Ο καρκίνος είναι μια γενετική ασθένεια, προκαλείται δηλαδή, από αλλοιώσεις των γονιδίων μας, που περιέχουν τον κώδικα για την παραγωγή των πρωτεϊνών οι οποίες ευθύνονται για όλες τις λειτουργίες των κυττάρων μας.

Οι καρκινογόνες αλλοιώσεις των γονιδίων οδηγούν σε δυσλειτουργίες των μηχανισμών ελέγχου της ανάπτυξης των κυττάρων με αποτέλεσμα αυτά να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και να δημιουργούν καρκίνους.

Οι κληρονομικές γενετικές μεταλλάξεις, δηλαδή αυτές που μεταφέρονται από τους γονείς στα παιδιά, προδιαθέτουν στην ανάπτυξη ορισμένων μορφών καρκίνου. 

Συγγραφέας άρθρου: Δρ Λοΐζου Γ. Λοΐζος*

Το ζήτημα είναι επίκαιρο και σημαντικό. Τα κρούσματα καρκίνου αυξάνονται και οι καρκινογόνοι παράγοντες μάς απειλούν όσο ποτέ άλλοτε. Όλοι θέλουν να ξέρουν τις αιτίες και το τι μπορούν να κάνουν για πρόληψη.

Η κληρονομικότητα εντάσσεται στους παράγοντες πρόκλησης καρκίνου. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αναγνωρίζονται οι περιπτώσεις στις οποίες η κληρονομικότητα μπορεί να προκαλεί καρκίνο.

Η πρόληψη και το πρόγραμμα συστηματικής παρακολούθησης, συνοδευόμενο όπου χρειάζεται, με ειδικά ανιχνευτικά τεστ και προδραστικές αγωγές, σώζουν ζωές σε άτομα που έχουν κίνδυνο για κληρονομικό καρκίνο!    

Όλοι οι καρκίνοι αρχίζουν από γονιδιακές ανωμαλίες σε επίπεδο DNA. Ωστόσο δεν είναι όλοι οι καρκίνοι κληρονομικοί. Κληρονομικοί είναι μόνο, όταν μεταδίδονται από τους γονείς στα παιδιά.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε μερικά βασικά σημεία, σχετικά με την κληρονομικότητα και τον καρκίνο:

1. Οι καρκίνοι που οφείλονται στην κληρονομικότητα, που οφείλονται δηλαδή σε ανωμαλίες μοναδικών γονιδίων που κληρονομούνται από γενεά σε γενεά, αποτελούν μόνο ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 5% έως 10%. Σε άλλες περιπτώσεις η οικογενειακή προδιάθεση παίζει ρόλο, χωρίς όμως να ενοχοποιούνται συγκεκριμένα γονίδια.

2. Τα παθολογικά κληρονομικά γονίδια του καρκίνου καθιστούν τα άτομα, που τα φέρουν, επιρρεπή στο να αναπτύξουν συγκεκριμένες μορφές καρκίνου.

3. Εάν κάποιος κληρονομήσει γονίδιο που προκαλεί καρκίνο, δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι θα πάθει καρκίνο. Τα άτομα αυτά, όπως επίσης εκείνα που έχουν ιστορικό οικογενειακής προδιάθεσης για καρκίνο, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά. Τα ανιχνευτικά τεστ για τον καρκίνο, όπως η μαστογραφία και οι εξετάσεις του παχέος εντέρου, δεν πρέπει να παραμελούνται.

4. Τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο προσβολής από καρκίνο, λόγω κληρονομικότητας ή οικογενειακής προδιάθεσης, πρέπει να ζητούν συμβουλή γιατρού, που, σε συνεργασία με ειδικούς σε θέματα γενετικής του καρκίνου, θα μπορούν να δώσουν τις πλέον κατάλληλες συμβουλές για την κάθε περίπτωση.

5. Το 20% έως 25% των κρουσμάτων καρκίνου πιθανόν να οφείλεται σε συνδυασμό γονιδιακών και περιβαλλοντικών παραγόντων ή ακόμη σε μηχανισμούς, που ακόμη δεν έχουν αναγνωριστεί.

6. Το 70% των καρκίνων θεωρείται ότι συμβαίνει σποραδικά, χωρίς δηλαδή να αναγνωρίζεται οποιαδήποτε αιτία (περιβαλλοντική, μολυσματική, οικογενειακή προδιάθεση, κληρονομικότητα ή άλλη).

*Συγγραφέας άρθρου:
Καθηγητής Λοΐζος Γ. Λοΐζου,
Πρόεδρος Ιδρύματος ΕΛΠΙΔΑ για παιδιά με καρκίνο και λευχαιμία,
Κλινικός Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας,
Παιδίατρος, Παιδογκολόγος-Παιδοαιματολόγος,
τ. Διευθυντής Παιδογκολογικής-Παιδοαιματολογικής Κλινικής
Νοσοκομείο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ, Λευκωσία.