Κατά τα τελευταία 20 χρόνια έχει παρατηρηθεί μια σημαντική αύξηση των περιστατικών του καρκίνου του προστάτη. Παράλληλα όμως καταγράφηκε και μια ανάλογη μείωση των θανάτων λόγω της ασθένειας.

Ο καρκίνος προστάτη είναι η δεύτερη αιτία θανάτου λόγω καρκίνου στους άνδρες μετά από τον καρκίνο των πνευμόνων. Ευτυχώς όμως οι άνδρες που δεν επιβιώνουν λόγω της νόσου, είναι κατά πολύ λιγότεροι από αυτούς που την παρουσιάζουν.

Υπολογίζεται σύμφωνα με στοιχεία από το National Cancer Institute, ότι περίπου 20% των ανδρών, θα προσβληθούν κατά τη διάρκεια της ζωής τους από καρκίνο προστάτη. Όμως μόνο 3% των ανδρών θα αποβιώσουν λόγω της νόσου.

Είναι βέβαιο ότι η έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου προστάτη και τα σύγχρονα θεραπευτικά όπλα, έχουν συμβάλει στη μείωση της θνησιμότητας εξαιτίας της πάθησης. Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι υπάρχουν πολλοί σοβαροί λόγοι για την ανακάλυψη και εφαρμογή αποτελεσματικών τρόπων πρόληψης της ασθένειας. 

Δυστυχώς δεν υπάρχει απλός τρόπος για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη.

Οι περισσότεροι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής των ανδρών από καρκίνο προστάτη, δεν μπορούν να επηρεαστούν. Για παράδειγμα η αύξηση της ηλικίας, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου προστάτη και η εθνική προέλευση ενώ αυξάνουν τον κίνδυνο για τη νόσο, εντούτοις δεν μπορούν να επηρεαστούν για σκοπούς πρόληψης.

Αντίθετα υπάρχουν και παράγοντες που ενώ αυξάνουν τον κίνδυνο, είναι δυνατόν να τροποποιηθούν με στόχο τη μείωση του κινδύνου προσβολής από τη νόσο.

Η διατροφή πλούσια σε λίπη και η παχυσαρκία, αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο προστάτη. Είναι πιθανόν ότι το λίπος στο σώμα μας, αυξάνει την παραγωγή της ορμόνης τεστοστερόνης η οποία ευνοεί την ανάπτυξη των κυττάρων του καρκίνου προστάτη.

Παράλληλα οι ερευνητές έχουν εστιάσει την προσοχή τους σε ορισμένους διατροφικούς παράγοντες που φαίνεται ότι επηρεάζουν τον κίνδυνο προσβολής από την πάθηση.

Η διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λίπη

Αριθμός αξιόλογων ερευνών έχουν δείξει ότι η διατροφή πλούσια σε λιπαρές ουσίες, ιδιαίτερα σε κορεσμένα λίπη όπως αυτά που είναι ζωικής προέλευσης, αυξάνουν τις πιθανότητες προσβολής από τη νόσο. Ο κίνδυνος αυξάνεται περισσότερο όταν η διατροφή πλούσια σε λίπη είναι και φτωχή σε φυτικές ίνες.

Χαρακτηριστικά αναφέρεται το παράδειγμα των ανδρών Ασιατικής προέλευσης. Όταν ζουν στην Ασία, οι πιθανότητες τους να προσβληθούν από τη νόσο κατά τη διάρκεια της ζωής τους, είναι της τάξης του 2%.

Όταν όμως οι άνδρες αυτοί μετακομίζουν σε δυτικές χώρες με τυπική διατροφή πλούσια σε λίπη ζωικής προέλευσης, τότε ο κίνδυνος για τη γενεά των παιδιών τους, αυξάνεται στο 10%.

Το λυκοπένιο και η βιταμίνη Ε

Οι αντιοξειδωτικές ουσίες επηρεάζουν τους μηχανισμούς γένεσης του καρκινικών κυττάρων.

Το λυκοπένιο είναι αντιοξειδωτικό που έχει συσχετισθεί με πολλές ευεργετικές δράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Ορισμένες έρευνες έδειξαν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο προστάτη σε άνδρες με διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λυκοπένιο.

Η ντομάτα, το καρπούζι, το ροζ γκρέιπφρουτ, είναι πλούσια σε λυκοπένιο. Η επεξεργασμένη ή η μαγειρεμένη ντομάτα και τα παράγωγά της (σάλτσα, πάστα, κέτσαπ, χυμός), είναι πλουσιότερα σε λυκοπένιο από ότι η ωμή ντομάτα.

Η βιταμίνη Ε που έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, βρέθηκε σε επιδημιολογικές έρευνες που έγιναν σε καπνιστές, να συσχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο προστάτη.

Τα ψάρια

Σε άνδρες με χαμηλή κατανάλωση ψαριών, ο κίνδυνος για καρκίνο προστάτη είναι μεγαλύτερος.

Η πιθανότερη εξήγηση που διαθέτουμε σήμερα για το γεγονός αυτό, είναι ότι τα λιπαρά οξέα τύπου ωμέγα 3 που περιέχονται στα ψάρια, προστατεύουν από μηχανισμούς που οδηγούν στη γένεση καρκινικών κυττάρων.

Το ασβέστιο και η βιταμίνη D

Το ασβέστιο των γαλακτοκομικών προϊόντων που είναι η κυριότερη πηγή για τον άνθρωπο για το απαραίτητο αυτό στοιχείο, έχει συσχετισθεί σε αριθμό επιδημιολογικών ερευνών, με χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου προστάτη.

Όμως δεν έχει διευκρινισθεί ακόμη κατά πόσο είναι το ασβέστιο που ευθύνεται για τον ευεργετικό αυτό συσχετισμό ή εάν είναι η βιταμίνη D που περιέχεται επίσης στα γαλακτοκομικά που συμβάλλει στο μειωμένο κίνδυνο για τον εν λόγω καρκίνο.  

Το σελήνιο

Το κρέας το ψάρι, τα δημητριακά, τα φασόλια, είναι πλούσια σε σελήνιο.

Με την αύξηση της ηλικίας στους άνδρες, τα επίπεδα σεληνίου στον οργανισμό μειώνονται ενώ ταυτόχρονα η συχνότητα του καρκίνου προστάτη αυξάνεται. Μερικές εργασίες έδειξαν ότι η αύξηση της πρόσληψης του σεληνίου από τη διατροφή, σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο προστάτη.

Βλέπουμε λοιπόν ότι η περαιτέρω διερεύνηση της πρόληψης του καρκίνου του προστάτη μπορεί να προσφέρει πολλά.

Είναι σημαντικό οι άνδρες να εξετάζονται τακτικά από το γιατρό τους. Ο έλεγχος για τον καρκίνο προστάτη πρέπει να γίνεται με κλινικές εξετάσεις (όπως η δακτυλική εξέταση) και εργαστηριακές (όπως η μέτρηση στο αίμα του ειδικού προστατικού αντιγόνου PSA) κάθε χρόνο, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 50 ετών.

Οι εξετάσεις αυτές ανιχνεύουν έγκαιρα τον καρκίνο αλλά δεν προλαμβάνουν ή αποτρέπουν τη δημιουργία του. Στα αρχικά στάδια η θεραπεία έχει τα καλύτερα αποτελέσματα.

Είναι όμως πολύ πιθανό ότι η ορθή, υγιής διατροφή όπως και η σωματική άσκηση, μπορούν να μειώνουν τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο προστάτη σε πολλούς άνδρες.