Στους ασθενείς με καρδιακή προσβολή, χορηγείται μορφίνη για την ανακούφιση από τον έντονο πόνο στο στήθος.

Οι ασθενείς που λαμβάνουν μόνο μορφίνη ή μορφίνη μαζί με νιτρογλυκερίνη για την αντιμετώπιση του πόνου στο στήθος λόγω καρδιακής προσβολής, διατρέχουν σχεδόν 50% μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν.

Τα σημαντικό αυτό συμπέρασμα προκύπτει από την ανάλυση των κλινικών δεδομένων και της εξέλιξης 57.000 ασθενών ψηλού κινδύνου, με καρδιακή καρδιακή προσβολή εκ των οποίων το 29,8% έλαβε μορφίνη κατά τις πρώτες 24 ώρες της εισαγωγής τους στο νοσοκομείο.

Οι ασθενείς από 400 νοσοκομεία (έρευνα CRUSADE), παρουσίαζαν πόνο στο στήθος και στο ηλεκτροκαρδιογράφημα δεν είχαν ανύψωση του τμήματος ST κατά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο.

Οι ασθενείς αυτοί εισάγονται αρχικά στα τμήματα επειγόντων περιστατικών λόγω έντονου πόνου στο στήθος αλλά δεν έχουν τα τυπικά ευρήματα του εμφράγματος του μυοκαρδίου στο αρχικό ηλεκτροκαρδιογράφημα. Η διάγνωση εμφράγματος του μυοκαρδίου τοποθετείται τελεσίδικα όταν λίγο αργότερα οι αναλύσεις αίματος δείχνουν ψηλά καρδιακά ένζυμα.

Οι γιατροί από το πανεπιστήμιο Duke του Οχάιο που διεξήγαγαν τη μεγάλη αυτή έρευνα, βρήκαν ότι οι ασθενείς που ελάμβαναν αρχικά μορφίνη είχαν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου (6,8%) σε σύγκριση με αυτούς που ελάμβαναν νιτρογλυκερίνη (3,8%).

Με βάση τα νέα αυτά στοιχεία οι ερευνητές εισηγούνται όπως στους ασθενείς με καρδιακή προσβολή να χορηγείται πρώτα ικανοποιητική δόση νιτρογλυκερίνης για την ανακούφιση του πόνου και μετά να γίνεται χρήση της μορφίνης. Ταυτόχρονα επισημαίνουν ότι είναι αναγκαίο να γίνουν νέες τυχαιοποιημένες ερευνητικές θεραπευτικές δοκιμές για να επιβεβαιωθούν τα δικά τους ευρήματα και ανάλυση. Επιπρόσθετα θα μπορέσει να εκτιμηθεί η πραγματική θέση της μορφίνης στην αντιμετώπιση του πόνου της ισχαιμικής καρδιοπάθειας στην ασταθή στηθάγχη και στο έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Η μορφίνη χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για την ανακούφιση από τον πόνο του εμφράγματος το 1912. Από τότε δίνεται συστηματικά στους ασθενείς που παρουσιάζονται με καρδιακή προσβολή.

Η χορήγηση της μορφίνης γίνεται παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει ευρείας κλίμακας αντικειμενικές τυχαιοποιημένες έρευνες για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της, σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο και καρδιακή προσβολή.

Η νιτρογλυκερίνη χρησιμοποιείται εδώ και 130 χρόνια για την ανακούφιση του πόνου που παρουσιάζουν οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο της καρδίας. Η νιτρογλυκερίνη χαλαρώνει τα αγγεία επιτρέποντας έτσι σε περισσότερο αίμα να διέρχεται δια μέσου των αυλών τους και να φτάνει στο μυοκάρδιο.

Η νιτρογλυκερίνη επιδρά στη φυσιολογία των στεφανιαίων αρτηριών και μειώνει έστω και προσωρινά την ισχαιμία του μυοκαρδίου.

Αντίθετα η μορφίνη δεν επιδρά καθόλου στο μηχανισμό που είναι η αιτία της ισχαιμίας και του πόνου. Καλύπτει τον πόνο και στην πραγματικότητα μπορεί να επιδεινώνει τη νόσο που τον προκαλεί.

Παράλληλα η μορφίνη όπως είναι γνωστό, έχει παρενέργειες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η καταστολή της αναπνοής, η μείωση της αρτηριακής πίεσης και η μείωση του καρδιακού ρυθμού.

Οι παρενέργειες αυτές μπορεί να εξηγούν τους αυξημένους κινδύνους που διατρέχουν ασθενείς με καρδιακή προσβολή και ασταθή στηθάγχη που λαμβάνουν μορφίνη. Τα προβλήματα που ήδη υπάρχουν στην καρδία στους εν λόγω ασθενείς πιθανόν να επιδεινώνονται από τις παρενέργειες της μορφίνης που χορηγείται.

Κατά τη γνώμη μας πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη που πρέπει να τύχει της προσοχής των γιατρών που περιθάλπουν καθημερινά ασθενείς με στεφανιαία νόσο της καρδίας και έμφραγμα μυοκαρδίου. Τίθενται εδώ σοβαρά ζητήματα για την ασφάλεια χορήγησης της μορφίνης στους ασθενείς αυτούς.