Τον Απρίλιο του 2010 δόθηκε έγκριση για το πρώτο εμβόλιο εναντίον του καρκίνου του προστάτη από τη Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA, Food and Drug Administration) των Ηνωμένων Πολιτειών.

Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη τον αγώνα εναντίον του καρκίνου. Η νέα αυτή θεραπεία δίνει πολλές ελπίδες σε εκατομμύρια άνδρες που πάσχουν από καρκίνο του προστάτη.

Ωστόσο είναι απαραίτητο να εξετάσουμε προσεκτικά το τι είναι, τι κάνει, πότε και πως χρησιμοποιείται, τι μπορεί να προσφέρει και τους περιορισμούς του νέου εμβολίου.

Τι είναι το νέο εμβόλιο;

Το νέο εμβόλιο είναι μια μορφή ανοσοθεραπείας. Δεν είναι ένα εμβόλιο που χορηγείται για την πρόληψη ασθενειών όπως τα συνήθη εμβόλια που γνωρίζουμε.

Πρόκειται για ένα εμβόλιο που δίνεται για θεραπευτικό και όχι προληπτικό σκοπό. Ο στόχος του νέου εμβολίου είναι να διεγείρει το σύστημα άμυνας του καρκινοπαθούς ασθενούς (το ανοσολογικό σύστημα) για να ψάξει να βρει και να εξουδετερώσει τα καρκινικά κύτταρα.

Το νέο εμβόλιο κατά του καρκίνου του προστάτη είναι εξατομικευμένο

Το εμβόλιο κατασκευάζεται ειδικά για τον κάθε ασθενή. Λαμβάνονται κύτταρα του ανοσολογικού του συστήματος τα οποία εκτίθενται σε πρωτεΐνες του καρκίνου του προστάτη ταυτόχρονα με ακόμη ένα διεγερτικό μόριο.

Τα λευκά αιμοσφαίρια του ανοσολογικού συστήματος του ασθενούς ευαισθητοποιούνται εναντίον της πρωτεΐνης του καρκίνου του προστάτη. Στη συνέχεια τα ευαισθητοποιημένα κύτταρα επιστρέφονται στην κυκλοφορία του ασθενούς.

Τα ευαισθητοποιημένα κύτταρα πίσω στον οργανισμό του ασθενούς, ενεργοποιούν και άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Δημιουργείται έτσι ένα σύνολο κυττάρων που βρίσκουν και εξουδετερώνουν τα κύτταρα του καρκίνου του προστάτη.

Για ποιους ασθενείς δόθηκε έγκριση χρήσης του νέου εμβολίου;

Η έγκριση που δόθηκε είναι μόνο για ασθενείς σε προχωρημένα, μεταστατικά στάδια του καρκίνου του προστάτη ο οποίος είναι ανθεκτικός στην ορμονοθεραπεία.

Το θεραπευτικό αυτό εμβόλιο είναι αρκετό από μόνο του;

Το εμβόλιο πρέπει να χρησιμοποιείται μαζί με τις άλλες θεραπείες που επιβάλλονται.

Το εμβόλιο χορηγείται 3 φορές σε διάρκεια ενός μηνός και εντάσσεται στην υπόλοιπη θεραπεία του ασθενούς.

Πώς αποδείχθηκε η αποτελεσματικότητα του νέου εμβολίου;

Σε κλινική έρευνα φάσης 3 που διεξάχθηκε σε πολλά αντικαρκινικά κέντρα, έλαβαν μέρος 512 ασθενείς με προχωρημένο, μεταστατικό καρκίνο του προστάτη ο οποίος μεγάλωνε ακόμη και μετά τη στέρηση του από την ανδρογόνο ορμόνη.

Όλοι οι ασθενείς δηλαδή, έπασχαν από μεταστατικό, ανθεκτικό στην ορμονοθεραπεία καρκίνο του προστάτη. Οι συμμετέχοντες κατατάσσονταν με προοδευτικό και τυχαίο τρόπο στο να λαμβάνουν είτε το νέο εμβόλιο είτε πλασέμπο (εικονικό, ανενεργές εμβόλιο).

Το νέο εμβόλιο βρέθηκε στα αποτελέσματα ότι σε σύγκριση με το πλασέμπο αύξανε τη μεσαία επιβίωση κατά 4,1 μήνες, βελτίωνε το ποσοστό επιβίωσης στα 3 χρόνια κατά 38% και μείωνε το συνολικό κίνδυνο θανάτου κατά 22,5%. 

Πώς ονομάζεται το νέο εμβόλιο;

Το νέο εμβόλιο που προς τον παρόν εγκρίθηκε μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες από το FDA ονομάζεται Provenge και δημιουργήθηκε από γιατρούς και άλλους ερευνητές στο αντικαρκινικό κέντρο Dana-Farber Cancer Institute.

Βασίστηκε σε πέραν των 20 ετών έρευνες που στόχο είχαν την ενεργοποίηση του συστήματος άμυνας των ασθενών με καρκίνο για να καταπολεμεί ο ίδιος ο οργανισμός του ασθενή τα καρκινικά κύτταρα.

Στην ανοσοθεραπεία αυτής της μορφής, το εμβόλιο δεν βοηθά τον ασθενή στο να προλάβει να προσβληθεί από την ασθένεια αλλά συμβάλλει στη θεραπεία του από τη νόσο.  

Πότε θα είναι διαθέσιμο το νέο εμβόλιο για τους ασθενείς για τους οποίους εγκρίθηκε;

Λόγω της πολυπλοκότητας προετοιμασίας και της εξατομίκευσης που θα χρειάζεται για τον κάθε ασθενή, εκτιμάται θα χρειαστούν από 6 έως 12 μήνες προτού το εμβόλιο θα είναι διαθέσιμο για ασθενείς.

Τι πρέπει να κάνουν οι ασθενείς; 

Μόνο ο γιατρός του ασθενή με καρκίνο του προστάτη, που γνωρίζει καλά όλες τις λεπτομέρειες της νόσου του, μπορεί να κρίνει εάν υπάρχει ή όχι ένδειξη για χορήγηση του εν λόγω νέου εμβολίου.

Επισημαίνεται ότι το εμβόλιο είναι πολύ ακριβό προς το παρόν διότι κατασκευάζεται για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά. Επιπλέον υπάρχει πρόβλημα διότι δεν υπάρχουν αρκετά εργαστήρια που μπορούν να το ετοιμάζουν. Επίσης δεν έχει ακόμη δοθεί έγκριση χορήγησης σε άλλες χώρες εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες.