Η σωματική άσκηση είναι ευεργετική για τον εγκέφαλο. Μεταξύ άλλων έχει αποτελεσματική αντικαταθλιπτική δράση. Βελτιώνει τις νοητικές λειτουργίες ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους. Πιθανόν να είναι σε θέση να προστατεύει από μορφές άνοιας όπως η ασθένεια Αλτσχάιμερ.
Πώς όμως επενεργεί η σωματική άσκηση για να βοηθά την ψυχική κατάσταση και τις νοητικές λειτουργίες;
Οι ενδορφίνες
Μια πρώτη θεωρία για τις ωφέλιμες δράσεις της άσκησης στον εγκέφαλο, έχει σχέση με την παραγωγή ενδορφινών. Οι ενδορφίνες είναι φυσικές ουσίες που παράγονται στον ανθρώπινο οργανισμό και έχουν ανάλογες δράσεις με τις οπιοειδείς ουσίες όπως η μορφίνη και η ηρωίνη.
Η παραγωγή των ενδορφινών που έχουν αναλγητικές ιδιότητες και ανακουφίζουν από τον πόνο, πιθανόν να είναι το αποτέλεσμα της καταπόνησης που υφίσταται το ανθρώπινο σώμα κατά την άσκηση.
Το κατά πόσο οι ενδορφίνες ευθύνονται για τη βελτίωση της ψυχικής διάθεσης, αποτελεί θέμα συζητήσεων και ερευνών. Η διείσδυση των ενδορφινών στις δομές του εγκεφάλου, φαίνεται να είναι δύσκολη. Η καταπράυνση του πόνου είναι πιθανόν, αποτέλεσμα της δράσης των ενδορφινών στο νωτιαίο μυελό. Τα δεδομένα αυτά καθιστούν τη θεωρία των ενδορφινών ως μη ικανοποιητική από μόνη της για να εξηγήσει τις αντικαταθλιπτικές δράσεις της σωματικής άσκησης.
Μετωπιαίοι λοβοί, ιππόκαμπος, σεροτονίνη, ντοπαμίνη
Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η σωματική άσκηση ενισχύει τη δραστηριότητα των μετωπιαίων λοβών του εγκεφάλου και του ιππόκαμπου. Δεν είναι γνωστό πώς και γιατί συμβαίνει αυτό.
Άλλες εργασίες σε πειραματόζωα, έδειξαν ότι η άσκηση αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης, ντοπαμίνης και νορεπινεφρίνης. Οι εν λόγω ουσίες είναι νευροδιαβιβαστές που σχετίζονται με καλή ψυχική διάθεση. Νέα αντικαταθλιπτικά φάρμακα βοηθούν κατά της κατάθλιψης ενδυναμώνοντας τη δράση των ουσιών αυτών.
Εγκεφαλικός νευροτροφικός παράγοντας (BDNF, Brain Derived Neurotrophic Factor)
Ο εγκεφαλικός νευροτροφικός παράγοντας BDNF αυξάνεται από τη σωματική άσκηση. Ο παράγοντας αυτός βοηθά τα εγκεφαλικά κύτταρα να ζουν περισσότερο.
Είναι πιθανόν ότι η σωματική άσκηση αυξάνοντας το νευροτροφικό παράγοντα, να προστατεύει από την άνοια λόγω αύξησης της διάρκειας ζωής των εγκεφαλικών κυττάρων που είναι ζωτικά για τις νοητικές και πνευματικές λειτουργίες.
Επίσης πιστεύεται ότι ο παράγοντας BDNF βελτιώνει την ψυχική διάθεση καταπολεμώντας έτσι την κατάθλιψη.
Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν γίνει πλήρως κατανοητοί οι λόγοι για τους οποίους η σωματική άσκηση βελτιώνει την ψυχική διάθεση, το σημαντικό είναι ότι οι πλείστοι ανθρώποι αισθάνονται καλύτερα μετά από την άσκηση. Ίσως μια μέρα να καταλάβουμε καλύτερα τους μηχανισμούς και να μπορούμε καλύτερα να τους επηρεάζουμε για το καλό μας.
Αναμένοντας όμως, μπορούμε να αρχίσουμε από τώρα για όσους δεν το κάνουν ήδη, να ασκούμαστε καθημερινά τουλάχιστον 30 λεπτά για μια καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία.
