Η ορθή αντιμετώπιση του πόνου έχει πρωταρχική σημασία.  Πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους γιατρούς, που εκπαιδεύτηκαν και έχουν εμπειρία στη θεραπευτική αγωγή κατά του οξέος και χρόνιου πόνου, που πράγματι δυνατόν να παρουσιάζουν μεγάλες δυσκολίες για την απάμβλυνσή τους και για την ανακούφιση των ασθενών.

Τα αναλγητικά φάρμακα πρέπει να χορηγούνται άμεσα, παράλληλα με την αναγνώριση και αντιμετώπιση της αιτίας που τον προκαλεί. Οι μη φαρμακευτικές θεραπείες εναντίον του πόνου μπορεί να είναι χρήσιμες στις περιπτώσεις χρόνιου πόνου, παράλληλα με τα αναλγητικά φάρμακα.

Συγγραφέας άρθρου: Δρ Ζαβρίδης Περικλής*

O πόνος συνήθως είναι μια προειδοποίηση του σώματος ότι κάτι δεν πάει καλά. Μερικές φορές το σύστημα προειδοποίησης «καταρρέει» και «σημαίνει συναγερμό» χωρίς να υπάρχει λόγος, ή τουλάχιστον χωρίς να υπάρχει σημαντικός λόγος και τα υπερδιεργεμένα νεύρα εξακολουθούν να αναφέρουν το άλγος στον εγκέφαλο. 

Οι ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιο πόνο βρίσκονται συχνά στην δυσάρεστη κατάσταση, να πρέπει να αποδείξουν στο γιατρό ή στους φίλους τους ότι υποφέρουν. Σημαντικό για τους ασθενείς, είναι να έχουν κατά νου, πως παρόλο που το μέρος του σώματός τους αισθάνεται τον πόνο, δεν σημαίνει απαραίτητα πως έχει καταστραφεί και πως δεν υπάρχει δυνατότητα χρήσης του. Απλούστατα, αυτό που συμβαίνει, είναι η φθορά του μηχανισμού του πόνου στο συγκεκριμένο μέρος του σώματος, με αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία του και την αποστολή αχρείαστων μηνυμάτων στον εγκέφαλο. 

Όταν ζούμε υποφέροντας για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα πράγματα μπορεί να γίνουν χειρότερα. Ο πόνος συχνά περιορίζει τη δυνατότητα του ανθρώπου να εργαστεί, να διασκεδάσει ή ακόμη και να αυτοεξυπηρετηθεί. Πολλά άτομα που υποφέρουν από χρόνιο πόνο εγκαταλείπουν τη δουλειά τους και έτσι αποκτούν οικονομικό και άλλα πρόβλημα. Καθώς ο χρόνος περνά δίχως να νιώθουν καμιά ανακούφιση, τα άτομα αυτά τείνουν να γίνουν εσωστρεφή και οδηγούνται σε κατάθλιψη. «Αγκιστρώνονται» στην οικογένεια τους, στους φίλους τους ή σε άτομα που τους φροντίζουν, στάση που μεγαλώνει τη μοναξιά και την κοινωνική τους απομόνωση». 

Η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου απαιτεί την εξειδικευμένη γνώση εκπαιδευμένων ιατρών, όπως επίσης και την συνεργασία με τον ειδικό ιατρό για την αντιμετώπιση της κύριας ασθένειας τους.

Μερικές από τις παθήσεις, που αντιμετωπίζονται σε ένα σύγχρονο ιατρείο πόνου, είναι οι κεφαλαλγίες (ημικρανίες, κεφαλαλγία τάσεως, αθροιστική κεφαλαλγία), τα προβλήματα σπονδυλικής στήλης (οσφυαλγία, αυχεναλγία, ισχιαλγία), η οστεοαρθρίτιδα, η μεθερπητική νευραλγία, ο πόνος μέλους φάντασμα (από μαστεκτομή, από ακρωτηριασμό άνω & κάτω άκρου), οι θωρακαλγίες, η νευραλγία τριδύμου, ο χρόνιος μετεγχειρητικός πόνος, ο πυελικός πόνος (χρόνια κυστίτιδα,νενδομητρίωση), η διαβητική νευροπάθεια και ο καρκινικός πόνος.

