Τι είναι ο προστάτης;

Ο προστάτης είναι ένας αδένας μεγέθους ενός καρυδιού, ο οποίος βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει ένα μέρος της ουρήθρας. Η ουρήθρα είναι ο σωλήνας που μεταφέρει τα ούρα από την ουροδόχο κύστη προς τα έξω.

Ο ρόλος του προστάτη είναι να παρέχει ένα μέρος του υγρού που είναι απαραίτητο για την εκσπερμάτωση. Το υγρό αυτό βοηθά στη μεταφορά και τη διατροφή του σπέρματος και με τον τρόπο αυτό βοηθά τη διαδικασία της σύλληψης.

Τι συμβαίνει όταν μεγαλώνει ο προστάτης;

Στους περισσότερους άντρες, μετά από την ηλικία των 45 ετών, το μέγεθος του προστάτη αρχίζει να μεγαλώνει. Η αύξηση του μεγέθους μπορεί να συνεχίσει καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του ανδρός.

Η αύξηση του μεγέθους του προστάτη, που είναι γνωστή με τον ιατρικό όρο καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, δημιουργεί πρόβλημα διότι συσφίγγει την ουρήθρα την οποία περιβάλλει. Προκαλεί εμπόδιο στην ελεύθερη ροή των ούρων δια μέσου της ουρήθρας.

Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη δεν είναι μια καρκινική κατάσταση. Επιπρόσθετα το γεγονός ότι υπάρχει, δεν σημαίνει ότι ο ασθενής θα δημιουργήσει καρκίνο του προστάτη. Όμως δεν αποκλείεται ένας άνδρας που έχει υπερπλασία να εκδηλώσει και παράλληλα καρκίνο του προστάτη.

Η αύξηση του μεγέθους του προστάτη οφείλεται στη δράση μιας ορμόνης που ονομάζεται διυδροτεστοτερόνη (dihydrotestosterone, DHT).

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερπλασίας του προστάτη;

Δεν είναι όλοι οι άνδρες με υπερπλασία του προστάτη που παρουσιάζουν συμπτώματα. Με την αύξηση της ηλικίας όμως, λόγω και της συνεχιζόμενης αύξησης του μεγέθους του προστάτη, η συχνότητα και σοβαρότητα των προβλημάτων αυξάνονται.

Όταν η υπερπλασία του προστάτη επηρεάζει την ελεύθερη ροή των ούρων λόγω κάποιου βαθμού απόφραξης της ουρήθρας, μπορούν να υπάρξουν διάφορα συμπτώματα όπως τα ακόλουθα: Συχνουρία: Ανάγκη για συχνή ούρηση   Νυχτουρία: Ανάγκη για συχνή ούρηση κατά τη νύχτα που διακόπτει κατ' επανάληψη τον ύπνο   Αδύνατη ή διακεκομμένη ούρηση, μείωση της ακτίνας ούρησης   Αίσθηση ατελούς κένωσης   Αύξηση του χρόνου ούρησης, η οποία κάποτε γίνεται με στάγδην αποβολή ούρων   Καθυστέρηση της έναρξης της ούρησης   Αίσθηση για επιτακτική ούρηση   Πόνος στο κάτω μέρος της πλάτης, στη λεκάνη και στο άνω μέρος των μηρών

Η σοβαρότητα των προβλημάτων αυτών εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο η ουρήθρα αποφράσσεται από τον υπερτροφικό προστάτη.

Υπάρχει επίσης η πιθανότητα ανάπτυξης ουρολοίμωξης με κάψιμο και πόνο κατά τη διάρκεια της ούρησης.

Στα πρώτα στάδια της υπερτροφίας του προστάτη, η ουροδόχος κύστη, υποχρεώνεται να σπρώξει με μεγαλύτερη δύναμη τα ούρα για να εξέλθουν δια μέσου της ουρήθρας που συσφίγγεται από τον προστάτη.

Σταδιακά η κύστης παθαίνει υπερτροφία και προκύπτουν προβλήματα δυσλειτουργίας χωρίς να μπορεί να αδειάζει εντελώς. Η κατάσταση αυτή οδηγεί στη συχνουρία και νυχτουρία.

Σε ένα ποσοστό ανδρών, η ανεπάρκεια κένωσης της ουρήθρας, δημιουργεί το υπόστρωμα για επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις με κίνδυνο βλάβης στην ουροδόχο κύστη και στους νεφρούς.

