Οι λευχαιμίες και τα λεμφώματα είναι από τους πιο συχνούς καρκίνους που συναντούμε στα παιδιά. Μαζί αποτελούν το 50% των κακοηθών νόσων που προσβάλλουν τα παιδιά.

Οι οξείες λεμφοβλαστικές λευχαιμίες τύπου Τ όπως επίσης και τα λεμφώματα μη-Hodgkins τύπου Τ είναι μερικές από τις μορφές λευχαιμιών και λεμφωμάτων που συναντούμε στα παιδιά. Δημιουργούνται όταν τα λεμφοκύτταρα τύπου Τ (που είναι φυσιολογικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος) καρκινοποιούνται και αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα προκαλώντας νεοπλασματικές νόσους.

Οι λευχαιμίες και λεμφώματα που προκαλούνται από τα λεμφοκύτταρα τύπου Τ είναι συνήθως πιο δύσκολα όσον αφορά τη θεραπεία και την ίαση.

Οι θεραπείες είναι εντατικές, εμπεριέχουν πολλούς κινδύνους για τα παιδιά, οι επιπλοκές που προκαλούν τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα είναι πολλές, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες. Η χρονική διάρκειά τους είναι περίπου ένας χρόνος.

Πρόσφατα, στο ετήσιο συνέδριο του American Society of Clinical Oncology που έγινε τον Μάιο του 2001 στο Σαν Φρανσίσκο, και που αποτελεί βαρυσήμαντο ιατρικό γεγονός ιδιαίτερα για θέματα καρκίνου, έγινε μια αξιόλογη ανακοίνωση για τις θεραπείες των παιδιών που πάσχουν από λευχαιμίες και λεμφώματα τύπου Τ.

Γιατροί από το Pediatric Oncology Group των ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι επιτυγχάνεται μεγαλύτερη επιβίωση στα παιδιά αυτά όταν τους χορηγηθούν ψηλές δόσεις μεθοτρεξάτης.

Στη θεραπευτική δοκιμή που παρουσίασαν είχαν αντιμετωπισθεί 441 παιδιά με λευχαιμία ή λέμφωμα τύπου Τ. Έγινε τυχαία κατανομή των ασθενών και δόθηκε είτε η συνήθης δόση του φαρμάκου είτε η ψηλή.

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι τα παιδιά στα οποία δόθηκε η ψηλή δόση είχαν καλύτερα αποτελέσματα στη θεραπεία εφόδου (αρχική φάση της θεραπείας). Επίσης παρουσίασαν λιγότερες υποτροπές (δηλαδή επανεμφάνιση) της ασθένειας τους.

Στα 3 χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας, τα παιδιά τα οποία είχαν υποβληθεί στις ψηλές δόσεις θεραπείας είχαν 86% επιβίωση χωρίς υποτροπή ενώ η ομάδα με τη χαμηλή δόση είχε 72% μόνο, που ήταν στατιστικώς σημαντική διαφορά.

Η μεθοτρεξάτη είναι ένα αποτελεσματικό φάρμακο εναντίον της οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας και των λεμφωμάτων. Χρησιμοποιείται σε διάφορα στάδια της θεραπείας της ασθένειας. Στη θεραπεία συντήρησης δίνεται για 2 περίπου χρόνια στην συνήθη δόση (20mg/m²) μία φορά την εβδομάδα από το στόμα. 

Επίσης χρησιμοποιείται και κατά την θεραπεία εντατικοποίησης ή εδραίωσης σε ψηλές δόσεις (3 ή 5gr/m²). Επιπρόσθετα χορηγείται και ενδοραχιαία για προφύλαξη του κεντρικού νευρικού συστήματος από τη λευχαιμία. Η ακτινοβολία του κρανίου που χρησιμοποιούταν παλαιότερα για το σκοπό αυτό, δεν χορηγείται σήμερα παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Η μεθοτρεξάτη μπορεί να παρουσιάσει αρκετές επιπλοκές, ιδιαίτερα όταν χορηγείται σε ψηλές δόσεις. Μεταξύ των πιο συχνών προβλημάτων που προκαλεί είναι η στοματίτιδα, η καταστολή του μυελού των οστών (που προκαλεί μείωση των λευκών και ερυθρών αιμοσφαιρίων μέσα στο αίμα όπως επίσης και μείωση των αιμοπεταλίων). Προκαλεί επίσης λοιμώξεις, ηπατική τοξικότητα, σπασμούς και δερματικά προβλήματα. 

Η χορήγηση ψηλών δόσεων μεθοτρεξάτης είναι επικίνδυνη και γι' αυτό πρέπει να χορηγείται σε εξειδικευμένα κέντρα από ομάδα γιατρών και νοσηλευτών που έχουν πείρα στον τομέα και μπορούν να δώσουν την θεραπεία αυτή σωστά και αν υπάρξουν επιπλοκές να τις αντιμετωπίσουν με τα κατάλληλα υποστηρικτικά θεραπευτικά μέτρα.

Στη μελέτη που παρουσιάζουμε σήμερα στα παιδιά που έπασχαν από λευχαιμία και λέμφωμα χορηγήθηκε και ένα καινούργιο φάρμακο το Dexrazoxane. 

Το φάρμακο αυτό δόθηκε για να φανεί αν είχε προστατευτική δράση για την καρδία. Στις θεραπείες που δίνονται στα παιδιά αυτά, χρησιμοποιούνται φάρμακα όπως οι ανθρακυκλίνες, οι οποίες είναι τοξικές για την καρδία. Όμως είναι ακόμη νωρίς για να αποδειχθεί εάν το φάρμακο αυτό μπορεί να προστατεύει την καρδία από την καρδιοτοξική χημειοθεραπεία.

Οι ψηλές δόσεις μεθοτρεξάτης αυξάνουν τα ποσοστά επιβίωσης σε παιδιά που πάσχουν από τις πολύ σοβαρές μορφές λευχαιμίας και λεμφώματος τύπου Τ. 

Όμως χρειάζονται νέες θεραπείες ακόμη, περισσότερο εξειδικευμένες, που να στοχεύουν ειδικά τα καρκινικά κύτταρα χωρίς να επηρεάζουν τον υπόλοιπο οργανισμό. Έτσι ελπίζουμε να επιτυγχάνονται ψηλότερα ποσοστά ίασης χωρίς κινδύνους και χωρίς βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες επιπλοκές που να επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των παιδιών.