Ο ακρογωνιαίος λίθος αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου είναι τα φάρμακα, αλλά κύρια θέση στην διαχείριση του έχει η εφαρμογή ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών. Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές βοηθούν τους πάσχοντες να επιστρέψουν στις καθημερινές δραστηριότητές τους γρήγορα και χωρίς ισχυρή εξάρτηση από φάρμακα. Η εξειδίκευση της επεμβατικής θεραπείας πόνου είναι από τις πιο ταχέως αναπτυσσόμενες ειδικότητες παγκοσμίως και ασκείται κυρίως από αναισθησιολόγους.

Αποτελεί το ενδιάμεσο στάδιο θεραπείας ανάμεσα στη συντηρητική αντιμετώπιση και τη χειρουργική αντιμετώπιση των παθήσεων.

Η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου απαιτεί την εξειδικευμένη γνώση ιατρών (αλγολόγων - pain specialist) εκπαιδευμένων στην αξιολόγηση, τη διάγνωση και τη θεραπεία όλων των διαφορετικών τύπων πόνου. Η γνώση σε βάθος της φυσιολογίας του πόνου, η ικανότητα αξιολόγησης ασθενών με περίπλοκα προβλήματα πόνου, η κατανόηση εξειδικευμένων εξετάσεων για τη διάγνωση επώδυνων καταστάσεων, η κατάλληλη συνταγογράφηση φαρμάκων και οι δεξιότητες για τη διεξαγωγή των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών, είναι όλα μέρος αυτού που ένας ειδικός για την αντιμετώπιση του πόνου χρησιμοποιεί για τη θεραπεία του.

Είναι σημαντικό ο γιατρός να χρησιμοποιεί μια πολυεπιστημονική προσέγγιση για τη διαχείριση του πόνου και όχι απλά να συνταγογραφεί κάποια αναλγητικά φάρμακα. Ο ειδικός στη διαχείριση του πόνου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο συντονισμό πρόσθετης φροντίδας, όπως η φυσικοθεραπεία, η ψυχολογική θεραπεία και τα προγράμματα αποκατάστασης, προκειμένου να προσφέρουν στους ασθενείς ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό πρόγραμμα για τη θεραπεία του πόνου τους.

Ο χρόνιος πόνος είναι μία δυσάρεστη και πολύπλοκη εμπειρία που επηρεάζει το άτομο σωματικά, συναισθηματικά και κοινωνικά. Διαρκεί για μεγάλη χρονική περίοδο, χωρίς να μειώνεται, όπως θα αναμενόταν και παρεμβαίνει στην καθημερινότητα του ατόμου. Για το κάθε άτομο που βιώνει πόνο, η εμπειρία αυτή είναι προσωπική και υποκειμενική αφού ο καθένας αντιλαμβάνεται τον πόνο διαφορετικά.  Το άτομο κάνει προσπάθεια να διαχειριστεί συναισθηματικά το γεγονός ότι ο πόνος βρίσκεται στη ζωή του και δεν υποχωρεί.

Ο χρόνιος πόνος προκαλεί ανησυχία, στρες και συχνά οδηγεί τους ασθενείς που υποφέρουν σε εσωστρέφεια και κατάθλιψη.

Βασική θεραπεία στην αποκατάσταση ενός ασθενή με χρόνιο πόνο είναι η ψυχοθεραπεία. Στόχος της είναι να βοηθήσει τα άτομα αυτά να αποκτήσουν εφόδια να χειρίζονται καλύτερα τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει ο πόνος στην ζωή τους τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά. Βοηθά επίσης τα άτομα που υποφέρουν να οργανώσουν τη ζωή τους και να γίνουν πιο δραστήρια και παραγωγικά, ακόμα και όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα να υποχωρήσει τελείως ο πόνος.

Η αποδοχή της κατάστασης και το να διατηρηθεί ο ασθενής ενεργός στην αντιμετώπιση του πόνου, βοηθά να λειτουργεί καλύτερα και με αυτοπεποίθηση στους διάφορους τομείς της ζωής του.

*Συγγραφέας άρθρου: Δρ Ζαβρίδης Περικλής MD, MSc, PhD
Αναισθησιολόγος, Αλγολόγος, MSc Διαχείριση Χρόνιου Πόνου
Cyprus Pain Clinic https://painclinic.com.cy/the-team/periklis-zavridis/
Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.