Οι περιπτώσεις καρκίνου πιθανόν να αυξηθούν κατά 50% μέχρι το 2020. Ο αριθμός των νέων καρκίνων μπορεί να ανέλθει μέχρι τα 15 εκατομμύρια κάθε χρόνο παγκοσμίως.

Τα ανησυχητικά αυτά στοιχεία περιλαμβάνονται μέσα στην έκθεση World Cancer Report η οποία ετοιμάστηκε από την Παγκόσμιο Οργάνωση Υγείας.

Παράλληλα όμως τονίζεται το γεγονός ότι το ένα τρίτο των καρκίνων αυτών μπορεί να προληφθεί. Η αύξηση αυτή μπορεί να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά χάρις σε συνδυασμένες στρατηγικές πρόληψης που στόχο θα έχουν την αλλαγή τρόπου ζωής, τη βελτίωση της διατροφής μας, την καταπολέμηση των μολύνσεων και του καπνίσματος.

Το κυρίως μήνυμα που μας μεταφέρει η Παγκόσμιος Οργάνωση Υγείας είναι ότι σήμερα: Μπορούμε να αποτρέψουμε την εμφάνιση του ενός τρίτου των καρκίνων χάρις στην πρόληψη   Μπορούμε να θεραπεύσουμε προσφέροντας μόνιμη ίαση στο δεύτερο τρίτο   Και τέλος μπορούμε να προσφέρουμε καλή ανακουφιστική θεραπεία με απάμβλυνση του πόνου στο υπόλοιπο τρίτο.

Κατά το έτος 2000 οι διάφορες μορφές καρκίνων παγκοσμίως, ήταν υπεύθυνες για το 12% από περίπου 56 εκατομμύρια θανάτους που συνέβησαν. Σε ορισμένες χώρες του κόσμου, δυστυχώς οι θάνατοι από καρκίνο είναι αυξημένοι και αποτελούν περισσότερο από το 25%.

Παλαιότερα ο καρκίνος θεωρείτο ότι ήταν μια ασθένεια που έπληττε κυρίως τις δυτικές βιομηχανοποιημένες χώρες. Τώρα οι καρκίνοι προσβάλλουν και σκοτώνουν περισσότερους ανθρώπους στις αναπτυσσόμενες και φτωχές χώρες παρά στις υπόλοιπες.

Τονίζεται στην έκθεση ότι είναι από εμάς τους ίδιους που εξαρτάται ο περιορισμός της μάστιγας αυτής. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι κατά τον εικοστό αιώνα, πέθαναν 100 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως από ασθένειες που προκλήθηκαν από το κάπνισμα.

Η αύξηση της ηλικίας είναι ακόμη ένας σοβαρός παράγοντας που ευνοεί την εκδήλωση καρκίνου. Διαχρονικά βλέπουμε ότι τόσο στις αναπτυγμένες πλούσιες χώρες όσο και στις αναπτυσσόμενες φτωχότερες χώρες, ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων αυξάνεται.

Ο καρκίνος είναι κυρίως μια ασθένεια που πλήττει τους ηλικιωμένους. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι τα περιστατικά καρκίνου στα παιδιά και στους έφηβους δεν ξεπερνούν το 1-2% του συνόλου των καρκίνων. Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνονται σημαντικά και οι πιθανότητες κάποιος άνθρωπος να παρουσιάσει καρκίνο.

Συνοπτικά οι δύο σημαντικότεροι παράγοντες πάνω στους οποίους μπορούμε να δράσουμε για να περιορίσουμε τον αριθμό των νέων περιστατικών καρκίνου είναι το κάπνισμα και η διατροφή.

Έχει υπολογιστεί ότι το 25% των καπνιστών θα πεθάνουν πρόωρα από ασθένειες λόγω καπνίσματος, κάπου μεταξύ 35 και 69 ετών. Μεταξύ αυτών που καπνίζουν συστηματικά το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 50%. Το κάπνισμα προκαλεί θανάτους από καρδιακές παθήσεις, καρκίνους, εγκεφαλικά επεισόδια και χρόνιες ασθένειες των πνευμόνων.

Απλά αξίζει να αναφέρουμε ότι ο κίνδυνος για να παρουσιάσει κάποιος συστηματικός καπνιστής καρκίνο του πνεύμονα, είναι 30 φορές μεγαλύτερος σε σύγκριση με κάποιον που δεν καπνίζει. Σε χώρες που υπάρχει ψηλό ποσοστό καπνιστών, το 90% των καρκίνων του πνεύμονα οφείλονται στο κάπνισμα. Παράλληλα το 50% των καρκίνων της ουροδόχου κύστης και ορισμένωνν μορφών καρκίνου του νεφρού οφείλονται και αυτοί στο κάπνισμα.

Θέλουμε να τονίσουμε το γεγονός ότι το παθητικό κάπνισμα είναι επίσης πολύ βλαβερό. Τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι το παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα κατά 20%.

Ακόμη ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση των καρκίνων είναι οι μολύνσεις με διάφορους μικροβιακούς παράγοντες.

Τα ακόλουθα παραδείγματα δείχνουν τη σχέση μικροβιακών παραγόντων και καρκίνων: Οι ιοί της ηπατίτιδας Β και Γ (HBV, HCV) μπορούν να προκαλέσουν καρκίνους του ήπατος   Οι ιοί των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και της γεννητικής ή πρωκτικής περιοχής   Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού έχει συσχετισθεί με τον καρκίνο του στομαχιού   Ο ιός HIV που προκαλεί το AIDS, είναι αιτία καρκίνων όπως σαρκώματα και λεμφώματα   Οι ιοί HTLV είναι αιτίες λευχαιμιών και λεμφωμάτων

Το τεστ Παπανικολάου και η μαστογραφία αποτελούν πολύ σημαντικά όπλα στην πρόληψη του καρκίνου. Σε χώρες όπου τα τεστ αυτά γίνονται σε μεγάλο βαθμό και όπου οι γυναίκες ακολουθούν τις σχετικές οδηγίες, παρουσιάζεται μια δραματική μείωση των περιστατικών καρκίνου τραχήλου της μήτρας και μαστού.

Η διατροφή μπορεί επίσης να αποτελέσει ένα πολύ δυνατό μέσο για την πρόληψη πολλών καρκίνων. Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν πολλά ιχνοστοιχεία, βιταμίνες και φυτικές ίνες που δρουν συνεργιστικά προσφέροντας ουσιαστική προστασία εναντίον της καρκινοποίησης κυττάρων του οργανισμού.

Συμπερασματικά εμείς θα τονίσουμε το γεγονός ότι στη μάχη κατά του καρκίνου, τα όπλα εκείνα που θα κάνουν τη διαφορά σε πληθυσμιακό επίπεδο, δεν είναι τα νέα φάρμακα, οι νέες τεχνολογίες, οι πολύπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις και οι γονιδιακές θεραπείες.

Εκείνο που θα σταματήσει την αλματώδη αύξηση του αριθμού των νέων περιστατικών, είναι η πρόληψη με την αποφυγή του καπνίσματος, η υγιής διατροφή με βάση τα φρούτα και λαχανικά, τα ανιχνευτικά τεστ όπως το τεστ Παπανικολάου και η μαστογραφία και τέλος ο αποτελεσματικός έλεγχος των μολύνσεων είτε με εμβόλια είτε με άλλα προφυλακτικά μέτρα.