Οι περισσότεροι όγκοι των οστών είναι καλοήθεις. Σε μερικές όμως σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι κακοήθεις.
Ο καρκίνος των οστών μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Παράλληλα διάφοροι καρκίνοι που αναπτύσσονται σε άλλα όργανα ή ιστούς του σώματος έχουν τη δυνατότητα να κάνουν μεταστάσεις στα οστά.
Οι λόγοι για τους οποίους δημιουργείται ένας όγκος στα οστά δεν είναι γνωστοί με ακρίβεια. Ο όγκος σχηματίζεται όταν μια ομάδα από κύτταρα αρχίζουν και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Σαν αποτέλεσμα το κόκαλο αδυνατίζει και μπορεί να πάθει πιο εύκολα κατάγματα.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τον πόνο, που συχνά τη νύκτα χειροτερεύει. Υπάρχουν και όγκοι που δεν συνοδεύονται από πόνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις δυνατόν να υπάρχει γενικευμένη αδυναμία του ασθενούς και κούραση.
Σε αριθμό περιπτώσεων οι όγκοι των οστών προκαλούν μείωση των λειτουργικών ικανοτήτων μιας άρθρωσης ή γενικά του ασθενούς και συνοδεύονται από μειονεξίες. Επίσης ο καρκίνος των οστών είναι δυνατόν να προκαλέσει το θάνατο.
Ο καρκίνος των οστών και των αρθρώσεων, προσβάλλει συχνότερα τους άνδρες παρά τις γυναίκες. Ορισμένες μορφές καρκίνου των οστών είναι συχνότερες στους έφηβους.
Οι κυριότερες μορφές καρκίνου των οστών είναι οι ακόλουθες:
- Οστεοσάρκωμα: Είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου των οστών. Συνήθως προσβάλλει παιδιά, έφηβους και νεαρούς ενήλικες, στις ηλικίες από 10 έως 25 ετών. Εντοπίζεται στα οστά γύρω από το γόνατο, στο μηρό, στην κνήμη, στο βραχίονα και σε άλλα οστά του σώματος. Στους ηλικιωμένους μπορεί να παρουσιαστεί σε συσχετισμό με την ασθένεια του Paget
- Χονδροσάρκωμα: Αναπτύσσεται στους χόνδρους και προσβάλλει κυρίως ενήλικες από 50 έως 60 ετών. Εντοπίζεται στο άνω μέρος της κνήμης, στη λεκάνη και στον ώμο
- Τα σάρκωμα Ewing's: Ο καρκίνος αυτός προσβάλλει παιδιά και έφηβους. εκδηλώνεται συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 10 και 20 ετών. Είναι πιθανόν ότι ο καρκίνος αυτός αρχίζει από ανώριμα κύτταρα του μυελού των οστών. Εντοπίζεται συνήθως στο άνω μέρος της κνήμης, στο βραχίονα, στις πλευρές και στη λεκάνη.
Η εμφάνιση ενός όγκου στα οστά επιβάλλει την εξέταση από το γιατρό. Το ιστορικό της εμφάνισης της μάζας, όπως επίσης και το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του ασθενούς δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τον προσδιορισμό του είδους του συγκεκριμένου όγκου.
Η κλινική εξέταση θα συμπληρωθεί, από απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Οι αναλύσεις αίματος και ούρων μπορούν να δώσουν πληροφορίες σε σχέση με μια γενικευμένη νόσο, που έχει επηρεάσει και τα οστά. Επίσης μπορεί να δώσει ενδείξεις κατά πόσο ο καρκίνος των οστών έχει επηρεάσει άλλα συστήματα του οργανισμού.
Η βιοψία είναι η εξέταση που είναι καθοριστική για τη διάγνωση. Κατά τη βιοψία λαμβάνονται μικρά τεμάχια από τον όγκο. Αυτό μπορεί να γίνει με ειδική βελόνα ή με χειρουργική επέμβαση.
Η ιστολογική εξέταση του δείγματος της βιοψίας, επιτρέπει την αναγνώριση του είδους του συγκεκριμένου όγκου. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που παρουσιάζονται δυσκολίες στην κατάταξη των όγκων των οστών και για το λόγο αυτό συχνά χρειάζονται και δεύτερες γνώμες, από άλλα εξειδικευμένα κέντρα.
Η αντιμετώπιση του καρκίνου των οστών χρειάζεται μια ομάδα από ειδικούς γιατρούς. Η συνεργασία μεταξύ του ογκολόγου, του ακτινολόγου, του χειρούργου και του ορθοπεδικού είναι απαραίτητη για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τον ασθενή.
Ο στόχος της θεραπείας είναι η ίαση από τον καρκίνο, η διατήρηση των σωματικών ικανοτήτων, η αποφυγή ακρωτηριασμών και η διατήρηση μιας καλής ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Η αντιμετώπιση είναι διαφορετική εάν πρόκειται για ένα όγκο που είναι εντοπισμένος. Στις περιπτώσεις που έχει παρουσιάσει μεταστάσεις η αντιμετώπιση είναι δυσκολότερη.
Το θεραπευτικό οπλοστάσιο περιλαμβάνει, κατά κύριο λόγο, τις ακόλουθες μεθόδους:
- Χειρουργική επέμβαση: Η αφαίρεση του όγκου και όλων των καρκινικών κυττάρων είναι ο πρωταρχικός στόχος της χειρουργικής επέμβασης. Η επέμβαση αυτή είναι προτιμότερο να γίνεται από εξειδικευμένους χειρούργους στον τομέα αυτό.
Οι ακρωτηριασμοί σήμερα είναι δυνατόν να αποφευχθούν στις περισσότερες περιπτώσεις. Η συντηρητική προσέγγιση συνδυάζεται με την τοποθέτηση μεταλλικών ή βιολογικών οστικών προσθέσεων
- Χημειοθεραπεία: Χρησιμοποιείται για την εξάλειψη των καρκινικών κυττάρων τα οποία βρίσκονται στο πρωτογενή όγκο ή σε άλλα μέρη του σώματος.
Συχνά δίνεται χημειοθεραπεία πριν από τη χειρουργική επέμβαση για να μειωθεί το μέγεθος του όγκου και για να καταπολεμηθούν καρκινικά κύτταρα που έχουν μετακινηθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Η χημειοθεραπεία που δίνεται πριν μπορεί να συνεχιστεί και μετά από τη χειρουργική επέμβαση
- Ακτινοθεραπεία: Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται στους όγκους που είναι ευαίσθητοι σε ψηλές δόσεις ακτινοβολίας.
Σε ορισμένες δύσκολες ανθεκτικές υποτροπιάζουσες ή μεταστατικές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλες θεραπευτικές μέθοδοι, όπως αυτόλογη μεταμόσχευση πολυδύναμων αιμοποιητικών κυττάρων, μετά από ψηλές δόσεις χημειοθεραπείας, ή και στοχευμένες θεραπείες με ειδικά αντισώματα ή παράγοντες, που εξουδετερώνουν τις πρωτεΐνες που παράγονται από μεταλλαγμένα γονίδια.
Μετά το πέρας της θεραπείας για όγκο των οστών επιβάλλεται τακτική παρακολούθηση. Επειδή υπάρχει ο κίνδυνος υποτροπής της ασθένειας είναι σημαντικό να ανιχνευτεί έγκαιρα η επανεμφάνιση του όγκου είτε στην πρωτογενή εστία ή κάπου αλλού στο σώμα (πνεύμονες, οστά).