Ο καρκίνος της γλώσσας είναι από τις συχνότερες και σοβαρότερες μορφές των καρκίνων που εμφανίζονται στο στόμα.

Η συνηθέστερη μορφή καρκίνου της γλώσσας είναι το καρκίνωμα πλακώδους επιθηλίου. Αναπτύσσεται από τα επίπεδα κύτταρα που καλύπτουν την επιφάνεια της γλώσσας και του υπόλοιπου στόματος. Ο καρκίνος μπορεί να παρουσιαστεί στο μέρος της γλώσσας που φαίνεται (στα πρόσθια δύο τρίτα) ή στη βάση της γλώσσας (το οπίσθιο ένα τρίτο της που βρίσκεται προς το φάρυγγα).

Η ακριβής αιτία που τον προκαλεί δεν είναι γνωστή. Συμβαίνει όμως συχνότερα σε άτομα που καπνίζουν πίπα, πούρα, τσιγάρα και σε ανθρώπους που μασούν καπνό. Επίσης είναι συχνότερος σε άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και σε ασθενείς που έχουν τεχνητές οδοντοστοιχίες.

Ο καρκίνος της γλώσσας εκδηλώνεται σπάνια σε ηλικίες κάτω των 40 ετών, ιδιαίτερα σε γυναίκες. Είναι συχνότερος σε άνδρες άνω των 60 ετών.

Ο κακοήθης αυτός όγκος αρχίζει συνήθως ως ένα μικρό ογκίδιο, μια μικρή σκληρή άσπρη ή κοκκινωπή πλάκα ή ένα έλκος στη γλώσσα. Εάν αφεθεί να εξελιχθεί χωρίς θεραπεία, έχει τη δυνατότητα να εξαπλωθεί στο στόμα και στο υπόλοιπο σώμα. Όσο πιο πολύ αυξάνεται σε μέγεθος ο όγκος, τόσο πιο απειλητικός γίνεται για τη ζωή του ασθενούς. 

Τα κυριότερα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου της γλώσσας είναι:

1. Το μικρό ογκίδιο ή η παχιά άσπρη ή ερυθηματώδης πλάκα, εξελίσσονται σε ένα έλκος που έχει υπερυψωμένο περίγυρο και το οποίο ματώνει εύκολα στο κέντρο
    
2. Χωρίς θεραπεία, ο καρκίνος προχωρεί και διηθεί τα ούλη, την κάτω σιαγόνα, τους λεμφαδένες, το λαιμό και το έδαφος του στόματος καταστρέφοντας τους υγιείς ιστούς στις εν λόγω περιοχές
    
3. Εάν ο καρκίνος μεγαλώσει αρκετά, η γλώσσα μπορεί να γίνει σκληρή και ακίνητη. Εάν ο καρκίνος αφεθεί να εξελιχθεί, μπορεί να προκαλεί απόφραξη του λαιμού κάνοντας έτσι δύσκολη την κατάποση και την αναπνοή
    
4. Επιπρόσθετα προβλήματα λόγω ανεξέλεγκτης αύξησης και επέκτασης του καρκίνου περιλαμβάνουν πόνο, μούδιασμα δυσοσμία στόματος ή και φάρυγγα, άκαμπτους μύες της γλώσσας, σιαλόρροια, δυσκολίες στην ομιλία, κατάποση και μάσηση.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες παθήσεις που μπορεί να έχουν ή να μην έχουν σχέση με καρκίνο, οι οποίες ευθύνονται για τέτοια σημεία ή συμπτώματα. Σε περίπτωση οποιασδήποτε ανησυχίας ή αμφιβολίας για ένα πρόβλημα στο στόμα, είναι απαραίτητο να αναζητείται η συμβουλή του γιατρού.

Η διάγνωση γίνεται με τη λήψη του ιστορικού του ασθενούς και την εξέταση του στόματος από το γιατρό. Ο γιατρός θα ρωτήσει από πότε ο ασθενής έχει αντιληφθεί κάποια ανωμαλία στο στόμα και πώς αυτή έχει εξελιχθεί. Εάν το κρίνει αναγκαίο θα ζητήσει να γίνει βιοψία. Το μικρό τεμάχιο που λαμβάνεται κατά τη βιοψία εξετάζεται ιστολογικά για την αναγνώριση ή όχι καρκίνου.

Η θεραπεία του καρκίνου της γλώσσας πρέπει να γίνεται από ομάδα εξειδικευμένων γιατρών. Γίνεται σταδιοποίηση για να εξακριβωθεί πόσο ακριβώς έχει εξαπλωθεί η νόσος τοπικά, στις γειτνιάζουσες με τη γλώσσα περιοχές, στους λεμφαδένες και αλλού στο σώμα.

Για τη θεραπευτική αγωγή της νόσου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν η χειρουργική επέμβαση, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. Το είδος της θεραπείας και ο συνδυασμός των διαφόρων θεραπευτικών όπλων που θα χρησιμοποιηθούν, θα αποφασιστεί από την ομάδα των γιατρών ανάλογα με το στάδιο της νόσου και της κατάστασης του ασθενούς.

Η πλαστική χειρουργική για την αποκατάσταση της λειτουργίας και εμφάνισης της γλώσσας όπως και η λογοθεραπεία, αποτελούν συχνά μέρος της θεραπείας. Αυτές χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα όταν είναι αναγκαίο να αφαιρεθεί ένα τμήμα της γλώσσας, των λεμφαδένων ή της σιαγόνας για να επιτευχθεί η αφαίρεση της ολότητας του κακοήθους όγκου.

