Η χρήση εμβολίων για την καταπολέμηση του καρκίνου και της λευχαιμίας είναι ένας τομέας που υπόσχεται πολλά. Στοχεύει στην ενεργοποίηση των μηχανισμών άμυνας του οργανισμού του καρκινοπαθούς ασθενούς για να αναγνωρίζουν και να εξουδετερώνουν τα καρκινικά κύτταρα.

Η βασική διαφορά των εμβολίων που δημιουργούνται για την καταπολέμηση του καρκίνου από τα άλλα συνήθη εμβόλια είναι ότι τα αντικαρκινικά εμβόλια έχουν στόχο τη θεραπεία και ίαση καρκίνων που εκδηλώθηκαν. Αντίθετα τα παραδοσιακά εμβόλια στοχεύουν στην πρόληψη των ασθενειών.

Τα εμβόλια κατά του καρκίνου σχεδιάζονται ειδικά για συγκεκριμένα είδη καρκίνων ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των κυττάρων που αποτελούν την κακοήθη νόσο. Η μέθοδος αυτή είναι ελκυστική διότι προκαλεί επιλεκτικά την καταστολή ή καταστροφή των νεοπλασματικών κυττάρων χωρίς να επηρεάζονται τα υγιή κύτταρα του οργανισμού.

Ο τρόπος δράσης των αντικαρκινικών εμβολίων περιορίζει τις ανεπιθύμητες παρενέργειες του τύπου που παρατηρούνται με τη χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία.

Οι προσπάθειες των επιστημόνων για τη δημιουργία αποτελεσματικών εμβολίων κατά των διαφόρων μορφών καρκίνου συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό. Πρόσφατα μια ερευνητική ομάδα από το πανεπιστήμιο Baylor στο Ντάλας, δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας πολύ ενδιαφέρουσας κλινικής δοκιμής με ένα νέο πειραματικό εμβόλιο κατά του καρκίνου του πνεύμονα.

Το νέο αυτό εμβόλιο ονομάζεται GVAX. Χρησιμοποιήθηκε σε 43 ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα. Οι ασθενείς αυτοί έπασχαν από προχωρημένες μορφές μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα.

Ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός στις θεραπείες. Είναι από τους κυριότερους παράγοντες θανάτου λόγω καρκίνου. Προκαλείται από το κάπνισμα, η πρόγνωση δεν είναι καλή και εκτός από τη χειρουργική επέμβαση χρησιμοποιείται η χημειοθεραπεία αλλά με φτωχά αποτελέσματα.

Από τους 43 ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που έλαβαν μέρος στην έρευνα, οι 33 βρίσκονταν σε προχωρημένο στάδιο ενώ οι υπόλοιποι 10 σε αρχικά στάδια.

Στην έρευνα ο κάθε ασθενής ελάμβανε εμβόλιο που αποτελείτο από τροποποιημένα κύτταρα του δικού του καρκίνου. Στα κύτταρα αυτά οι ερευνητές τοποθετούσαν το γονίδιο GM-CSF το οποίο βοηθούσε στο να αναγνωριστούν τα κύτταρα αυτά ως καρκινικά από τον οργανισμό του ασθενούς.

Η χορήγηση του εμβολίου γινόταν κατά τακτικά χρονικά διαστήματα, από δύο εβδομάδες έως τρεις μήνες. Η παρακολούθηση διήρκεσε για 3 χρόνια. Οι ασθενείς δεν παρουσίασαν σημαντικές παρενέργειες.

Τα αποτελέσματα ήσαν πολύ ενθαρρυντικά. Σε τρεις ασθενείς με πολύ προχωρημένο στάδιο με ανθεκτικότητα στη χημειοθεραπεία, ο καρκίνος υποχώρησε εντελώς. Σε αυτούς τρία χρόνια μετά από την αρχή της θεραπείας, η ασθένεια δεν επανεμφανίστηκε. Στους υπόλοιπους 30 ασθενείς με προχωρημένο στάδιο, ο καρκίνος παρέμεινε σταθερός και δεν προχώρησε περισσότερο για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 5 μηνών έως δύο ετών. Στους ασθενείς με αρχικά στάδια, δεν παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη υποχώρηση της νόσου.

Το γεγονός ότι σε ασθενείς με προχωρημένα στάδια του καρκίνου, παρατηρήθηκε μακροχρόνια εξαφάνιση της ασθένειας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

Συνήθως στους ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, η επιβίωση με τη χειρουργική θεραπεία και τη χημειοθεραπεία δεν υπερβαίνει τους 10 μήνες. Με το πειραματικό αυτό εμβόλιο η επιβίωση των ασθενών με προχωρημένο στάδιο ήταν πολύ μεγαλύτερη.

Τα πρώτα αποτελέσματα του πειραματικού αυτού εμβολίου δίνουν πολλές ελπίδες στους καρκινοπαθείς. Θα χρειαστούν τώρα κλινικές δοκιμές με μεγαλύτερο αριθμό ασθενών και με τυχαιοποιημένο τρόπο για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα του εμβολίου.

Επιπρόσθετα αποκτούνται νέες γνώσεις για τη δράση των εμβολίων κατά του καρκίνου που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να αποδώσουν καρπούς και για άλλες μορφές καρκίνων.