Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα  είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, ακόμη και όταν ο ασθενής δεν πάσχει από κατάθλιψη.

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, βοηθούν περισσότερο στους πόνους που προκαλούνται λόγω βλαβών που έχουν προκληθεί στα νεύρα. Το αίσθημα καύσου που συνοδεύει τη νευροπάθεια λόγω διαβήτη, τον έρπητα ζωστήρα και τα εγκεφαλικά επεισόδια, καταπολεμείται αποτελεσματικά από τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά. Επίσης εξίσου καλά αντιμετωπίζονται οι πόνοι λόγω ινομυαλγίας. Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται και ως προληπτικά κατά της ημικρανίας.  

Στα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά περιλαμβάνονται η αμιτρυπτιλίνη, η ιμιπραμίνη, η νορτριπτυλίνη και η δεσιπραμίνη.

Ο μηχανισμός με τον οποίο τα εν λόγω φάρμακα εξουδετερώνουν τον πόνο σε πολλές διαφορετικές παθήσεις, δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητός. Είναι πιθανόν ότι αυξάνουν τη συγκέντρωση ορισμένων νευροδιαβιβαστών που μπορούν να μειώνουν στο νωτιαίο μυελό τα νευρικά μηνύματα, που έχουν σχέση με τον πόνο.

Στις παρενέργειες των τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών δεν περιλαμβάνεται ο εθισμός. Για το λόγο αυτό μπορούν να χορηγούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Μια σημαντική παρενέργεια των φαρμάκων αυτών είναι η υπνηλία που προκαλούν. Για αυτό είναι καλύτερα να λαμβάνονται τη νύκτα πριν από τον ύπνο. Άλλα προβλήματα που πιθανόν να προκαλούν είναι η ξηρότητα του στόματος, η δυσκοιλιότητα, η πρόσληψη βάρους, δυσκολίες της ούρησης και αλλαγές στην πίεση. Στους καρδιοπαθείς μπορεί να δημιουργούν προβλήματα και έτσι άτομα με καρδιακά προβλήματα πρέπει να συζητούν με το γιατρό τους κατά πόσον ενδείκνυται να τα λαμβάνουν ή όχι.

Συνήθως για να μειώσουν ή να προλάβουν τις παρενέργειες των τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών, οι γιατροί δίνουν αρχικά στους ασθενείς τους χαμηλές δόσεις και σιγά σιγά τις αυξάνουν.

Στους περισσότερους ασθενείς, οι χαμηλές δόσεις είναι ανεκτές κα παρουσιάζονται μόνο ήπιες παρενέργειες.

Η δοσολογία που απαιτείται για την αναλγητική δράση είναι χαμηλότερη από αυτήν που απαιτείται για την αντικαταθλιπτική δράση.

Νεότερα αντικαταθλιπτικά φάρμακα και αντιμετώπιση του πόνου

Υπάρχουν 2 κατηγορίες νεότερων αντικαταθλιπτικών φαρμάκων που έχουν λιγότερες παρενέργειες από τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά που είναι παλαιότερα φάρμακα και χρησιμοποιούνται κάποτε για την καταπολέμηση του χρόνιου πόνου.

Πρόκειται για τους επιλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRI) και τους αναστολείς επαναπρόσληψης της νορεπινεφρίνης (SNRI). 

Στους επιλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, περιλαμβάνονται η παροξετίνη και η φλουοξετίνη. Οι ασθενείς με χρόνιο πόνο που λαμβάνουν φάρμακα αυτής της κατηγορίας, αναφέρουν ανακούφιση. Φαίνεται όμως ότι αυτό οφείλεται περισσότερο στην μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης παρά στην ουσιαστική μείωση του πόνου.

Στους αναστολείς επαναπρόσληψης της νορεπινεφρίνης, περιλαμβάνονται η βενλαφαξίνη και η ντουλοξετίνη. Φαίνεται ότι τα φάρμακα αυτά είναι πιο αποτελεσματικά στην καταπράυνση του πόνου από τους επιλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για πόνους που προκαλούνται από νεύρα που έχουν υποστεί βλάβες (διαβήτης, έρπης ζωστήρας, εγκεφαλικά επεισόδια).

Συμπερασματικά βλέπουμε ότι ορισμένα αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι σε θέση να ανακουφίζουν από χρόνιο πόνο. Αν και δεν είναι πλήρως γνωστοί οι μηχανισμοί δράσης των φαρμάκων αυτών, είναι πιθανόν ότι βοηθούν μειώνοντας την αίσθηση του πόνου βελτιώνοντας τον ύπνο και την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Οι ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιο πόνο, είναι καλό να συζητούν τα εν λόγω θέματα με τους γιατρούς τους και να ζητούν να εξεταστεί κατά πόσο παλαιότερα ή νεότερα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, μπορεί να είναι μια επιλογή για την περίπτωση τους.