποιότητα ζωής των ασθενών που βρίσκονται στο τελικό στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας. Επισημαίνεται ότι δυστυχώς σήμερα παρά το γεγονός ότι οι νέες θεραπείες παρατείνουν τη ζωή, εντούτοις συχνά είναι μοιραίες.
Οι γιατροί και ιδιαίτερα οι καρδιολόγοι πρέπει να βοηθούν στην κατανόηση ζητημάτων που έχουν σχέση με το τέλος της ζωής των ασθενών τους.
Παράλληλα πρέπει να κατευθύνουν προς υπηρεσίες και ιδρύματα όπου μπορεί να δοθεί από εξειδικευμένους επαγγελματίες, υποστήριξη και ανακούφιση για τους ασθενείς σε τελικό στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας και τις οικογένειες τους.
