Ο καφές ποια σχέση έχει με τον καρκίνο; Οι επιδράσεις του καφέ στην υγεία απασχολούν έντονα όχι μόνο τους επιστήμονες αλλά και το πλατύ κοινό.

Είναι γεγονός, ότι ο καφές καταναλώνεται σε τόσο ευρεία κλίμακα παγκοσμίως που ακόμη και εάν επηρεάζει σε μικρό βαθμό τον ανθρώπινο οργανισμό, το τελικό αποτέλεσμα για τη δημόσια υγεία, μπορεί να είναι τεράστιο.

Μερικές εργασίες μάς δίνουν ενδιαφέροντα στοιχεία για το τι κάνει ο καφές στο σώμα μας. Ιδιαίτερη σημασία για την υγεία μας έχουν φυτικές ουσίες, όπως τα φυτοοιστρογόνα, οι φυτοστερόλες, οι ισοφλαβόνες και οι λιγνάνες που προσφέρουν αντικαρκινική δράση με προφύλαξη, μεταξύ άλλων, από τον καρκίνο.

Καφές και καρκίνος του μαστού

Ο καφές είναι πλούσιος σε φυτοοιστρογόνα. Η χημική δομή των ουσιών αυτών, μοιάζει πολύ με αυτήν των οιστρογόνων του ανθρώπινου οργανισμού.

Οι επιδράσεις του καφέ στον καρκίνο του μαστού, έχουν αποδοθεί στα φυτοοιστρογόνα. Αυτά δεσμεύουν τους υποδοχείς των οιστρογόνων και μειώνουν έτσι τη δράση των ενδογενών οιστρογόνων στον άνθρωπο.

Ο προστατευτικός αυτός μηχανισμός βρίσκεται ακόμη υπό διερεύνηση για να αποδειχθεί πράγματι ότι έτσι συμβαίνει στους ανθρώπους που πίνουν καφέ.

Επειδή τα επιδημιολογικά στοιχεία είναι λιγοστά στο εν λόγω θέμα, ερευνητές από τον Καναδά, την Πολωνία, το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, εξέτασαν σε 1690 γυναίκες τη σχέση μεταξύ κατανάλωσης καφέ και κινδύνου για καρκίνο του μαστού.

Οι γυναίκες αυτές είχαν ψηλό κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Είχαν όλες μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 ή BRCA2. Οι μεταλλάξεις των γονιδίων αυτών, αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο του μαστού.

Τα αποτελέσματα έδειξαν:

1. Οι γυναίκες που έπιναν από 1 έως 3 φλιτζάνια καφέ καθημερινά, είχαν 10% χαμηλότερο κίνδυνο προσβολής από καρκίνο του μαστού σε σύγκριση με γυναίκες που δεν έπιναν καθόλου καφέ
    
2. Οι γυναίκες που έπιναν από 4 έως 5 φλιτζάνια καφέ καθημερινά, είχαν 25% χαμηλότερο κίνδυνο προσβολής από καρκίνο του μαστού σε σύγκριση με γυναίκες που δεν έπιναν καθόλου καφέ
    
3. Οι γυναίκες που έπιναν περισσότερα από 6 φλιτζάνια καφέ καθημερινά, είχαν 69% χαμηλότερο κίνδυνο προσβολής από καρκίνο του μαστού σε σύγκριση με γυναίκες που δεν έπιναν καθόλου καφέ
    
4. Η προστατευτική δράση του καφέ παρατηρήθηκε μόνο στις γυναίκες που είχαν μεταλλάξεις στο γονίδιο BRCA1 και όχι στο γονίδιο BRCA2
    
5. Η προστατευτική δράση παρατηρήθηκε μόνο με την κατανάλωση καφέ με καφεΐνη και όχι αυτού χωρίς καφεΐνη

Οι ερευνητές συμπέραναν ότι η ψηλή κατανάλωση καφέ σε γυναίκες με παθολογικά γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, δεν είναι βλαβερή.

Μάλιστα είναι πιθανόν ότι η κατανάλωση καφέ, σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο για τον εν λόγω καρκίνο εξαιτίας των φυτοοιστρογόνων που ο καφές περιέχει.

Καφές και καρκίνος του πνεύμονα

Σε μια άλλη ενδιαφέρουσα επιδημιολογική εργασία εξετάστηκε ο ρόλος της κατανάλωσης καφέ, στον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο του πνεύμονα.

Ο λόγος για τον οποίο επιστήμονες από το M.D. Anderson Cancer Center του Χιούστον του Τέξας, επικέντρωσαν την προσοχή τους στον καφέ είναι διότι έρευνες στο εργαστήριο και σε ζωντανούς οργανισμούς έδειξαν ότι τα φυτοοιστρογόνα πιθανόν να έχουν χημειοπροστατευτικό ρόλο κατά του καρκίνου.

Όμως τα επιδημιολογικά στοιχεία για τη σχέση των διατροφικών φυτοοιστρογόνων και του καρκίνου του πνεύμονα, είναι λίγα.

Για να ερευνήσουν τις επιδράσεις του καφέ και άλλων διατροφικών πηγών φυτοοιστρογόνων, οι Αμερικανοί επιστήμονες εξέτασαν τις περιπτώσεις 1674 ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα. Παράλληλα συγκρίναν τα στοιχεία που προέκυψαν με τα δεδομένα από 1735 υγιείς εθελοντές με ανάλογα δημογραφικά και άλλα χαρακτηριστικά.

Τα αποτελέσματα έδειξαν:

1. Ο κίνδυνος προσβολής από καρκίνο του πνεύμονα, μειώνεται ανάλογα με τη διατροφική λήψη φυτοοιστρογόνων
    
2. Τα άτομα με τη ψηλότερη λήψη διατροφικών φυτοοιστρογόνων, είχαν μια σημαντική μείωση του κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα της τάξης του 46%
    
3. Η προστατευτική δράση των φυτικών αυτών ουσιών, παρατηρήθηκε ακόμη και σε νυν ή πρώην καπνιστές.

Οι συσχετισμοί που παρατηρήθηκαν υποστηρίζουν τη θέση, ότι η κατανάλωση των φυτικών οιστρογόνων πιθανόν να μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα.

Οι φυτικές ουσίες όπως τα φυτοοιστρογόνα, οι φυτοστερόλες, οι ισοφλαβόνες, οι λιγνάνες, περιέχονται στον καφέ, στο μαύρο και πράσινο τσάι, στα καρότα, στο μπρόκολο, στο λουβί, στο ρεβίθι, στο μαρούλι, στο λιναρόσπορο, στη σόγια και στα κρεμμύδια. Οι ευεργετικές για την υγεία δράσεις που τους αποδίδονται, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και την προφύλαξη από καρκίνο. 

Συνοπτικά βλέπουμε ότι τα νέα δεδομένα που προκύπτουν για τον καφέ είναι καλά νέα για τους λάτρεις του δημοφιλούς αυτού ροφήματος.

Πρέπει όμως να επισημάνουμε ότι χρειάζεται επιβεβαίωση των ευρημάτων αυτών από μεγαλύτερες προοδευτικές έρευνες.

Απαιτείται επίσης προσοχή στην κατανάλωση καφέ με αποφυγή καταχρήσεων διότι ας μη ξεχνούμε ότι ο καφές μπορεί να έχει ανεπιθύμητες παρενέργειες.