Για τους πολύ μικρούς καρκίνους της γλώσσας, η καλύτερη θεραπεία είναι η χειρουργική επέμβαση. Για μεγαλύτερους όγκους που έχουν επεκταθεί στους λεμφαδένες του λαιμού, πιθανόν να χρειάζεται συνδυασμός χειρουργικής αφαίρεσης και ακτινοθεραπείας.

Στις περιπτώσεις μεγάλων όγκων με λεμφαδενικές μεταστάσεις, είναι δυνατόν να γίνει εκτός από την αφαίρεση του καρκίνου από τη γλώσσα και αφαίρεση όλων των λεμφαδένων από τη μία ή και τις δύο μεριές του λαιμού. Η ολική αφαίρεση λεμφαδένων από το λαιμό, μειώνει τις πιθανότητες επανεμφάνισης του καρκίνου στο μέλλον. Στις περιπτώσεις αυτές, χορηγείται στη συνέχεια ακτινοθεραπεία για καταστροφή των καρκινικών κυττάρων που πιθανόν να παρέμειναν πίσω μετά από τη χειρουργική επέμβαση.

Εάν ο καρκίνος της γλώσσας έχει επεκταθεί σε τέτοιο σημείο που να επηρεάζει και διηθεί το μεγαλύτερο μέρος της γλώσσας, μπορεί να χρειαστεί μερική ή ολική αφαίρεση της γλώσσας, (γλωσσεκτομή). Πρόκειται για πολύ σοβαρή, μεγάλη επέμβαση και οι γιατροί πιθανόν να συστήσουν να γίνει αρχικά χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία για να μειωθεί ο όγκος. Εάν ο καρκίνος ανταποκριθεί και μειωθεί, τότε η επέμβαση μπορεί να γίνει σε μικρότερη έκταση.

Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τον καρκίνο της γλώσσας περιλαμβάνουν τη σισπλατίνη, τη 5-φλουοουρακίλη και σπανιότερα την καρμποπλατίνη, την μπλεομυκίνη και τη μεθοτρεξάτη.

Σε περιπτώσεις ολικής ή μερικής γλωσσεκτομής, μπορεί να επηρεαστεί η ικανότητα ομιλίας και κατάποσης του ασθενούς όπως επίσης και η εμφάνιση του. Είναι μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση και έτσι ο ασθενής θα χρειαστεί μεγάλη βοήθεια και στήριξη μετά από την επέμβαση. Ο ασθενής θα πρέπει να ενημερώνεται με κάθε λεπτομέρεια για το τι πρόκειται να συμβεί, για το πώς θα επηρεαστεί η εμφάνιση, η ομιλία, το πώς θα τρώει ή θα πίνει και ποια αγωγή θα του παρασχεθεί μετά.

Είναι σημαντικό οι ασθενείς με καρκίνο της γλώσσας να έρχονται σε επικοινωνία με άλλους ασθενείς που έχουν το ίδιο πρόβλημα. Η αλληλοβοήθεια μεταξύ ασθενών, δίνει σημαντική στήριξη για την αντιμετώπιση του σοβαρού αυτού προβλήματος.

Η πρόγνωση του καρκίνου της γλώσσας, εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται κατά τη διάγνωση, την αποτελεσματικότητα της θεραπείας που θα χορηγηθεί και από τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.

Εάν η νόσος διαγνωσθεί έγκαιρα, στα αρχικά στάδια, οι πιθανότητες ίασης είναι της τάξης του 80%. Στις περιπτώσεις που όταν ανιχνευθεί ο καρκίνος, έχει ήδη εξαπλωθεί στους λεμφαδένες, τότε η πρόγνωση είναι χειρότερη και εξαρτάται από το στάδιο που έχει φτάσει και τις ενδεχόμενες μεταστάσεις που έχει κάνει.

Η πρόληψη κατά του καρκίνου της γλώσσας περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

1. Ζητήστε άμεσα τη συμβουλή του γιατρού σας εάν παρατηρήσετε κάποιο ανώμαλο οζίδιο (μικρό κουβάρι ή μάζα), πληγή ή αποχρωματισμένη περιοχή στη γλώσσα σας που δεν υποχωρεί μετά από 10 περίπου μέρες ή που επιδεινώνεται, αιμορραγεί ή επεκτείνεται γρήγορα
    
2. Σιγουρευτείτε σε περίπτωση που έχετε τεχνητές οδοντοστοιχίες, ότι εφαρμόζουν καλά και ότι οι άκρες των δοντιών είναι ομαλές και δεν ερεθίζουν το στόμα ή τη γλώσσα σας
    
3. Αποφεύγετε το κάπνισμα οποιασδήποτε μορφής
    
4. Αποφεύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
    
5. Να βλέπετε τον οδοντίατρο σας τουλάχιστον μία έως δύο φορές το χρόνο, ιδιαίτερα εάν είστε καπνιστές. Συχνά είναι οι οδοντίατροι που ανακαλύπτουν τα πρώτα σημεία καρκίνου της γλώσσας.

Συνοπτικά, βλέπουμε ότι υπάρχουν τρόποι που μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην πρόληψη του καρκίνου της γλώσσας. Η έγκαιρη ανίχνευση έχει καθοριστικό ρόλο για την αύξηση της επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο της γλώσσας αλλά και για τους καρκίνους της στοματικής κοιλότητας.