Σε σπάνιες περιπτώσεις ο υπερτροφικός προστάτης μπορεί να προκαλέσει ολική απόφραξη της ουρήθρας, που είναι μια πολύ σοβαρή και επείγουσα κατάσταση.

Είναι γεγονός ότι στα αρχικά στάδια, πολλοί άνδρες με υπερτροφία του προστάτη, δεν αναγκάζονται να τροποποιήσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Με την αύξηση όμως του μεγέθους του προστάτη, αρχίζουν να παρουσιάζουν συχνουρία και χρειάζεται να έχουν άμεση και εύκολη πρόσβαση σε αποχωρητήρια.

Όταν πηγαίνουν κάπου, κάθονται κοντά στις εξόδους για να μπορούν εύκολα να πηγαίνουν στο αποχωρητήριο όταν νιώθουν την ανάγκη. Κάποτε φορούν ρούχα σκούρου χρώματος για να μην φαίνονται τυχόν απώλειες ούρων.

Σε άλλες περιπτώσεις επειδή δεν κοιμούνται καλά τη νύχτα λόγω νυχτουρίας, κοιμούνται κατά μικρά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Η υποψία για υπερπλασία του προστάτη μπαίνει λόγω των συμπτωμάτων. Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει τη δακτυλική εξέταση από το ορθό. Ο γιατρός με τον τρόπο αυτό παίρνει πληροφορίες για το μέγεθος και τη σύσταση του προστάτη.

Η μέτρηση στο αίμα του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) επιτρέπει στο να διαφανεί κατά πόσο πρόκειται για καρκίνο του προστάτη ή όχι.

Η εξέταση με υπέρηχους δίνει περισσότερες πληροφορίες για το μέγεθος, τη σύσταση και το περίγραμμα του προστάτη.

Το διορθικό υπερηχοτομογράφημα επιτρέπει μια καλύτερη εξέταση του προστάτη με υπέρηχους δια μέσου του ορθού. Παράλληλα η εξέταση αυτή επιτρέπει τη λήψη κατευθυνόμενων βιοψιών με λεπτή βελόνα.

Η ουρηθροκυστεοσκόπηση επιτρέπει την άμεση επισκόπηση με την όραση, μετά από την εισαγωγή ειδικού ενδοσκοπίου, του βαθμού απόφραξης της ουρήθρας.

Η ενδοφλέβιος ουρογραφία δίνει συνολικές απεικονιστικές πληροφορίες για το ουροποιητικό σύστημα.

Ο ουροδυναμικός έλεγχος επιτρέπει τον υπολογισμό του βαθμού και της θέσης (προκυστική ή υποκυστική) της απόφραξης.

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι συντηρητικού τύπου, δηλαδή με φάρμακα ή χειρουργική.

Χρησιμοποιούνται φάρμακα όπως η φιναστερίδη η οποία εμποδίζει τη μετατροπή της τεστοστερόνης σε διυδροτεστοστερόνη, η οποία όπως έχουμε δει πιο πάνω, αυξάνει το μέγεθος του προστάτη.

Οι αναστολείς των α-αδρενεργικών υποδοχέων, όπως η τεραζοσίνη, η δοξαζοσίνη και η ταμσουλοσίνη, μειώνουν την αντίσταση κατά την έξοδο των ούρων από την ουροδόχο κύστη.

Η χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται με τη μέθοδο της διουρηθρικής προστατεκτομής. Είναι η τεχνική που χρησιμοποιείται το περισσότερο σήμερα. Ένα ειδικό ενδοσκόπιο εισάγεται δια μέσου της ουρήθρας και αφαιρείται με τεμαχισμό ο υπερτροφικός προστάτης που δημιουργεί την απόφραξη.

Η ανοικτή χειρουργική επέμβαση γίνεται όταν υπάρχει μια μεγάλη υπερτροφία ή όταν υπάρχουν και άλλες ανωμαλίες λίθοι ή εκκολπώματα ουροδόχου κύστης).

Συστήνεται στους άνδρες άνω των 50 ετών να εξετάζονται από το γιατρό τους, τουλάχιστο μια φορά το χρόνο. Η κλινική εξέταση μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει και μια δακτυλική εξέταση από το ορθό. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη, τότε είναι προτιμότερο η ετήσια εξέταση να γίνεται μετά από την ηλικία των 40 ετών.